Η φετινή χρονιά σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στην Ελλάδα, κατέδειξε τα όρια που καθιστούν επιτακτική την ανάγκη επαναπροσδιορισμού προτεραιοτήτων, στρατηγικής, αλλά και δράσεων που ξεπερνούν τον στενό πυρήνα της τουριστικής εμπειρίας και αφορούν ολόκληρη την κοινωνία.
Η χώρα μας επιβεβαίωσε τη δυναμική της με το δεδομένο ρεκόρ τουριστικών εισπράξεων, ξεπερνώντας το ανέφελο από πανδημίες, συρράξεις και ενεργειακή κρίση 2019, κάτι που δεν ήταν καθόλου αυτονόητο πέρυσι και πολύ περισσότερο με την έναρξη ενός πολέμου. Τα θετικά στοιχεία ούτε μας εφησυχάζουν ούτε προσφέρονται για να καλύψουμε τις υπαρκτές ανάγκες θεραπείας παθογενειών ετών, αλλά και προσαρμογής στις σύγχρονες απαιτήσεις του συνειδητοποιημένου ταξιδιώτη.
Οι αλλεπάλληλες τουριστικές και ξενοδοχειακές επενδύσεις δίνουν σαφώς ένα ισχυρό αναπτυξιακό πρόσημο, αλλά παράλληλα απαιτούν και έργα υποδομής και ένα ολιστικό σχέδιο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Εάν, λοιπόν, ο τουρισμός, που συνδέεται με το ένα τέταρτο της οικονομικής δραστηριότητας είναι η ατμομηχανή της οικονομίας, ο βιώσιμος τουρισμός προσφέρει τις ράγες που απαιτούνται για να προχωρήσουμε.
Η κυβέρνηση, διά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει αποφασίσει να καταστεί η Ελλάδα πρότυπο βιώσιμου τουρισμού. Ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί και πρέπει να συμβάλει στη διατήρηση υψηλών και σταθερών επιπέδων οικονομικής ανάπτυξης, όχι μόνο στις τουριστικές περιφέρειες αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. Ο σχεδιασμός μας εστιάζει στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικής θέσης της Ελλάδας, στοχεύοντας στην περαιτέρω αναβάθμιση του brand «Ελλάδα». Ταυτόχρονα επιδιώκει τη χωρική και χρονική επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας, την αύξηση της μέσης ταξιδιωτικής δαπάνης και διάρκειας διαμονής, καθώς και την ενίσχυση της διείσδυσης στις υφιστάμενες αγορές αλλά και το άνοιγμα σε νέες.
Η μετάβαση στη βιώσιμη οικονομία αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα. Αξονες αυτής της προσπάθειας στον τουρισμό είναι η κυκλική οικονομία με έμφαση στη διαχείριση αποβλήτων και υδάτινων πόρων, η ηλεκτροκίνηση και η βιώσιμη αστική κινητικότητα, η αποσυμφόρηση των χερσαίων πυλών εισόδου, των λιμανιών και των αεροδρομίων, η ενεργειακή αναβάθμιση και η στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για όλο τον κλάδο, η καθαριότητα, η προστασία της βιοποικιλότητας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η εκπαίδευση.
Με βάση τόσο τα σχέδια δράσης του ΣΕΤΕ όσο και τη στρατηγική μελέτη για τον βιώσιμο τουρισμό 2030 που υλοποιούμε στο υπουργείο Τουρισμού, προχωρήσαμε σε συνεργασία με την προεδρία της ελληνικής κυβέρνησης σε μια καταγραφή, αξιολόγηση και εντοπισμό των έργων και προτεινόμενων παρεμβάσεων που προωθούν τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και μπορούν να ωριμάσουν και να υλοποιηθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα με βάση τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και πόρους.
Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η πολυπλοκότητα και το εκτεταμένο εύρος των ανωτέρω καθιστά αναγκαία την προτεραιοποίηση κρίσιμων έργων υποδομής. Ομοίως είναι επιβεβλημένη η επιτάχυνση διαδικασιών και η δημιουργία ευέλικτων δομών που θα μπορούν να ωριμάσουν σε γρήγορο χρόνο, έργα απαραίτητα για τη διατήρηση της φέρουσας ικανότητας κορεσμένων περιοχών και τη διαφύλαξη και προστασία των υπολοίπων.
Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να συντρέξουν επιπλέον δύο προϋποθέσεις: πρώτον, είναι καθοριστική η συνεργασία της κεντρικής κυβέρνησης με την τοπική αυτοδιοίκηση με την οποία θα διαβουλευτούμε για την οριστικοποίηση των υπό ένταξη έργων. Δεύτερον, ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να προσαρμοστεί στην αλλαγή που συντελείται αναφορικά με τον τρόπο λήψης των επιλογών των ταξιδιωτών. Αυτό αφορά σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τη γενιά Ζ και τους millennials, με την αυξανόμενη σημασία που δίνουν στο βιώσιμο πρόσημο του προορισμού που επιλέγουν.
Ο στόχος όλων μας και το ζητούμενο σε αυτή τη νέα εποχή, περνάει μέσα από την υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών για την προστασία του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα τη διαφύλαξη της αυθεντικότητας των δραστηριοτήτων σε μια περιοχή.
Η προτεραιοποίηση στη βιωσιμότητα δεν θα περιοριστεί όμως στην επιτάχυνση των έργων. Θα αποτυπωθεί και στην καμπάνια της χώρας για το 2023 και σε σειρά θεσμικών πρωτοβουλιών.
* Ο κ. Βασίλης Κικίλιας είναι υπουργός Τουρισμού.