«Πάντα ήθελα να προσφέρω τις υπηρεσίες μου όσο το δυνατόν καλύτερα. Στη μία περίπτωση ήταν στη χώρα μου, τώρα είναι σε ανθρώπους. Και τα δύο σε γεμίζουν, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι αυτό που κάνω σήμερα αγγίζει πολύ περισσότερο την καρδιά μου».
Ηταν το 2015 όταν μετά μια πλούσια καριέρα σχεδόν 40 χρόνων στο διπλωματικό σώμα ο πρέσβης ε.τ. Διονύσιος Κοδέλλας έκανε αποδεκτή την πρόταση του Τίμοθι Σράιβερ, προέδρου των Special Olympics International, να αναλάβει επικεφαλής των Special Olympics Hellas. Μολονότι ο χώρος της αλληλεγγύης, των δικαιωμάτων, της προσφοράς δεν του ήταν ξένος (έχει διατελέσει τρεις φορές επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ αλλά και πρόεδρος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού), τα επτά αυτά χρόνια «έγραψαν» διαφορετικά πάνω του.
«Ο κόσμος της νοητικής αναπηρίας είναι ένας κόσμος που ήξερες ότι υπάρχει, αλλά μόνο αν μπεις μέσα μπορείς στ’ αλήθεια να καταλάβεις».
Πανελλήνιοι Αγώνες
Η συζήτησή μας με τον κ. Κοδέλλα έχει ως αφορμή τους Πανελλήνιους Αγώνες Special Olympics που θα πραγματοποιηθούν από 3 έως 8 Οκτωβρίου στο Λουτράκι Κορινθίας, στους οποίους 900 αθλητές με νοητική αναπηρία από όλη την Ελλάδα θα αγωνιστούν στην κολύμβηση, στο bocce, στο ποδόσφαιρο, στην επιτραπέζια αντισφαίριση, στο μπάσκετ, στην ποδηλασία και στον στίβο. Εννιακόσια παιδιά με νοητική υστέρηση για πέντε μέρες στα κουλουάρ, στα τερέν και στο γρασίδι, αναδεικνύοντας το ταλέντο και την προσπάθειά τους. Είναι τόσο υπέροχο όσο ακούγεται, αλλά δεν έγινε εύκολα. «Με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια να ιδρύσουμε προγράμματα σε όλη την Ελλάδα, γιατί η φιλοσοφία μου είναι να βγάλουμε όσο πιο πολλά παιδιά γίνεται από τα σπίτια τους, να τα εντάξουμε στον αθλητισμό, να τους αλλάξουμε τη ζωή», λέει ο ίδιος.
Προκαταλήψεις
«Ο κόσμος της νοητικής αναπηρίας είναι ένας κόσμος που ήξερες ότι υπάρχει, αλλά μόνο αν μπεις μέσα μπορείς στ’ αλήθεια να καταλάβεις».
Ωστόσο, παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί στην κοινωνία, οι προκαταλήψεις και το στίγμα καλά κρατούν. Πολύ συχνά, ιδίως στην περιφέρεια, οι εθελοντές του προγράμματος έρχονται αντιμέτωποι με την άρνηση των γονιών να κάνουν το βήμα, να συμμετέχουν. «Καμία φορά μιλάω έντονα», παραδέχεται ο κ. Κοδέλλας. «”Γιατί υποτιμάτε το παιδί σας;”, ρωτάω. “Γιατί το καταδικάζετε σε μια μίζερη ζωή στον καναπέ, όταν υπάρχουμε εμείς;”. Να μια ακόμα διαφορά με την προηγούμενη καριέρα μου. Στις διεθνείς σχέσεις λες “nothing personal”, είναι οι εθνικοί στόχοι. Εδώ εμπλέκεσαι προσωπικά, δεν γίνεται διαφορετικά. Πεισμώνεις, επιμένεις, δίνεσαι».
Σημειώνεται ότι η συμμετοχή στα προγράμματα των Special Olympics Hellas είναι εντελώς δωρεάν. Ακόμα και στους Πανελλήνιους Αγώνες, ο οργανισμός καλύπτει τα έξοδα όλων των αθλητών, από τις εμφανίσεις, μέχρι τις μετακινήσεις, τη διατροφή και τη διαμονή τους. «Πηγαίνοντας σε μια νέα πόλη, σε ένα νέο νησί, οι γονείς είναι τις περισσότερες φορές δύσπιστοι. Καλά όλα τ’ άλλα, λένε, αλλά ιππασία; Πώς θα κάνει το παιδί ιππασία; Επιμένουμε, τους λέμε ιστορίες. Για τον μικρό Σάκη με σύνδρομο Down που όταν πρωτοπήγε για θεραπευτική ιππασία κρυβόταν πίσω από τη φούστα της μαμάς του και σε λίγα χρόνια ίππευε το άλογο με άνεση. Για τη μικρή Νιόβη, ένα κορίτσι με νοητική αναπηρία και κινητικό πρόβλημα που γύρισε από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα στο Αμπου Ντάμπι με τρία χρυσά. Δεν πρέπει ποτέ να χάνεις το κουράγιο σου και το θάρρος σου να πείθεις τον άλλο. Η μεγαλύτερή μου ικανοποίηση είναι όταν βγάζω τα παιδιά από τα σπίτια τους».
Στόχος η συνύπαρξη
Στον πυρήνα της φιλοσοφίας των Special Olympics είναι η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στο κοινωνικό σύνολο. «Η ένταξη γίνεται μόνο με τη συνύπαρξη, την ώσμωση», τονίζει ο Διονύσιος Κοδέλλας. Εκεί στοχεύουν τα προγράμματα unified teams όπου κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς παιδιά των special olympics μαζί με μαθητές τυπικών σχολείων αθλούνται σε μεικτές ομάδες. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και στο Ενταξιακό Φεστιβάλ Νέων που θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο των Πανελληνίων Αγώνων, όπου μαθητές χωρίς αναπηρία και αθλητές των Special Olympics θα παίξουν και θα διασκεδάσουν παρέα. «Αν υπάρχει στην αρχή δυσπιστία από τα παιδιά χωρίς αναπηρία, βλέπεις πόσο γρήγορα εγκλιματίζονται. Αυτό που λέω πάντα είναι ότι τα άτομα με νοητική υστέρηση είναι άγγελοι, δεν έχουν κακία μέσα τους, η αμοιβή μας είναι ότι τρέχουν και σε αγκαλιάζουν. Τα βρίσκουν μεταξύ τους σε μηδέν χρόνο. Ο πάγος που πρέπει να σπάσει είναι πολύ λεπτός».