«Ξέρεις τι είναι να βλέπεις να απορρίπτουν συνεχώς το παιδί σου; Ξανά και ξανά; Και να μην μπορείς να κάνεις τίποτα γι’ αυτό;». Ο Π.Γ., 45 ετών, έχει έναν γιο 7 ετών, τον Ηλία. Ο Ηλίας διαγνώστηκε με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) στο νηπιαγωγείο. Οι γονείς του απευθύνθηκαν σε αναπτυξιολόγο μετά την παρατήρηση των νηπιαγωγών ότι έχει μια ελαφρά αδυναμία να συγκεντρωθεί. «Η ειδικός έκανε λόγο για πολύ ήπια συμπτώματα, “οριακά μιλάμε για ΔΕΠΥ”, μας είπε», λέει ο Π.Γ. στην «Κ». Ωστόσο, οι γονείς ζήτησαν έγγραφη διάγνωση. «Είχαμε σκοπό να εγγράψουμε το παιδί σε ιδιωτικό σχολείο και σκεφθήκαμε ότι αντί να εξηγούμε εμείς πώς ακριβώς είναι η συμπεριφορά του, να έχουμε ένα χαρτί». Δεν μπορούσαν ασφαλώς να φανταστούν τη συνέχεια. Οτι αυτό το χαρτί θα γινόταν η αφορμή να δουν το παιδί τους μπαλάκι ανάμεσα σε σχολεία που αρνούνταν να το αναλάβουν.
«Ελάτε να σας γνωρίσουμε, μας είπαν από το πρώτο σχολείο που μιλήσαμε. Οσο εμείς συζητούμε με τη διευθύντρια, μια άλλη κυρία είχε πάει το παιδί μια βόλτα». Μετά την παραίνεση της διευθύντριας να κλείσουν άμεσα θέση γιατί οι υποψήφιοι είναι πολλοί, επέστρεψαν σπίτι. «Επειτα από δύο ημέρες, όμως, μας πήραν τηλέφωνο και μας είπαν ότι ο Ηλίας στην αξιολόγηση που του έγινε –τότε συνειδητοποιήσαμε ότι εκείνη η βόλτα είχε τον ρόλο της αξιολόγησης– φάνηκε ότι δεν ταιριάζει στο σχολείο». Απογοητευμένοι, έκλεισαν ραντεβού σε άλλο σχολείο. Ολα έβαιναν καλώς μέχρι που αναφέρθηκε το χαρτί της διάγνωσης. «Μας είπαν ότι λόγω διάσπασης προσοχής το παιδί θα χρειαστεί παράλληλη στήριξη. Απαντήσαμε ότι η αναπτυξιολόγος δεν σύστησε κάτι τόσο δραστικό. Αρχισα να υποψιάζομαι ότι κάτι δεν πάει καλά. Τότε μας είπαν ότι θα πρέπει να δουν αν έχουν θέσεις κενές. «Αν δεν έχετε θέσεις, γιατί κάναμε το ραντεβού;», ρωτήσαμε. «Ενα παιδί με παράλληλη στήριξη πιάνει περισσότερες θέσεις», μας είπαν.
Η ίδια αντιμετώπιση και στα επόμενα δύο σχολεία. «Τελικά δεν υπάρχει θέση, λυπούμαστε πολύ». «Τα περισσότερα σχολεία δεν θα δεχθούν ένα παιδί με ΔΕΠΥ ή μαθησιακές δυσκολίες – κάποια θα σου το πουν πιο ωμά, κάποια άλλα πιο κομψά, επικαλούμενα έλλειψη θέσεων. Στην ουσία πρόκειται για έναν ιδιότυπο ρατσισμό. Σε κάθε περίπτωση ήταν μια βαθιά, τραυματική εμπειρία και για εμάς και κυρίως για το παιδί που κάποια στιγμή κατάλαβε ότι κάτι δεν πάει καλά, ότι δεν το θέλουν». Ευτυχώς, η περιπλάνηση τελείωσε. «Είχαμε την τύχη να κλείσουμε ραντεβού σε ένα σχολείο όπου ο διευθυντής άνοιξε αμέσως την αγκαλιά του στο παιδί. “Γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ, αν χρειαστεί βοήθεια θα του τη δώσουμε”, μας είπε». Δεν χρειάστηκε. Ο Ηλίας διανύει την Α΄ Δημοτικού χωρίς κανένα πρόβλημα.
Ο νόμος και το «παράθυρο»
«Ο εσωτερικός κανονισμός κάθε σχολείου ορίζει το πώς λειτουργεί», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Σχολείων, Χαράλαμπος Κυραϊλίδης.
Η παραπάνω δεν είναι η μόνη περίπτωση. Μολονότι σύμφωνα με τη νομοθεσία «απαγορεύεται η άρνηση εγγραφής μαθητών εξαιτίας της αναπηρίας ή των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών τους» (παρ. 2α του άρθρου 71 του ν. 4485/2017), στην πράξη παιδιά με τέτοιου είδους προβλήματα σπάνια γίνονται δεκτά σε ιδιωτικά σχολεία. Τα σχολεία καλύπτονται από άλλη διάταξη (παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 4713/2020) που ουσιαστικά τους δίνει δικαίωμα άρνησης εγγραφής εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του εσωτερικού κανονισμού κάθε σχολείου (ο οποίος μπορεί να μην προβλέπει την παράλληλη στήριξη). Για τους ίδιους λόγους επιτρέπεται και η άρνηση επανεγγραφής ή η απομάκρυνση ενός παιδιού από το σχολείο.
Αυτό συνέβη στον Λ.Κ., ο οποίος μίλησε στην «Κ» (τα στοιχεία όλων βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας): «Ο γιος μου ήταν μαθητής στην Α΄ Δημοτικού σε ιδιωτικό σχολείο. Στα μέσα της χρονιάς διαπιστώθηκε ότι ενώ ήταν πολύ καλός στα μαθήματα, από τους καλύτερους στην τάξη, ήταν άτακτος, δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί. Στο τέλος της χρονιάς μπήκαμε σε διαπραγμάτευση με τη διοίκηση για το τι θα γίνει. Μου είπαν ότι πρέπει να σκεφθούμε τι θα γίνει, πώς θα συνεχίσουμε, ώστε να μην έχουμε θέματα με τους άλλους γονείς». Οι γονείς είχαν ήδη απευθυνθεί σε παιδοψυχολόγο ώστε να αντιμετωπιστούν οι όποιες δυσκολίες του παιδιού. Η διάγνωση ήρθε αφού είχε ήδη ξεκινήσει τη Β΄ Δημοτικού: ΔΕΠΥ και Εναντιωματική Προκλητική Διαταραχή. «Ζητήσαμε να προσλάβουμε εκπαιδευτικό για παράλληλη στήριξη, αλλά μας είπαν ότι δεν δέχονται παράλληλη στήριξη. Νοέμβριο μήνα μπήκαμε στη διαδικασία να ψάχνουμε νέο σχολείο. Ο νόμος τούς το επιτρέπει –το κάθε σχολείο έχει την πολιτική του σε αυτό το θέμα–, όμως ο τρόπος είναι εντυπωσιακός. Δεν μας επέτρεψαν να περιμένουμε έως τον Δεκέμβριο. Ξεριζώνεις ένα παιδί από την καθημερινότητά του». Εντέλει το παιδί γράφτηκε στο δημόσιο της περιοχής με ιδιωτική παράλληλη στήριξη. «Εχουμε δει γρήγορη πρόοδο σε θέματα λειτουργικότητας».
«Δικαίωμα επιλογής»
Η «Κ» ζήτησε την άποψη του προέδρου του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Σχολείων, Χαράλαμπου Κυραϊλίδη: «Εμείς στο σχολείο έχουμε παιδιά με παράλληλη στήριξη. Αρνούμαστε μόνον όταν ο γονιός δεν δέχεται να συνάψει σύμβαση με τον ιδιώτη εκπαιδευτικό, οπότε κινδυνεύουμε ανά πάσα στιγμή με πρόστιμο. Ο εσωτερικός κανονισμός κάθε σχολείου ορίζει το πώς λειτουργεί. Το δημόσιο έχει υποχρέωση εγγραφής, το ιδιωτικό όχι. Τα ιδιωτικά σχολεία διατηρούν το δικαίωμα να επιλέξουν με ποιους μαθητές θέλουν να δουλέψουν. Μην ξεχνάτε ότι τα ιδιωτικά πατάνε σε δύο βάρκες, από τη μία είναι σχολεία και από την άλλη επιχειρήσεις. Οι ισορροπίες είναι δύσκολο να κρατηθούν. Τα δίδακτρα πρέπει να είναι ανταποδοτικά. Το σχολείο δεν είναι κέντρο φύλαξης».