Οι αθέατες πλευρές του πολυσυζητημένου Κολωνού

Οι αθέατες πλευρές του πολυσυζητημένου Κολωνού

Η παλαιά αθηναϊκή περιοχή, η πορεία μετεξέλιξής της, τα τοπόσημα, τα μεγάλα προβλήματα, οι αγωνίες των κατοίκων

6' 34" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στην κορυφή του λόφου του Ιππίου Κολωνού τα μνημεία του Λενορμάν και του Μίλερ, των δύο φιλελλήνων, παρακολουθούν σιωπηλά τη μετεξέλιξη της αθηναϊκής συνοικίας. «Αυτό το όμορφο τοπόσημο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τα παιδικά μας χρόνια», σημειώνει στην «Κ» ο Ανδρέας Βαρελάς, πρώην αντιδήμαρχος Αθηναίων και γέννημα θρέμμα της περιοχής, καθώς η οικογένειά του κατοικεί εδώ αδιάλειπτα από το 1902. Ο Κολωνός το τελευταίο διάστημα έχει αποκτήσει «ορατότητα» με θέματα του αστυνομικού δελτίου και όχι για τις δυνατότητες που έχει η περιοχή ή για τα προβλήματα που εδώ και χρόνια επιζητούν λύσεις: το αποχετευτικό σύστημα, οι εκκρεμότητες του σχεδίου πόλης, οι ανοιχτοί χώροι που συντηρούνται πλημμελώς, το αναξιοποίητο γειτονικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, έκτασης 130 στρεμμάτων, το οποίο θα μπορούσε να συμπαρασύρει προς τα πάνω τον Κολωνό. Επιπλέον, βιωματική χαρτογράφηση της περιοχής που πραγματοποίησε η ActionAid μαζί με γυναίκες της περιοχής ανέδειξε την ανάγκη φωτισμού πάρα πολλών σημείων ώστε η διέλευση από αυτά να είναι ασφαλής.

Μνήμες δεκαετιών

Αλλά ας αφήσουμε τον κ. Βαρελά να μας ξεναγήσει στη «γειτονιά» του. «Εχουν αλλάξει πολλά στον Κολωνό, ιδιαίτερα από τις αρχές του ’90 και μετά», λέει, πηγαίνοντάς μας προς το «αναψυκτήριο του Καπράλου», το οποίο κάποτε έσφυζε από ζωή αλλά σήμερα παραμένει ερμητικά κλειστό, καθώς αποδείχθηκε ότι ήταν αυθαίρετη κατασκευή. Τώρα στον λόφο συναντάει κανείς κατοίκους με τα κατοικίδιά τους και στην παιδική χαρά πολλές οικογένειες. «Κάποτε ήταν νταμάρι», εξηγεί ο πρώην αντιδήμαρχος δείχνοντας το θεατράκι, όπου τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο ανεβαίνουν παραστάσεις. «Οταν ήμουν πιτσιρικάς, ήταν μια μορφή δοκιμασίας να κάνουμε ένα σάλτο στο νταμάρι», λέει και μας δείχνει ένα σημάδι στο σαγόνι, ανάμνηση των ατίθασων αυτών χρόνων.

Οι αθέατες πλευρές του πολυσυζητημένου Κολωνού-1
Στην πλατεία Σωτήρη Πέτρουλα, οι μικροί παίζουν και οι μεγαλύτεροι κουβεντιάζουν. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]

«Εδώ, στον χώρο ενός παλιού σαπουνάδικου, έχει κτιστεί το πρώτο μεικτό γυμνάσιο σε όλη τη χώρα, στο οποίο εγώ φοίτησα από τη Β΄ Γυμνασίου και μετά», λέει ενώ βρισκόμαστε έξω από το 52ο Γυμνάσιο Αθηνών. «Μη φοβάσαι, μίλα», διαβάζει κανείς σε έναν τοίχο, δίπλα στο πρόσωπο μιας ανέκφραστης γυναίκας. Το γκράφιτι που κοσμεί την είσοδο του γυμνασίου είναι αρκετά εύγλωττο…

Αλλαξε φυσιογνωμία

Στα οικοδομικά τετράγωνα γύρω από τον λόφο βλέπει κανείς μονοκατοικίες και διώροφα, καθώς η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως αρχαιολογική και έχει χαμηλό συντελεστή δόμησης. Κάποια είναι εξαιρετικά φροντισμένα, πολλά εμφανώς εγκαταλελειμμένα. «Η αντιπαροχή ήρθε με καθυστέρηση, αλλά εφαρμόστηκε σε μεγαλύτερη κλίμακα από κάθε άλλη συνοικία της Αθήνας», τονίζει ο ίδιος. «Από το 1995 έως το 2003 άλλαξε πολύ η φυσιογνωμία του Κολωνού». Κάποιοι ιδιοκτήτες ακινήτων παραμένουν στον Κολωνό, κρατώντας διαμερίσματα για ιδία χρήση, πολλοί μετακομίζουν αλλού. Την ίδια εποχή στον Κολωνό έρχονται πολλοί οικονομικοί μετανάστες από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Πολλές οικογένειες Ρομά επίσης ζουν εδώ. «Είχαμε ανέκαθεν πολλούς Ρομά στη γειτονιά», λέει ο κ. Βαρελάς. «Ηταν οικονομικά ενεργοί, είχαμε σχέσεις μεταξύ μας, σύχναζαν στην ταβέρνα και στο καφενείο». Με το πέρας των δεκαετιών μεγάλωσε η απόσταση μεταξύ των Ρομά και των λοιπών κατοίκων του Κολωνού. Στην πλατεία Σωτήρη Πέτρουλα, που αποτελεί στέκι πολλών Ρομά, η ένταση και οι προστριβές είναι συχνές.

«Στον Κολωνό ζούσαν πολλοί εργάτες, καθώς εδώ λειτουργούσαν πολλές μικρές επιχειρήσεις και βιοτεχνίες», επισημαίνει, «κατασκεύαζαν κεραμίδια, επεξεργάζονταν πηλό, έραβαν ρούχα, ενώ πάρα πολλοί απασχολούνταν στο Καπνεργοστάσιο». Δεδομένης της προσφοράς εργασίας και της εγγύτητας με τα ΚΤΕΛ, στον Κολωνό εγκαθίστανται μεταπολεμικά πολλοί άνθρωποι από την επαρχία, κυρίως από την Πελοπόννησο. Από το 2010 και έπειτα, λόγω της οικονομικής κρίσης, οι βιοτεχνίες και τα εργοστάσια το ένα μετά το άλλο κλείνουν, αφήνοντας πίσω μεγάλο αριθμό ανέργων. Στην πλατεία Πανταζοπούλου και σε όλα τα πέριξ καφενεία, νεαροί άνδρες παίζουν χαρτιά και βλέπουν μπάλα.

Οι αθέατες πλευρές του πολυσυζητημένου Κολωνού-2
Τα κλειστά μαγαζιά στην περιοχή είναι πολλά και υπάρχουν οικογένειες που δεν έχουν ρεύμα στο σπίτι, ενώ κάποιοι ζουν στο φάσμα της αστεγίας. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]

Από το 2010 και έπειτα, λόγω της οικονομικής κρίσης, οι βιοτεχνίες και τα εργοστάσια το ένα μετά το άλλο έκλεισαν, αφήνοντας πίσω μεγάλο αριθμό ανέργων.

Τα κλειστά μαγαζιά είναι πολλά. «Κάποιες οικογένειες δεν έχουν ρεύμα στο σπίτι, πολλοί ζουν στο φάσμα της αστεγίας», λέει ο κ. Βαρελάς. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν τέσσερις ενεργές ενορίες (Αγιος Αιμιλιανός, Αγιος Κων/νος, Αγιος Τρύφων και Αγιος Γεώργιος) που καθημερινά μοιράζουν συσσίτιο. Πολλές οικογένειες στηρίζονται και στην «Κιβωτό του Κόσμου».

Στις εισόδους των δημοτικών σχολείων, γιαγιάδες παραλαμβάνουν τα εγγόνια τους. Η εικόνα είναι συνηθισμένη. Πολλά παιδιά μεγαλώνουν με τους παππούδες τους. «Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εργάζονται δύο δουλειές για να τα βγάλουν πέρα», σημειώνει δάσκαλος της περιοχής, «επομένως πολλοί μαθητές περνούν το απόγευμα μόνοι σπίτι τους ή οι λίγο μεγαλύτεροι παραμένουν μέχρι αργά το βράδυ έξω». Ισως γι’ αυτό στο εν λόγω δημοτικό το ολοήμερο λειτουργεί έως τις 5.30 μ.μ.

Ενα τμήμα της τοπικής κοινωνίας είναι μακροχρόνια εκτός εργασίας και νιώθει αποκομμένο από το κοινωνικό γίγνεσθαι. «Αυτοί οι άνθρωποι δεν κάνουν σχέδια για το μέλλον. Εχουν παραιτηθεί και αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά των παιδιών τους», μας λέει ο εκπαιδευτικός, συμπληρώνοντας πως «στόχος μας εδώ στο σχολείο πρέπει να είναι πρωτίστως η κοινωνικοποίηση των παιδιών».

Οι αθέατες πλευρές του πολυσυζητημένου Κολωνού-3
Στα οικοδομικά τετράγωνα γύρω από τον λόφο βλέπει κανείς μονοκατοικίες και διώροφα. Κάποια εξαιρετικά φροντισμένα, πολλά εγκαταλελειμμένα. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]

Η υπόθεση της σεξουαλικής κακοποίησης της 12χρονης μαθήτριας έχει κλονίσει τη σχολική κοινότητα. «Προσωπικά, εναποθέτω τις ελπίδες μου στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στο σχολείο», μας λέει ο δάσκαλος. «Κάνουμε για δεύτερη χρονιά στους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων στο πλαίσιο των εργαστηρίων δεξιοτήτων και η ανταπόκριση είναι πολύ καλή». Ο ίδιος θεωρεί ότι η κοινωνία είναι έτοιμη, οι εκπαιδευτικοί ωστόσο είναι άτολμοι. Μετά το πέρας του δημοτικού παρατηρεί συχνά στα παιδιά μια απότομη ενηλικίωση, η οποία σε συνδυασμό με την ελλιπή επιτήρηση των ενηλίκων οδηγεί τους εφήβους να ανακαλύπτουν τη σεξουαλικότητα στρεβλά.

Οι αθέατες πλευρές του πολυσυζητημένου Κολωνού-4
Ο Ανδρέας Βαρελάς, πρώην αντιδήμαρχος Αθηναίων, και η Μαρού Καραϊσάρογλου, υπεύθυνη του κέντρου της ActionAid στον Κολωνό. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]

Η ActionAid

Πάνω από 5.000 κάτοικοι του Κολωνού, της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Μεταξουργείου έχουν απευθυνθεί στο κέντρο της ActionAid, που λειτουργεί στον Κολωνό από το 2017. «Επιλέξαμε την περιοχή αυτή λόγω του υψηλού ποσοστού ανεργίας και πράγματι το βασικότερο αίτημα όσων μας προσεγγίζουν είναι να βρουν δουλειά», λέει στην «Κ» η υπεύθυνη του κέντρου, Μαρού Καραϊσάρογλου. «Εμείς, συζητώντας μαζί τους, βρίσκουμε το κίνητρό τους και ενισχύουμε τις δεξιότητές τους, καθώς οι περισσότεροι έρχονται πεπεισμένοι ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αποκατασταθούν εργασιακά». Το κέντρο της ActionAid που υλοποιεί δράσεις για ανηλίκους και ενηλίκους, ξεκίνησε με μια ευρεία γκάμα προγραμμάτων, αλλά σταδιακά διατήρησε εκείνα τα οποία χρειάζονται περισσότερο οι ωφελούμενοι. «Διαπιστώναμε ότι και άνθρωποι 40 ετών στερούνταν αυτονόητες δεξιότητες, όπως βασικές γνώσεις αγγλικών και καλή γνώση των ελληνικών». Συγκεκριμένα, «το 3,5% των ωφελουμένων, που μιλούν ελληνικά, είναι αναλφάβητοι». Το ποσοστό είναι πολύ μεγάλο αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για ανθρώπους που μεγάλωσαν μέσα στην καρδιά της Αθήνας τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Προέρχονται από οικογένειες στις οποίες η μόρφωση δεν αποτελούσε προτεραιότητα, πιθανότατα επειδή η προηγούμενη γενιά κατόρθωνε να βιοπορίζεται αξιοπρεπώς μέσω επαγγελμάτων που δεν απαιτούσαν εγκύκλια παιδεία. Το μοντέλο αυτό όμως δεν μπόρεσε να επιβιώσει στην κρίση, με αποτέλεσμα η δεύτερη γενιά να παραμείνει εκτός αγοράς εργασίας επί σειρά ετών και ταυτόχρονα να μην μπορεί να βοηθήσει γνωστικά τα δικά της παιδιά. «Ως εκ τούτου προσφέρουμε, μεταξύ άλλων, μαθήματα ελληνικών, αγγλικών και υπολογιστών σε ενηλίκους», μας πληροφορεί η κ. Καραϊσάρογλου. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι κοινωνικοί λειτουργοί της ActionAid διαπιστώνουν ότι οι ενδιαφερόμενοι δικαιούνται επιδόματα που δεν έχουν διεκδικήσει είτε από άγνοια είτε από αδυναμία «προσανατολισμού» στον κυκεώνα της γραφειοκρατίας.

«Εστιάζουμε ιδιαίτερα στην ενδυνάμωση των γυναικών, συναντούμε πολύ συχνά θύματα ενδοοικογενειακής βίας αλλά και μονογονεϊκές οικογένειες», υπογραμμίζει η ίδια. Η ομάδα της, όταν διαπιστώνει ότι οι ωφελούμενοι χρήζουν ψυχολογικής ή ψυχιατρικής βοήθειας, τους παραπέμπει στους αρμόδιους φορείς. Στα παιδιά της περιοχής παρέχεται, μεταξύ άλλων, ενισχυτική διδασκαλία στα ελληνικά και στα μαθηματικά, αλλά και μαθήματα αγγλικών. «Στην ενισχυτική διδασκαλία έχουμε έξι τάξεις των δέκα μαθητών, αλλά υπάρχει λίστα αναμονής. Ως προς τα αγγλικά δεν θέλουμε να ανταγωνιστούμε τα φροντιστήρια, αλλά να δώσουμε την ευκαιρία σε παιδιά που δεν μπορούν να πάνε, να αποκτήσουν βασικές γνώσεις, ώστε να μη βρεθούν κάποτε στη θέση των γονιών τους».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή