Οταν στις 6 Δεκεμβρίου του 2008 δολοφονήθηκε ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος από τον Επαμεινώνδα Κορκονέα, οι Ελληνες πολίτες που σήμερα πλησιάζουν τα 30 ήταν έφηβοι. Πώς επηρέασε αυτήν τη γενιά το συγκεκριμένο γεγονός; «Η δολοφονία του Γρηγορόπουλου ανέφλεξε μια γενιά νέων Ελλήνων, πολλοί εκ των οποίων ακόμη διαμόρφωναν τις πολιτικές τους απόψεις – τους έκανε καχύποπτους με την εξουσία και σκεπτικιστές όσον αφορά το σύστημα», δηλώνει στην «Κ» ο διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου στο London School of Economics στο Λονδίνο, Κέβιν Φέδερστοουν. Οταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, στην Ελλάδα υπέβοσκε ήδη μια ατμόσφαιρα απόρριψης της εξουσίας, μια εκλαμβανόμενη αποτυχία της πολιτικής τάξης, σημειώνει. «Το ρεύμα της λαϊκής διαμαρτυρίας», συμπληρώνει ο κ. Φέδερστοουν, «είχε επαγρυπνιστεί από τη δολοφονία ενός 15χρονου μαθητή από αστυνομικό, το 2008, στα Εξάρχεια».
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών το 2020 αναφορικά με τα «επιδραστικά πολιτικά γεγονότα μιας γενιάς», ο «Δεκέμβρης του ’08» αναγνωρίζεται ως επιδραστικό γεγονός της γενιάς τους από το 6% των νέων που το 2020 ήταν 17-29 ετών. Παρ’ όλα αυτά, για τους 25-29, οι οποίοι ήταν περίπου συνομήλικοι με τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο, η δολοφονία του ήταν πολύ πιο επιδραστική – αποτέλεσε το πολιτικό γεγονός που τους επηρέασε περισσότερο, πέραν των προσωπικών και οικογενειακών βιωμάτων τους. «Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία νέους, κατοίκους αστικών κέντρων, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, οι οποίοι/-ες αυτο-τοποθετούνται στο αριστερό τμήμα του άξονα “Αριστεράς – Δεξιάς”, το γεγονός αυτό επιλέγεται ως το σημαντικότερο σε ποσοστό που αγγίζει το 20% και αναδεικνύεται πρώτο ανάμεσα σε άλλα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα του 21ου αιώνα», συμπληρώνει στην «Κ» η Μανίνα Κακεπάκη, κύρια ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Πολιτικών Ερευνών του ΕΚΚΕ, τονίζοντας όμως πως αυτό δεν ισχύει για νέους μικρότερων ηλικιών ή που δεν μένουν σε αστικά κέντρα, παραδείγματος χάριν. «Η δολοφονία Γρηγορόπουλου είχε καταλυτική σημασία για συγκεκριμένες κατηγορίες των σημερινών νέων και πολύ μικρότερη σε άλλες», υπογραμμίζει.
«Ριζοσπαστικοποίηση»
Ο Δημήτρης Λιβάνιος, επίκουρος καθηγητής Νεότερης Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο ΑΠΘ, αναφέρει στην «Κ» πως η δολοφονία του Γρηγορόπουλου συνετέλεσε στη ριζοσπαστικοποίηση σημαντικού μέρους της ελληνικής νεολαίας, το οποίο γεννήθηκε πολιτικά μετά την 6η Δεκεμβρίου του 2008. «Λειτούργησε ως καταλύτης για την προσέγγιση μιας μερίδας της ελληνικής νεολαίας για την ακραία μορφή αντίδρασης», προσθέτει, «όπως η συμπάθεια προς και η στρατολόγηση σε ομάδες όπως οι “Πυρήνες της Φωτιάς”». Ιστορικά μιλώντας, το γεγονός είναι ακόμη πολύ πρόσφατο για να μπορέσουμε να αποτιμήσουμε την επιρροή του, συμπληρώνει.
Ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος, editorial director τού μη κερδοσκοπικού οργανισμού ερευνών διαΝΕΟσις, αναφέρει στην «Κ» πως για τη συγκεκριμένη γενιά, «το τραύμα και το χαστούκι» ήταν η οικονομική κρίση. «Οι 15χρονοι του 2008 στις έρευνες απαντούν λίγο-πολύ όπως οι γονείς τους», δηλώνει, «δεν υπάρχει μεγάλη ανατροπή στον τρόπο που εμπιστευόμαστε την αστυνομία».
Οι νέοι 25-29 ετών, οι οποίοι ήταν στην αρχή της εφηβείας το 2008, παραδέχονται πως το συγκεκριμένο περιστατικό τούς σημάδεψε.
«Με διαμόρφωσε…»
Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι έφηβοι του 2008 λένε στην «Κ» ότι το γεγονός υπήρξε καταλυτικό για τους ίδιους. Λίγους μήνες μετά τον Δεκέμβριο του ’08, η πλέον 28χρονη Ελπίδα θα γινόταν 15. Ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος ήταν πάντα στο μυαλό της ως συνομήλικος. «Νομίζω συνειδητοποίησα στα αλήθεια τι συνέβη γύρω στα 19, όταν είδα μια φωτογραφία του και κατάλαβα ότι ήταν παιδί», σχολιάζει στην «Κ». «Μεγαλώνοντας», τονίζει, «με διαμόρφωσε τόσο το περιστατικό όσο και η αντιμετώπισή του».
Τον Δεκέμβριο του 2008, ο Γιώργος ήταν 13 ετών. «Κλόνισε την εμπιστοσύνη μου στο αστυνομικό σώμα», επισημαίνει σήμερα στην «Κ» για τη δολοφονία.
«Το περιστατικό του Γρηγορόπουλου, όπως και κάθε άλλο αστυνομικής υπέρμετρης βίας και επομένως θεσμικής εκτροπής και αυθαιρεσίας, ενίσχυσε την αντικρατικοκατασταλτική μου τοποθέτηση», αναφέρει στην «Κ» ένας 33χρονος.
«Εκείνη τη μέρα απλώς διαλέξαμε στρατόπεδο», λέει η 27χρονη Α.Λ. – «ή είσαι με το παιδί που δολοφονείται από το κράτος ή όχι». Αυτοτοποθετείται στον αναρχικό χώρο και πιστεύει ότι ακόμη και αν δεν είχε συμβεί το συγκεκριμένο γεγονός, πάλι εκεί θα ήταν πολιτικά – «απλώς δεν θα γινόταν με τόσο βίαιο τρόπο», τονίζει.