Διαβούλευση μόλις 4 ημερών με καταληκτική ημερομηνία χθες στις 10 π.μ., δόθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος για ένα εκτενέστατο και σημαντικό σχέδιο νόμου με 143 άρθρα. Το νομοθέτημα μεταξύ άλλων αποπειράται για τρίτη φορά να νομιμοποιήσει την εκχέρσωση δασικών εκτάσεων, δίνει «γη και ύδωρ» υπέρ τουριστικών εγκαταστάσεων και ΑΠΕ, περιλαμβάνει αντιπεριβαλλοντικές και «φωτογραφικές» πολεοδομικές ρυθμίσεις. Μάλιστα παρά την αντίδραση πολλών φορέων, το πιθανότερο είναι να κατατεθεί μέσα στις επόμενες ημέρες προς ψήφιση στη Βουλή ώστε να «προλάβει» τις εκλογές. Το σχέδιο νόμου έχει τίτλο «Διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντος», περιλαμβάνει 143 άρθρα, με σημαντικό κομμάτι να αφορά την περαιτέρω απορρύθμιση της νομοθεσίας για τις προστατευόμενες περιοχές.
Πιο συγκεκριμένα, με μια σειρά από ρυθμίσεις, το υπουργείο Περιβάλλοντος ουσιαστικά υπονομεύει την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών. Οι ΕΠΜ αφορούν την εξειδίκευση ζωνών, στόχων και διαχειριστικών μέτρων για όλες τις περιοχές Natura και ανατέθηκαν τον Μάρτιο του 2019 με σκοπό να ολοκληρωθούν το 2021. Μέχρι στιγμής δεν έχει θεσμοθετηθεί ούτε μία, ενώ έχουν δοθεί σε διαβούλευση 11. Και ενώ η χώρα έχει καταδικαστεί από το Ευρωδικαστήριο για την απουσία επαρκών μέτρων προστασίας των περιοχών Natura και θα ανέμενε κανείς να είναι άμεση προτεραιότητα η ολοκλήρωση των μελετών, το υπουργείο έρχεται να ανατρέψει τη νομοθεσία που θεσπίστηκε μόλις πριν από τρία χρόνια, καταργώντας την υποχρέωση οι ΕΠΜ να καταλήγουν στον ορισμό χρήσεων γης (σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, πρόκειται για «αποδέσμευση των ζωνών προστασίας από τις γενικές χρήσεις του πολεοδομικού σχεδιασμού»). Επίσης:
– Ορίζει ότι οι υφιστάμενες δραστηριότητες μένουν ως έχουν και όσες έχουν αδειοδοτηθεί μπορεί να υλοποιηθούν, ανεξάρτητα με το αν έχουν επιπτώσεις στην ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής.
– Αφαιρεί από το αντικείμενο των περιβαλλοντικών μελετών τους «οικολογικούς διαδρόμους», περιοχές εκτός Natura οι οποίες συνδέουν προστατευόμενες περιοχές, καθώς και τη δυνατότητα λήψης μέτρων σε περιοχές που γειτονεύουν με Natura.
– Δίνει τη δυνατότητα οι ζώνες στις οποίες θα χωρίζεται μια προστατευόμενη περιοχή (λ.χ. απόλυτης προστασίας, προστασίας της φύσης) να χωρίζονται σε «υπο-ζώνες». Η ρύθμιση αυτή δείχνει να παραπέμπει σε έναν πρόσφατο νόμο του υπουργείου Ανάπτυξης (Ν. 4782/19), που προβλέπει υπο-περιοχές για αναπτυξιακές δραστηριότητες μέσα σε περιοχές Natura και ξεσήκωσε πλήθος αντιδράσεων.
– Κατά τη χάραξη των ζωνών στις περιοχές Natura, το ΥΠΕΝ ζητεί να λαμβάνονται υπόψη οι υφιστάμενες δραστηριότητες, η εξυπηρέτηση των λειτουργιών που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον πολεοδομικό ή οικιστικό χαρακτήρα περιοχών, τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια, καθώς και «οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές απαιτήσεις, καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές ιδιομορφίες». Ολοι αυτοί οι παράγοντες, οι οποίοι «ανοίγουν παράθυρο» για αιτήματα εξαίρεσης από τους όρους προστασίας μιας περιοχής δεν σχετίζονται φυσικά με το καθ’ αυτό αντικείμενο των περιοχών Natura, που είναι η προστασία ειδών και οικοτόπων και δεν μπορούν να τίθενται ως κρίσιμος παράγοντας για τη διαμόρφωση των επιλογών μιας ΕΠΜ.
– Το σχέδιο νόμου προβλέπει μια διαδικασία σύνδεσης μεταξύ των σχεδίων διαχείρισης και της εκτίμησης των επιπτώσεων έργων που δεν ανήκουν στις κατηγορίες Α και Β (μεγάλα έργα), έλλειψη που έχει επισημανθεί στην Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προβλέπει έναν προέλεγχο από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, που καταλήγει στην κατάθεση μιας έκθεσης δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων στη Μονάδα Διαχείρισης της Natura. Αν ο ΟΦΥΠΕΚΑ (οργανισμός για τις προστατευόμενες περιοχές) κρίνει ότι το έργο ενδέχεται να προκαλεί πρόβλημα, δεν μπορεί να ζητήσει την ακύρωσή του, αλλά υποχρεούται να ορίσει με ποιον τρόπο πρέπει να γίνει η υλοποίηση του έργου.
– Με άλλη ρύθμιση, το υπουργείο προσπαθεί να επαναφέρει τη δυνατότητα «τακτοποίησης» των εκχερσωμένων δασικών εκτάσεων που καλλιεργούνται. Oπως προβλέπει, οι εκτάσεις αυτές θα καθοριστούν από τον ΟΠΕΚΕΠΕ (τον φορέα αρμόδιο για τις επιδοτήσεις), δεν θα χάνουν τον (παλαιότερο) δασικό τους χαρακτήρα αλλά θα διατηρούν την παράνομη χρήση όσο καιρό επιδοτούνται και θα έχουν «ασυλία» από πρόστιμο και άλλες κυρώσεις.
Με άλλες ρυθμίσεις:
– Δίνεται δικαίωμα στον υπουργό Περιβάλλοντος με απόφασή του (αντί για προεδρικό διάταγμα) να «διορθώνει» τα όρια οικισμών. Πρόκειται για μια σαφώς αντισυνταγματική ρύθμιση, η οποία δείχνει να «φωτογραφίζει» τη γνωστή υπόθεση στο Πάπιγκο.
Τα 143 άρθρα αφορούν κυρίως τις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
– Επεκτείνεται η δυνατότητα για κατασκευή τουριστικών χωριών (σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων) εκτός από ιδιωτικές δασικές εκτάσεις και σε δημόσιες.
– Αντί η ελάχιστη απόσταση της δόμησης από τον αιγιαλό να αυξάνεται, λόγω κλιματικής αλλαγής, επεκτείνεται και στα «μεικτά τουριστικά καταλύματα» η δυνατότητα που είχε δοθεί στα τουριστικά χωριά να χτίζουν στα 30 μέτρα από τον αιγιαλό (έναντι 50 μέτρων που είναι ο γενικός κανόνας).
– Τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια μπορεί να προβλέπουν τη «νομιμοποίηση» ή τη διάνοιξη δρόμου (μέσω απαλλοτριώσεων από το Δημόσιο) ώστε να καταστεί οικοδομήσιμη η έκταση ενός ιδιώτη που θα υλοποιήσει στρατηγική επένδυση (στη μέση του πουθενά).
– Αφαιρείται από την πολεοδομία του Δήμου Αθηναίων η προέγκριση αδειών για στρατηγικές επενδύσεις στο ιστορικό κέντρο, πλην της Πλάκας. Την αρμοδιότητα λαμβάνει μια διεύθυνση του ΥΠΕΝ (ΔΑΟΚΑ).
– Τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται στο Γραφείο Ελληνικού (για την επένδυση στο παλαιό αεροδρόμιο) και την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ (ΔΑΟΚΑ) για στρατηγικές επενδύσεις δεν θα ελέγχονται από τις κατά τόπους πολεοδομίες.
– Για τις παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, το υπουργείο προβλέπει ότι τα πρόστιμα δεν μπορούν να ξεπερνούν ένα ελάχιστο ποσοστό του κύκλου εργασιών του παρανομούντος.
– Στις αποδοχές κληρονομιάς δεν θα απαιτείται πιστοποιητικό από το δασαρχείο για τον χαρακτήρα της έκτασης.
– Καταργείται απαγόρευση που υπήρχε για την κατασκευή λιμενικών εγκαταστάσεων σε προστατευόμενες περιοχές. Οπως ορίζεται, σε περιοχές οργανωμένων τουριστικών αναπτύξεων (ΠΟΤΑ) επιτρέπεται απευθείας παραχώρηση της χρήσης του αιγιαλού και δημιουργία τουριστικής λιμενικής εγκατάστασης.
– Επιτρέπεται η συνένωση οικοπέδων ώστε να φτάσουν τα 4 στρέμματα, αν ένα από αυτά μπορούσε να χτιστεί με βάση τις διατάξεις για την κατά παρέκκλιση εκτός σχεδίου δόμηση.
– Χωροθετείται σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων στο όρος Αιγάλεω και μεταβατική μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή Αλωνάκι στη Σαντορίνη.
– Σε υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις επιτρέπεται η κατασκευή υπόγειων και ημιυπόγειων θέσεων στάθμευσης, χωρίς να προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης.