Τα ελαιόδεντρα στη Χαλκιδική είναι ακόμη φορτωμένα. Ο 56χρονος Τζοβάνι έχει τυλίξει τα γάντια του με κολλητική ταινία για να σκαλώνουν πιο εύκολα οι καταπράσινες και σαρκώδεις ελιές που μαζεύει στο τελάρο του, την ώρα που ισορροπεί ανεβασμένος στη σκάλα.
«Εδώ θα έπρεπε να εργάζονταν τουλάχιστον 15 άτομα, να το μαζέψουν το χωράφι σαν αέρας», λέει ο Γιώργος Εφτάτογλου, μέλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών Βιολογικής Ελιάς Ολύνθου δείχνοντάς μας το χωράφι της οικογένειάς του. Αντ’ αυτού, στα εννέα στρέμματα ελιές δουλεύουν μόνο τέσσερις άνθρωποι, που προσπαθούν με τα χέρια τους, για να μην πληγώσουν την ελιά, να γεμίσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα τα πολύχρωμα τελάρα που έχουν δεμένα πάνω τους. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, ο χρόνος συγκομιδής δεν μπορεί να συμπτυχθεί: αντί για μιάμιση ημέρα, θα διαρκέσει τουλάχιστον τέσσερις. Η καθυστέρηση αυτή έχει καταστροφικές συνέπειες για τον ελαιοπαραγωγό: όσο αργεί η συγκομιδή, οι ελιές μαυρίζουν και δεν είναι πλέον κατάλληλες για βρώση παρά μόνο για λάδι. «Αυτό δεν συμφέρει στη δική μας παραγωγή, η οποία θέλει πολύ λίπασμα, πολύ νερό και δεν μπορεί να παράγει και πολύ λάδι όπως άλλες ποικιλίες». Το πρόβλημα που περιγράφει ο κ. Εφτάτογλου είναι κοινό για τους περισσότερους ελαιοπαραγωγούς στη Χαλκιδική, που βλέπουν τον κόπο μιας χρονιάς να χάνεται καθώς τα δέντρα τους είναι γεμάτα καρπούς αλλά δεν μπορούν να βρουν εργάτες να τους μαζέψουν.
«Το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού υπήρχε, αλλά φέτος πήρε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις γιατί αυξήθηκε το φυτικό κεφάλαιο και άρα οι ανάγκες μας. Ηταν μια πολύ παραγωγική χρονιά», δηλώνει στην «Κ» ο Δημήτρης Ευαγγελινός, εκπρόσωπος του αγροτικού συνεταιρισμού Biolivia. Σύμφωνα με την εκτίμησή του, το εργατικό δυναμικό έχει μειωθεί κατά 30% σε σχέση με το 2019. Η βασική αιτία είναι πως πολλοί εργάτες, κυρίως από την Αλβανία, έχουν πάψει να επιλέγουν πλέον την Ελλάδα για δουλειά και προτιμούν να μεταναστεύσουν έστω και προσωρινά στην Ιταλία, στη Γερμανία και στη Γαλλία. Οι λόγοι είναι η γραφειοκρατία που αντιμετωπίζουν στην Ελλάδα αλλά και οι υψηλότεροι μισθοί που απολαμβάνουν στις άλλες χώρες. Το πρόβλημα ξεκίνησε, όπως περιγράφει ο κ. Ευαγγελινός, την περίοδο της πανδημίας που δυσκόλεψαν πολύ οι διαδικασίες πρόσκλησης και εισόδου στα σύνορα, με αποτέλεσμα κάποιες άλλες χώρες να φερθούν πιο έξυπνα και να απλοποιήσουν τις διαδικασίες εισόδου. «Εμείς ακόμη έχουμε μια γραφειοκρατία που δυσκολεύει την είσοδο των ανθρώπων».
Οι ελαιοπαραγωγοί της Χαλκιδικής δεν βρίσκουν εργάτες για τη συγκομιδή και ζητούν άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων για τους εποχικούς.
«Από τους τέσσερις εργαζομένους από την Αλβανία που έφερε ως μετακλητούς ο ανιψιός μου, πληρώνοντας κανονικά τα παράβολα των 110 ευρώ, έφθασαν μόνο οι δύο. Ενα πρόβλημα να βρουν στα χαρτιά του εργαζομένου στα σύνορα, τον γυρίζουν πίσω απευθείας», αναφέρει ο Γιώργος Εφτάτογλου, βλέποντας με θλίψη τα αναξιοποίητα στρέμματα ελαιόδεντρων. Ο ίδιος είχε κρατήσει επαφή με εργάτες από την Αλβανία, που έρχονταν παλιά για τη συγκομιδή στη Χαλκιδική. «Εφυγαν πριν από τρία χρόνια στην Ιταλία. Μιλάω μαζί τους και είναι πολύ ευχαριστημένοι. Πήραν χαρτιά, σε ένα μήνα είχαν ΑΦΜ και ΑΜΚΑ και κατάφεραν να φέρουν και τις οικογένειές τους εκεί. Εδώ, αντιθέτως, αγανακτούν», σχολιάζει.
Στις άλλες χώρες υπάρχει και μεγάλη μισθολογική διαφορά. Οπως λέει ο κ. Ευαγγελινός, στη Χαλκιδική οι εργάτες αμείβονται ανά τελάρο και η τιμή αυτή φέτος φτάνει τα 3 ευρώ. Οι παραγωγοί λένε πως οι έμπειροι εργαζόμενοι μπορούν να γεμίσουν πάνω από 20 τελάρα ελιές την ημέρα, κερδίζοντας ένα πολύ καλό εισόδημα. Η δουλειά της συγκομιδής μπορεί να διαρκέσει, σύμφωνα με τον κ. Ευαγγελινό, περίπου δύο μήνες, ενώ μόλις τελειώσει αυτή, αρχίζει η περίοδος του κλαδέματος, έτσι ώστε ένας εργαζόμενος να μπορεί να έχει εισόδημα τους περισσότερους μήνες του χρόνου από τη συγκεκριμένη απασχόληση.
Παρά την προοπτική αυτή, ο Ελβις Γκέτσι, 24χρονος από την Αλβανία, που ζει και απασχολείται σε αγροτικές εργασίες στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια, δεν βλέπει το μέλλον του στη χώρα μας. Πριν από λίγες ημέρες εργάστηκε στα χωράφια και πλέον δουλεύει στο εργοστάσιο του συνεταιρισμού. «Στο χωράφι δεν τα βγάζουν πολύ πέρα. Ενα άτομο δεν μπορεί να βγάλει παραπάνω από 15 τελάρα, δηλαδή 45 ευρώ. Και εδώ είναι όλα ακριβά, τα ψώνια, όλα. Στην Ιταλία είναι καλύτερη η ζωή. Παίρνουν 70-80 ευρώ την ημέρα σε αντίστοιχη δουλειά. Σκέφτομαι να φύγω κι εγώ», περιγράφει ο 24χρονος.
«Υποτιμάται η γεωργική εργασία. Ολοι λένε: Τι θα κάνω, θα δουλέψω στα χωράφια; Δύσκολη εργασία, αλλά πουθενά δεν σε πληρώνουν για να κάθεσαι. Τον χειμώνα ψάχναμε άτομα να κλαδέψουν. Δεν υπάρχει ελληνικό συνεργείο να βγει να κλαδέψει, ενώ υπάρχουν παιδιά άνεργα στην περιοχή. Θα δουλέψουν σε beach bars το καλοκαίρι, και τον χειμώνα θα κάθονται και θα ανεβάζουν φωτογραφίες από τις καλοκαιρινές τους αναμνήσεις», δηλώνει ο Δημήτρης Ευαγγελινός.
