Ο Κώστας Βαρουχάκης θυμάται κάθε λεπτομέρεια της επίσκεψης που του άλλαξε τη ζωή. Το τι είδε, αλλά κυρίως το τι ένιωσε όταν μπήκε στο ειδικό σχολείο όπου φοιτούν τα 13 παιδιά τα οποία έχουν διαγνωστεί με αναπηρία ή ειδικές ανάγκες. Λίγες ημέρες νωρίτερα είχε ανακοινώσει στο οικογενειακό τραπέζι πως σκόπευε να κολυμπήσει από το ένα ακρωτήρι της Κισσάμου Χανίων στο άλλο για κάποιο καλό σκοπό, και η αδελφή του, που ήταν δημοτική σύμβουλος, του πρότεινε να τον πάει σε αυτό το σχολείο. Ο ίδιος δεν ήξερε καν την ύπαρξή του και φθάνοντας εκεί τρελάθηκε. Εμπαζαν τα παράθυρα νερό, έκανε κρύο – δεν είχε κεντρική θέρμανση, η τουαλέτα για ΑμεΑ ήταν έξω από το κτίριο με δύσκολη πρόσβαση. «Ηταν σαφώς ακατάλληλο για οποιονδήποτε, πόσο μάλλον για παιδιά με αναπηρία. Φεύγοντας ένιωθα ντροπή. Για την κατάσταση αλλά και την αίσθηση πως είχαμε εκεί τα παιδιά παρατημένα και απομονωμένα», εξηγεί στην «Κ». Το σχολείο βρίσκεται σε μια πλαγιά, χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο.
Ανακοίνωσε πως θα κολυμπούσε για τα παιδιά εκείνου του σχολείου, αλλά δεν του είχε περάσει από το μυαλό να μαζέψει χρήματα. Και όμως έπειτα από πρωτοβουλία ενός φίλου του συγκεντρώθηκαν 3.600 ευρώ. Κάλυψαν κάποιες ανάγκες σε εξοπλισμό αλλά και τα έξοδα της πρώτης εκδρομής των παιδιών στην Αθήνα. Το συγκινητικό όμως δεν ήταν αυτό. Ο κόσμος έμαθε για το σχολείο και πολλοί προσφέρθηκαν να βοηθήσουν με όποιον τρόπο μπορούσαν. Κάποιος τους έφερε δέκα κλούβες ντομάτες και οι μαθητές στο εργαστήρι μαγειρικής έφτιαξαν σάλτσα την οποία διέθεσαν σε ένα μπαζάρ, άλλος διέθεσε τα υλικά για να μονωθεί η ταράτσα. Από τον σύλλογο Αλβανών μεταναστών έχτισαν μια ράμπα για άμεση πρόσβαση στις τουαλέτες. Σε πολλούς γάμους έκτοτε αντί για μπομπονιέρες τα ζευγάρια έκαναν δωρεές στον σχολείο.
«Συνειδητοποίησα πως ο κόσμος διψάει να βοηθήσει, αρκεί να του δώσεις το έναυσμα», τονίζει ο Βαρουχάκης. Εκείνη η δράση το 2018 ήταν η αρχή μιας προσωπικής διαδρομής που συμπαρέσυρε έναν ολόκληρο τόπο να αγκαλιάσει τα παιδιά του με αναπηρία.
Ο δεύτερος στόχος που έθεσε ο Βαρουχάκης ήταν να κολυμπήσει 25 χιλιόμετρα ανοικτής θαλάσσης. «Ποιες είναι οι ευθύνες του κράτους γι’ αυτά τα παιδιά;», τον ρώτησε μια δημοσιογράφος μετά τον αγώνα. «Δεν θέλω να σταθώ στο τι κάνει η πολιτεία, αλλά να δούμε τι κάνουμε εμείς ως κοινωνία για να αποδεχθούμε αυτά τα παιδιά», απάντησε και ανακοίνωσε πως με τη βοήθεια ενός δραστήριου συλλόγου, της Νεολαίας Κισσάμου, συγκέντρωσαν 26.400 ευρώ. Με τα χρήματα αυτά έφτιαξαν μια αίθουσα αισθητηριακής ολοκλήρωσης στο σχολείο, στην οποία ανάλογα με την ανάγκη του κάθε παιδιού τού προσφέρεται τόνωση ή χαλάρωση και πολλά ερεθίσματα.
Στην επόμενη δράση, έναν αγώνα Ultra Ironman στη Γαλλία, ο Κώστας έτρεξε με την υπόσχεση της Περιφέρειας Κρήτης ότι θα δώσει 150.000 ευρώ για να φτιαχθεί ο περιβάλλων χώρος του σχολείου που έχει σήμερα σοβαρά προβλήματα. Στενές ράμπες στις οποίες έχουν μεν πρόσβαση με αμαξίδια, αλλά όχι αυτόνομα χωρίς συνοδό, αλλά και μια περίφραξη-τοίχο με ρωγμές ή μισογκρεμισμένο και ψηλό συρματόπλεγμα. Παρότι ο προγραμματισμός ήταν το έργο να έχει ολοκληρωθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο, καθυστερεί μια μελέτη του δήμου, με αποτέλεσμα το συγκεκριμένο έργο να μην έχει ακόμα προχωρήσει – σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα που χρηματοδοτήθηκαν από τον κόσμο και έγιναν άμεσα.
«Δεν θέλω να σταθώ στο τι κάνει η πολιτεία, αλλά να δούμε τι κάνουμε εμείς ως κοινωνία για να αποδεχθούμε αυτά τα παιδιά», λέει ο Κώστας Βαρουχάκης.
«Κάποιος πολεμάει για εμάς»
Εν τω μεταξύ, η δράση του Βαρουχάκη άρχισε να γίνεται γνωστή και στην υπόλοιπη Κρήτη. Επικοινώνησαν και από τα άλλα ειδικά σχολεία. Του είπαν τα προβλήματά τους, του ζήτησαν να τους επισκεφθεί. Κάπως έτσι αποφάσισε να τρέξει τον γύρο της Κρήτης κάνοντας στάση σε όλα τα σχολεία, τερματίζοντας στο «δικό του», στην Κίσσαμο. «Ηταν μια κίνηση συγκινητική, σημαντική για τα 215 παιδιά μας, τις οικογένειές τους αλλά και για εμάς. Νιώσαμε πως δεν είμαστε ξεχασμένοι. Πως κάποιος πολεμάει για εμάς», εξηγεί στην «Κ» η Βάσω Πανδή, διευθύντρια του ειδικού σχολείου Κισσάμου.
Ο Βαρουχάκης επέλεξε συμβολικά την 20ή Μαΐου –επέτειο της μάχης της Κρήτης– για να ξεκινήσει από το σχολείο στη Σητεία. Τα παιδιά εκεί του είχαν πλάσει κουλουράκια και είχαν κατασκευάσει ένα μενταγιόν με το λογότυπο του σχολείου για να τους θυμάται. Η άφιξή του σε κάθε σταθμό-σχολείο ήταν αφορμή για κοινές δράσεις αλλά και συζητήσεις που σε κάποιες περιπτώσεις γίνονταν για πρώτη φορά. Οπως, για παράδειγμα, στο Ρέθυμνο, όπου τα παιδιά του δημοτικού πέρασαν μία ημέρα με τα παιδιά του ειδικού σχολείου. «Αυτό μου έδινε χαρά, αλλά ένιωθα και ένα σφίξιμο για την κατάσταση που συναντούσα. Στο Ηράκλειο τα παιδιά ήταν σε κοντέινερ, όλα τα κτίρια ήταν εγκαταλελειμμένα. Εβλεπα την αγωνία των εκπαιδευτικών αλλά και των γονιών για τα παιδιά τους», θυμάται ο Βαρουχάκης.
Ηδη τότε είχε γίνει ομάδα με τον 24χρονο Γεράσιμο Στυλιανακάκη. Εναν συγχωριανό του με εγκεφαλική παράλυση που έτρεχε μαραθωνίους με συνοδό. Την πρώτη φορά που συναντήθηκαν συζήτησαν για ώρες. Για το ειδικό σχολείο όπου είχε φοιτήσει ο Γεράσιμος, για τη δυσκολία να κοινωνικοποιηθεί. Μεγάλωσε στο Καστέλι, αλλά οι γονείς του είχαν μετακομίσει στα Χανιά για να έχει περισσότερες ευκαιρίες, αλλά και εκεί περνούσε τον περισσότερο χρόνο μόνος στο σπίτι με τη γιαγιά του. Η κρητική μουσική και ο αθλητισμός ήταν η διέξοδός του. Παρόμοια βιώματα είχε και ο Κώστας, όπως του εξομολογήθηκε. Οταν ήταν στο δημοτικό είχε διαγνωσθεί στο φάσμα του αυτισμού, ήταν μοναχικός και δυσκολευόταν πολύ στα μαθήματα. Στο γυμνάσιο διαγνώσθηκε με ένα σπάνιο σύνδρομο και για κάποια χρόνια έπεφτε σε λήθαργο για μέρες. Διέξοδο έβρισκε και εκείνος στον αθλητισμό. Οι δυο τους ξεκίνησαν να προπονούνται μαζί και όσο διαβάζετε αυτές τις γραμμές ελπίζουν να έχουν σπάσει το παγκόσμιο Ρεκόρ Γκίνες τρέχοντας με το αναπηρικό αμαξίδιο πάνω από 160 χλμ. σε 24 ώρες και τερματίζοντας ανήμερα την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία. Δεν τρέχουν πλέον μόνο για τα ειδικά σχολεία, αλλά για το «μετά». Η Βάσω Πανδή, διευθύντρια του σχολείου, εξηγεί στην «Κ» πως ενώ τα παιδιά φεύγουν από το σχολείο (στα 22 τους) έχοντας εκπαιδευθεί ώστε σε ένα υποστηριζόμενο πλαίσιο να μπορούν να είναι δημιουργικά και παραγωγικά σε διάφορους τομείς, στα μέρη τους αλλά και στις περισσότερες περιοχές της χώρας δεν δίνονται ευκαιρίες. Πέρυσι κατάφεραν να ολοκληρωθεί η πρακτική ενός μαθητή στην κουζίνα ενός ιδρύματος. Εκεί ήταν διατεθειμένοι να συνεχίσει το παιδί και μετά την αποφοίτησή του, αλλά χωρίς να υπάρχει ο συνδετικός κρίκος του σχολείου υπήρξαν δυσκολίες και δεν προχώρησαν. «Η μεγαλύτερη αγωνία των γονιών είναι τι θα γίνει όταν εκείνοι φύγουν από τη ζωή. Στην Κίσσαμο, άνθρωποι με αναπηρία καταλήγουν πολλές φορές σε δομές ψυχιατρικές, προφανώς τελείως ακατάλληλες για εκείνους», εξηγεί.
Νέοι στόχοι
Ο Βαρουχάκης, που τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει αφιερωθεί σε αυτόν τον σκοπό, βάζει διαρκώς νέους στόχους. Με την κοινωνική λειτουργό Χρυσηίδα Πευκιανάκη μόλις σχεδίασαν δύο νέα προγράμματα: Το «Καλύτερα μαζί», όπου μαθητές αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας εθελοντές θα κάνουν παρέα με τα παιδιά του ειδικού σχολείου σε κάποια κοινή δράση – από το να πιουν καφέ ένα απόγευμα ή να δουν έναν αγώνα ή να κάνουν μαζί γυμναστική. Και τον «Θεραπευτικό κήπο» – έχουν ήδη εξασφαλίσει χορηγία από το Ιδρυμα Μποδοσάκη και φτιάχνουν στο κέντρο της πόλης έναν κήπο όπου τα παιδιά των ειδικών σχολείων μαζί με όποιον άλλον επιθυμεί θα καλλιεργούν βρώσιμα και καλλωπιστικά φυτά. Ο μακροπρόθεσμος στόχος πέρα από τη συμπερίληψη είναι να προσλαμβάνονται τα παιδιά στις επιχειρήσεις στο Καστέλι. «Να υποστηριχθούν με τον σεβασμό και την αξιοπρέπεια που δικαιούνται. Και οι επιχειρήσεις να ενημερωθούν και να υποστηριχθούν. Ξέρω πως δεν είναι κάτι απλό, αλλά είναι εφικτό. Ηδη αλλάζει η νοοτροπία, το βλέπω καθαρά όταν ο Γεράσιμος με επισκέπτεται στο Καστέλι. Τον πρώτο καιρό ο κόσμος φοβόταν ακόμα και να τον κοιτάξει. Τώρα όμως τα παιδιά τρέχουν για να τον αγκαλιάσουν», καταλήγει.
