«Είμαστε σε αχαρτογράφητα νερά ως προς την αξιολόγηση. Πιστεύω πως είναι απαραίτητη η βοήθεια από έναν επιμορφωμένο, έμπειρο συνάδελφο. Αλλά θα ήθελα η αξιολόγηση να έχει τα χαρακτηριστικά συμβουλευτικής διαδικασίας προς τον εκπαιδευτικό, η οποία οργανώνεται σε βάθος χρόνου και όχι αποσπασματικά», λέει στην «Κ» η Γρηγορία Νταραχάνη, νεοδιόριστη φιλόλογος σε σχολείο ειδικής αγωγής στη Μεσσηνία, η οποία ήδη έχει πάρει το αξιολογικό… βάπτισμα.
Πάνω από 1.300 νεοδιόριστοι νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές έχουν μπει ήδη στη διαδικασία της αξιολόγησης, που πλέον είναι προϋπόθεση για τη μονιμοποίησή τους. «Συστήθηκα στα παιδιά ως δεύτερη εκπαιδευτικός για να παρακολουθήσω τη διδασκαλία του αξιολογούμενου. Σημασία έχει να βοηθήσουμε τους νέους συναδέλφους – καμία πρόθεση τιμωρίας τους δεν υπάρχει», προσθέτει στην «Κ» η σχολική σύμβουλος Αθανασία Χρονοπούλου, η οποία έχει ξεκινήσει τις αξιολογήσεις στη Μεσσηνία.
«Οργανώνονται συναντήσεις εκπαιδευτικών και συμβούλων καθώς και παρακολουθήσεις μαθημάτων, αλλά όλο αυτό γίνεται συνήθως με σφιγμένο το στομάχι και από τις δύο πλευρές. Ας ελπίσουμε πως συμβαίνει επειδή είναι η αρχή, πριν την εξοικείωση των εκπαιδευτικών», παρατηρεί σχολικός σύμβουλος στην Κρήτη, υπονοώντας τις δυσχέρειες του εγχειρήματος.
Κινδυνολογία
Ενδεικτικά, η αντιπολίτευση, με αρκετή δόση κινδυνολογίας, αμφισβητεί τους πολιτικούς στόχους της κυβέρνησης για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες κινούνται στην ίδια κατεύθυνση, ενώ την ίδια στιγμή η έλλειψη κουλτούρας αξιολόγησης –όχι μόνο στη δημόσια εκπαίδευση αλλά και σε όλο τον δημόσιο τομέα– είναι εμφανής. Οσοι δήλωσαν οικειοθελώς πρώτοι να αξιολογηθούν, είναι συνειδητοποιημένοι για την επιλογή τους. Πολλοί περιμένουν να δουν πώς πάει η διαδικασία για να δηλώσουν συμμετοχή. Ωστόσο στα σχολεία επικρατεί κλίμα δυσπιστίας και πιέσεις προς τους νεοδιόριστους να μην αξιολογηθούν.
«Θέλουμε να γίνει το πρώτο βήμα. Η αξιολόγηση των νεοδιόριστων δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα. Η ιδέα της αξιολόγησης, της αυτοβελτίωσης θα κινητοποιήσει τους εκπαιδευτικούς», τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) Γιάννης Αντωνίου.
Ειδικότερα, η ατομική αξιολόγηση επιχειρείται μετά 41 χρόνια και με δεδομένο ότι όσες φορές θεσμοθετήθηκε μέσα στις τέσσερις δεκαετίες έμεινε τελικά στα χαρτιά λόγω των αντιδράσεων. Το εγχείρημα μοιάζει με αγώνα δρόμου καθώς οι διαδικασίες πρέπει να γίνουν έως το τέλος Ιουνίου για να μονιμοποιηθούν οι 25.000 εκπαιδευτικοί και στις δύο βαθμίδες, οι οποίοι συμπληρώνουν τη δοκιμαστική διετία έως τον Αύγουστο, καθώς διορίστηκαν από το 2020 και μετά. Θα ακολουθήσει από τον Σεπτέμβριο η αξιολόγηση των περίπου 140.000 μονίμων. Μάλιστα, λόγω της καθυστέρησης επιλογής και τοποθέτησης των νέων περίπου 800 συμβούλων εκπαίδευσης, η έναρξη της αξιολόγησης γίνεται ανά περιοχή και ανάλογα με τον χρόνο τοποθέτησής τους ανά περιοχή. Ετσι, η ατομική αξιολόγηση των νεοδιόριστων ξεκίνησε πρώτα σε σχολεία των νησιών του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Υπάρχει κλίμακα τεσσάρων βαθμών: μη ικανοποιητικός, ικανοποιητικός, πολύ καλός, εξαιρετικός. Οι εκπαιδευτικοί στις δύο πρώτες κατηγορίες θα περνούν από επιμόρφωση.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας Αλέξανδρος Κόπτσης, ακολούθησαν την περασμένη εβδομάδα άλλες πέντε Περιφέρειες, δηλαδή η Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, η Ηπειρος, τα Ιόνια Νησιά, η Κεντρική Μακεδονία και η Δυτική Μακεδονία. Με βάση το χρονοδιάγραμμα, από αύριο θα ξεκινήσει η διαδικασία για τους νεοδιόριστους της Θεσσαλίας, της Δυτικής Ελλάδας, της Στερεάς Ελλάδας και της Αττικής. Από τα σημεία για τα οποία δέχεται έντονη κριτική είναι ότι ενώ έχει ξεκινήσει η διαδικασία, ακόμη επιμορφώνονται οι σύμβουλοι, ενώ το ίδιο κάνουν –στο πλαίσιο της εισαγωγικής επιμόρφωσης– οι νεοδιόριστοι. Επίσης, πολλοί σύμβουλοι έχουν αναλάβει να αξιολογήσουν έως και 70 νεοδιόριστους, με αποτέλεσμα να εκτιμάται πως δεν θα φθάσει ο χρόνος έως το τέλος του σχολικού έτους, και άρα η διαδικασία θα γίνει επί τροχάδην και με προχειρότητα.
Χαρακτηριστικό του χρόνου που απαιτείται για να ολοκληρωθεί μία αξιολόγηση είναι πως οι σύμβουλοι πρέπει να έλθουν σε επικοινωνία με τους νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς της ομάδας σχολείων που έχουν αναλάβει, ώστε να καθοριστεί μια πρώτη ενημερωτική συνάντηση. Ο κ. Κόπτσης ανέφερε ότι οι συναντήσεις συμβούλων με εκπαιδευτικούς έχουν ξεπεράσει τις 1.300.
Μέσα στην τάξη
Οι νέοι εκπαιδευτικοί θα αξιολογηθούν στο διδακτικό και παιδαγωγικό έργο από τον σύμβουλο επιστημονικής ευθύνης (ειδικότητας) μέσα στην τάξη. Εκείνος θα παρακολουθήσει δύο διδασκαλίες. Οι εκπαιδευτικοί, σε συνεννόηση με τον σύμβουλο, επιλέγουν το μάθημα στο οποίο θα αξιολογηθούν, την ημέρα και την ώρα. Εως τώρα έχουν γίνει 300 παρακολουθήσεις μαθημάτων. Κάθε εκπαιδευτικός θα αξιολογείται ατομικά σε τετράβαθμη κλίμακα και θα χαρακτηρίζεται ως μη ικανοποιητικός, ικανοποιητικός, πολύ καλός, εξαιρετικός. Οι εκπαιδευτικοί που θα κρίνονται ως μη ικανοποιητικοί και ικανοποιητικοί θα οδηγούνται σε επιμόρφωση.
«Εκανα την πρώτη διδασκαλία μου στην τάξη παρουσία του συμβούλου εκπαίδευσης. Πάντα όταν έχεις δύο μάτια να σε κοιτούν, έχεις άγχος. Είχα καλή συνεργασία με τον σύμβουλο και κατά την προετοιμασία της διδασκαλίας και την ώρα του μαθήματος. Νιώθω ότι πήγα καλά. Ωστόσο καλύτερο είναι να μην έχουμε κάθε τέσσερα χρόνια αξιολόγηση, καθώς έτσι αποτυπώνεται μόνο μια στιγμή της δουλειάς του εκπαιδευτικού», σημειώνει η κ. Νταραχάνη. «Ημουν αγχωμένη. Από τη στιγμή που η αξιολόγηση είναι υποχρεωτική για τη μονιμοποίησή μου, την είδα ως αναγκαίο κακό. Βέβαια, “έπεσα” σε καλό σύμβουλο, που με βοήθησε να είμαι χαλαρή και να κάνω το μάθημά μου άνετα», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ», 35χρονη δασκάλα στην Κρήτη.
«Ο ρόλος μας είναι βοηθητικός των εκπαιδευτικών. Θα γίνει συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς επί των παρατηρήσεών μας. Οι πρώτες εντυπώσεις από τους νεοδιόριστους είναι πολύ θετικές. Εχω ξεκινήσει συναντήσεις και έχω παρακολουθήσει δύο διδασκαλίες. Φυσικά και υπάρχει άγχος, ας μη γελιόμαστε. Ποιος δεν θα είχε όταν κάποιος τον παρατηρούσε πώς κάνει στη δουλειά του; Επίσης, ας μην αγνοούμε πως όσο και καλά προετοιμασμένος να είναι κάποιος, η δουλειά με τόσα παιδιά σε μία αίθουσα έχει ανατροπές», αναφέρει από την πλευρά της στην «Κ» η σχολική σύμβουλος πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Μεσσηνία, Αθανασία Χρονοπούλου. «Δεν είμαι ξένη προς το σχολικό περιβάλλον, συνάδελφος είμαι με πείρα 35 ετών. Κάθισα σε ένα θρανίο και σημείωνα τις παρατηρήσεις μου. Είχαμε βέβαια συνεννοηθεί με τον εκπαιδευτικό πως όταν θα γράφω δεν θα αγχώνεται. Επίσης, είχαμε πει πως μετά το τέλος θα υπάρχει συζήτηση. Μάλιστα, ο εκπαιδευτικός με εντυπωσίασε, καθώς μου είπε πως θέλω να δω την πραγματικότητα και όχι κάτι ωραιοποιημένο», προσθέτει, και σχολιάζοντας το βλέμμα δυσπιστίας μου σχετικά με τις προθέσεις του εκπαιδευτικού, τόνισε: «Μπορούσα να διακρίνω εάν έλεγε αλήθεια ή εάν ήθελε να με κολακέψει».
«Ο εκπαιδευτικός έστειλε ένα σχέδιο του μαθήματός του με τους σκοπούς που είχε ορίσει. Επειτα από μία εβδομάδα παρακολούθησα το μάθημα στην τάξη. Κατέγραψα όλα τα βήματα και τις παρατηρήσεις μου, τις οποίες αργότερα συζητήσαμε. Το μάθημα ήταν σε ειδικό σχολείο, όπου οι συνθήκες είναι διαφορετικές από αυτές στη γενική παιδεία. Είναι παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, με παθήσεις. Οφείλουμε να τα λαμβάνουμε όλα αυτά υπόψη», τονίζει στην «Κ» ο Ιωάννης Σόλαρης, σύμβουλος με ειδικότητα στα φιλολογικά μαθήματα. Ο ίδιος έχει παρακολουθήσει τις τρεις πρώτες διδασκαλίες νεοδιόριστων εκπαιδευτικών προς αξιολόγηση.
«Μας πιέζουν να μη συμμετάσχουμε. Είναι στα κάγκελα»
«Ναι, δήλωσα συμμετοχή, αλλά είναι πιεστικό το σχολικό περιβάλλον. Δεν θέλουν να συμμετάσχουμε. Η εκπαιδευτική κοινότητα είναι στα… κάγκελα», λέει στην «Κ» νεοδιόριστη δασκάλα, εξηγώντας τους λόγους που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία της. «Η αξιολόγηση εκκρεμεί εδώ και πολλά χρόνια και πρέπει να γίνει. Αποτελεί αίτημα της κοινωνίας. Πάντως, πρέπει να διακρίνουμε πως οι νεοδιόριστοι δέχονται το βάρος της πολιτικής αντιπαράθεσης. Οι ομοσπονδίες των συνδικαλιστών τούς μετέφεραν την ευθύνη της απόφασης κηρύσσοντας απεργία-αποχή από την αξιολόγηση. Ποιος θα την ακολουθήσει μέχρι τέλους, όταν η αξιολόγηση είναι υποχρεωτική για να μονιμοποιηθεί; Οι νεοδιόριστοι έχουν γίνει “μπαλάκι” ανάμεσα στα στελέχη εκπαίδευσης που είναι αρμόδια για την αξιολόγηση, στους συλλόγους διδασκόντων, στο υπουργείο Παιδείας και στους συνδικαλιστές», παρατηρεί στην «Κ» έμπειρος σύμβουλος εκπαίδευσης με ειδικότητα τα Θρησκευτικά, ο οποίος είχε πάρει μέρος στην αξιολόγηση της περιόδου 2013-2014, πριν καταργηθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα και παύσει η διαδικασία το 2015 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
«Εργαζόμουν ως αναπληρώτρια από το 2010 έως το 2020, συνήθως σε νησιά», λέει κ. Νταραχάνη, εκφράζοντας την απορία πολλών γιατί να αξιολογηθούν αφού έχουν δοκιμαστεί επί χρόνια στην εκπαιδευτική πράξη. «Πρόκειται για ανθρώπους που δουλεύουν πολλά χρόνια, είναι ιδιαίτερα προσοντούχοι για να διοριστούν. Εχω συναντήσει νεοδιόριστο με 15 χρόνια υπηρεσίας ως αναπληρωτή, με πτυχία, επιμορφώσεις. Είναι μια ομάδα εκπαιδευτικών που βρίσκονται σε ηλικιακό μεταίχμιο», παρατηρεί σχολικός σύμβουλος πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κρήτη.
«Ημουν οκτώ χρόνια αναπληρωτής, διορίστηκα τον Αύγουστο του 2021», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Παπαδόπουλος, νεοδιόριστος δάσκαλος και αντιπρόεδρος του συλλόγου εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας Ρεθύμνου. Ο ίδιος μετέχει στην απεργία-αποχή από την αξιολόγηση, όπως έχει κηρύξει η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδος. «Εμείς περιμέναμε να είχε διαφορετικό πλαίσιο η διαδικασία. Ενδεικτικά, ο σύμβουλος να έχει την εποπτεία λίγων σχολείων, να μπαίνει στην τάξη και να καθοδηγεί. Να κάνει δειγματικές διδασκαλίες, να έχει κομμάτι της επιτυχίας αλλά και της αποτυχίας. Ασε που σε αυτό το πλαίσιο θα μπορεί να κρίνει και να προτείνει μέτρα για την αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος και τη βελτίωση του εκπαιδευτικού. Τώρα ο εκπαιδευτικός αξιολογείται ανά τετραετία για δύο σαραντάλεπτα. Οπως έχει οριστεί η αξιολόγηση εξελίσσεται σε στημένη διαδικασία, κατά την οποία οι εκπαιδευτικοί θα παρουσιάζουν τον καλύτερό τους εαυτό», προσθέτει ο κ. Παπαδόπουλος. «Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη προς τις ηγεσίες του υπουργείου», συμπληρώνει ο κ. Παπαδόπουλος, ενώ στο ίδιο πλαίσιο πολλοί μόνιμοι, έμπειροι εκπαιδευτικοί αναρωτιούνται με ποια θεσμικά εχέγγυα θα αξιολογηθούν από συμβούλους από τον Σεπτέμβριο.
«Παντού στη Ευρώπη»
«Ο,τι εξαρτάται από ανθρώπινη κρίση περιέχει στοιχεία υποκειμενισμού. Ωστόσο το πλαίσιο διασφαλίζει τους εκπαιδευτικούς από υποκειμενικές κρίσεις συμβούλων-αξιολογητών. Υπάρχει η διαδικασία της γνωριμίας, της ανταλλαγής απόψεων, της συζήτησης του εκπαιδευτικού με τον αξιολογητή του, υπάρχει η δυνατότητα ακόμη και των ενστάσεων. Υπάρχουν δικλίδες», παρατηρεί ο πρόεδρος του ΙΕΠ Γιάννης Αντωνίου, τονίζοντας ότι «αξιολόγηση γίνεται παντού στην Ευρώπη. Η ιδέα της θα κινητοποιήσει όλο το σχολείο».