Ποιος εσωτερικός μηχανισμός ενεργοποιείται σε κάποιον που σκοτώνει τη γυναίκα του και το παιδί του, αφήνοντας για το τέλος τον ίδιο του τον εαυτό; Πόσο συχνό είναι ένα έγκλημα όπου οι φόνοι της οικογένειας διαδέχονται ο ένας τον άλλο μέσα σε δευτερόλεπτα;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η νέα γυναικοκτονία που σημειώθηκε σήμερα στην περιοχή Λεκάνη της Καβάλας (σ.σ τον περασμένο Μάιο άλλη μια γυναίκα είχε δολοφονηθεί από τον πρώην σύζυγό της μέσα στο φαρμακείο που διατηρούσε) έχει πολλές και τραγικές διαστάσεις.
Υπενθυμίζεται πως ο 56χρονος παρέσυρε μητέρα και παιδί στο ποιμνιοστάσιό του και τους πυροβόλησε με κυνηγετική καραμπίνα. Στη συνέχεια έστρεψε το όπλο στον εαυτό του και αυτοκτόνησε.
Από τα πιο σπάνια εγκλήματα
Ο Διονύσης Χιόνης Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Πρόεδρος του Κέντρου Μελέτης του Εγκλήματος, Συγγραφέας και Εκπαιδευτής προγράμματος Ε-learning Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, χαρακτηρίζει το τραγικό γεγονός ως ένα πρωτόγνωρο έγκλημα ενδοοικογενειακής βίας που σοκάρει ακόμα και τους ειδικούς.
Όπως εξηγεί: «Είναι κάτι που συμβαίνει εξαιρετικά σπάνια στα ελληνικά αλλά και στα διεθνή εγκληματ(ολογ)ικά χρονικά.
Έχουν τελεστεί μεμονωμένες ανθρωποκτονίες μικρών ή μεγαλύτερων παιδιών από τον έναν ή και τους δυο γονείς τους, έχουν τελεστεί μεμονωμένες ανθρωποκτονίες μεταξύ συζύγων/συντρόφων (ακόμα και πρώην) ενώ και το σχήμα “ανθρωποκτονία-και-κατόπιν-αυτοκτονία-του-δράστη” απαντάται όχι σπάνια. Παρ’ όλα αυτά, ο συνδυασμός όλων των παραπάνω περιπτώσεων σωρευτικά, ακόμα και η σειρά τέλεσης των εγκλημάτων (πρώτα το βρέφος, κατόπιν η μητέρα του) καθιστούν τη συγκεκριμένη περίπτωση εκτός από βαθιά τραγική και εγκληματολογικά ιδιαίτερη».
Ο κ. Χιόνης σημειώνει επίσης πως από τα αρχικά δεδομένα δεν φαίνεται να τίθεται θέμα τέλεσης των ανθρωποκτονιών εν βρασμώ ψυχικής ορμής, αλλά αντίθετα «εκτελέστηκε ένα προμελετημένο εγκληματικό σχέδιο, επειδή μεταξύ άλλων προϋπήρξαν απειλές του δράστη προς τη μητέρα για τη ζωή της και στη συνέχεια τέθηκε σε εφαρμογή η παράσυρση και των δύο θυμάτων στον απομονωμένο τόπο τέλεσης των εγκλημάτων. Μάλιστα, μετά από τη θανάτωσή τους ακολούθησε τηλεφωνική κλήση από τον δράστη σε συγγενή του, τον οποίο και ενημέρωσε για το συμβάν προτού αυτοκτονήσει. Όλες αυτές οι ενδείξεις αποκλείουν τις προϋποθέσεις του βρασμού, όπως αυτές ορίζονται στον νόμο (άρθρο 299 παρ. 2 ΠΚ)».
Ο πρόεδρος του ΚΕΜΕ στέκεται τέλος στο γεγονός πως για ακόμα μια φορά ήρθε στην επιφάνεια το τεράστιο έλλειμμα ουσιαστικής και πραγματικής προστασίας των απειλούμενων θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Όπως τονίζει: «Το έλλειμμα αυτό οφείλεται μεταξύ άλλων παραγόντων στην τεράστια δυσκολία των θυμάτων να καταγγείλουν τις σε βάρος τους απειλές ακόμα και αν αυτές αφορούν τη ζωή τους (πολλώ δε μάλλον να αιτηθούν εγκαίρως τη λήψη των κατάλληλων νομικών μέτρων, όπως π.χ. περιοριστικών όρων) αλλά και στην δομική ανικανότητα βασικών θεσμικών οργάνων να κινηθούν άμεσα και με ευελιξία και να επιληφθούν αποτελεσματικά επικίνδυνων καταστάσεων πριν να είναι αργά».
Μια «εγωιστική» αυτοκτονία
Επιχειρώντας να αναψηλαφήσει τις κοινωνικές και ψυχολογικές αιτίες του αποτρόπαιου αυτού εγκλήματος, ο Χρίστος Λιάπης, Ψυχίατρος- Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ αλλά και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας, φέρνει στη συζήτηση μια σημείωση του Καμύ από το έργο του «Ο επαναστατημένος άνθρωπος»: «Η απόλυτη άρνηση δεν μπορεί να εξαντληθεί με την αυτοκτονία, αλλά μόνον με την απόλυτη καταστροφή του εαυτού μας και των άλλων».
Όπως προσθέτει ο κος Λιάπης: «Αυτοκτονία και έγκλημα είναι στη συγκεκριμένη περίπτωση οι δύο πλευρές της ίδιας κατηγορίας».
Σύμφωνα με τον έμπειρο ψυχίατρο, ο 56χρονος δεν εκτέλεσε μια «απλή» γυναικοκτονία ούτε μια παιδοκτονία ή μια αυτοκτονία. Προχώρησε σε ένα τριπλό έγκλημα με πρωταρχικό στόχο τον ίδιο του τον εαυτό τόσο ως φυσική ύπαρξη όσο και ως προβολή του στο μέλλον, όπως αυτή προσωποποιείται στη βιολογική του συνέχεια, δηλαδή στο ίδιο του το παιδί, αλλά και ως προβολή στη σύζυγο και σύντροφό του.
Υπό αυτό το πρίσμα, η αυτοκτονία του κατά τον καθηγητή, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «εγωιστική» ή αλλιώς «ανομική» αυτοκτονία.
«Αδυνατώντας να δει μέσα και πέρα από τα όρια του εαυτού του, δεν του ήταν αρκετή η απελπισμένη εξάλειψη της ύπαρξής του. Φαίνεται πως ήθελε να της προκαλέσει, πριν της στερήσει την ίδια της τη ζωή, την ίδια ακραία απελπισία και νοσηρή αποστέρηση που δικαιούμαστε να υποθέσουμε πως τον κατέκλυζε μπροστά στο ενδεχόμενο χωρισμού και απώλειας της επιμέλειας του παιδιού» σημειώνει ο κ. Λιάπης, τονίζοντας πως το πιθανότερο είναι να θεωρούσε σύζυγο και παιδί «κτήμα» του και όχι αυτόνομες οντότητες, όπως για αιώνες επιτάσσει η πατριαρχική κοινωνία και τα στερεότυπά της.
Η αδυναμία σύνδεσης με τον ίδιο του τον εαυτό
Το κοινωνικό πλαίσιο της βαθιάς πατριαρχικής κοινωνίας δεν είναι για τον κ. Λιάπη η μόνη αιτία ενός εγκλήματος σαν και αυτό.
Κατά τον ίδιο, το πιθανότερο είναι πως υπάρχει μια βαθιά διαταραχή του δράστη στο «σχετίζεσθαι» τόσο με τα μέλη της οικογένειάς του όσο και με τον ίδιο του τον εαυτό.
Άλλωστε όπως σημειώνει ο κ. Λιάπης: «Πάντα, ο/η σύντροφος μας, ο/η σύζυγός μας λειτουργούν ως καθρέφτης του εαυτού μας πάνω στον οποίο προβάλλεται και αντανακλάται η αυτοεικόνα μας. Το ίδιο ισχύει και για τα παιδιά μας, για τα οποία γινόμαστε και εμείς οι ίδιοι, τα πρωταρχικά κάτοπτρα αντανάκλασης της εικόνας και της διαμόρφωσης του εαυτού τους.
Πολλές φορές, όμως, ο καθρέφτης αυτός είναι ραγισμένος επειδή υπάρχουν πρωταρχικά, δομικά και αθεράπευτα ρήγματα στον τρόπο με τον οποίο εμείς οι ίδιοι καθρεφτιστήκαμε πάνω στους δικούς μας “σημαντικούς άλλους” δηλαδή πάνω στους γονείς μας ή σε όσους είχαν την ευθύνη της ανατροφής μας.
Στις περιπτώσεις αυτές, το είδωλο γυρνά πίσω πολυδιασπασμένο και με αυτόν των ελλειμματικώς ραγισμένο τρόπο προβάλλεται και πάνω σε κάθε πρόσωπο που στα μετέπειτα στάδια της ζωής μας έρχεται να αποκτήσει ή να διεκδικήσει σημαντικό ρόλο για εμάς, όπως οι σύντροφοι, οι σύζυγοι και τα παιδιά».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr