Κάτι που συζητήθηκε αρκετά σχετικά με τα ψηφοδέλτια των εθνικών εκλογών της περασμένης Κυριακής ήταν η ποικιλομορφία τους. Κοινωνικές ομάδες, όπως ΛΟΑΤΚΙ+, πολίτες με αναπηρία και άτομα διαφορετικής καταγωγής που παλιότερα ήταν αφανείς στα ψηφοδέλτια, φέτος είχαν την ευκαιρία να διεκδικήσουν την ψήφο των πολιτών, εστιάζοντας σε προβλήματα που μέχρι πρότινος έμεναν στο «σκοτάδι».
Ωστόσο, τα αποτελέσματα των εκλογών αποδεικνύουν πως η προσπάθειά τους δεν «αγκαλιάστηκε» από μεγάλη μερίδα πολιτών, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες να υποεκπροσωπούνται -ή να μην εκπροσωπούνται καθόλου- στη Βουλή.
Αλλάζει η πολιτική κουλτούρα;
«Είδαμε πως υπήρξε μεγαλύτερη συμπερίληψη και ποικιλομορφία στα ψηφοδέλτια των κομμάτων, ωστόσο κατά τη γνώμη μου, δεν αναδείχθηκαν ικανοποιητικά αυτές οι υποψηφιότητες. Παρ΄όλο που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως αυτό ήταν θετικό σε συμβολικό επίπεδο, ωστόσο θα πρέπει οι συγκεκριμένοι υποψήφιοι να έχουν την ευκαιρία να εκλεγούν, καθώς γνωρίζουμε από άλλα ευρωπαϊκά κράτη ότι η αντιπροσώπευση κοινωνικών ομάδων στην πολιτική οδηγεί σε πιο συμπεριληπτικές πολιτικές», αναφέρει στην «Κ» η Δήμητρα Κογκίδου, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο ΑΠΘ και συντονίστρια του Δικτύου των Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα ΑΕΙ.
Σύμφωνα με την κ. Κογκίδου, η χαμηλή εκπροσώπηση των κοινωνικών ομάδων στη Βουλή μας κάνει να σκεφτούμε αν τελικά η μεγαλύτερη συμπερίληψη στα ψηφοδέλτια των κομμάτων γίνεται επειδή αλλάζει η πολιτική κουλτούρα ή απλώς πρόκειται για ένα τέχνασμα στο πλαίσιο της προσέλκυσης ψήφων από άλλες κοινωνικές ομάδες.
Χωρίς εκπροσώπηση η κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+
Ειδικότερα, κανείς από τους υποψηφίους των κομμάτων που εκπροσωπούν την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+ δεν κατόρθωσε να εκλεγεί. Μάλιστα, τα ποσοστά είναι αρκετά χαμηλά για τους περισσότερους υποψηφίους.
Ενδεικτικά, ο πρώτος νεοδημοκράτης ΛΟΑΤΚΙ+ υποψήφιος στην ιστορία της παράταξης, Ποσειδώνας Γιαννόπουλος, βγήκε προτελευταίος στον Νότιο Τομέα Αθηνών, συγκεντρώνοντας 3.948 ψήφους.
Όσον αφορά τους δύο υποψήφιους με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Κωνσταντίνος Αλευράς ήρθε 15ος στον Νότιο Τομέα Αθηνών, συγκεντρώνοντας 7.049 σταυρούς, ενώ ο Αντώνης Ρόμπος βγήκε τελευταίος στο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ στην Α΄ Αθηνών με 2.979 σταυρούς.
Σημειώνεται πάντως πως τα πιο συμπεριληπτικά ψηφοδέλτια για την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα είχε το Μέρα25, το οποίο δεν κατάφερε να μπει στη Βουλή.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο δικηγόρος Βασίλης Σωτηρόπουλος επισημαίνει στην «Κ» πως παρ΄όλο που δεν υπάρχει εκπροσώπηση της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στη Βουλή, τα δύο μεγάλα κόμματα είναι ανοιχτά σε συζήτηση.
«Η Νέα Δημοκρατία έχει πει πως μελετά το θέμα θεσμοθέτησης του γάμου, ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δεσμευτεί πως θα έλυνε τα παραπάνω προβλήματα και αυτό της τεκνοθεσίας, αν εκλεγόταν πρώτο κόμμα» ανέφερε ο κ. Σωτηρόπουλος, επισημαίνοντας ότι είναι θετικό το γεγονός πως φαίνεται να υπάρχουν σημεία συμφωνίας μεταξύ των δύο κομμάτων.
«Από τις προεκλογικές τους δηλώσεις υπάρχει η οπτική πως θα τηρηθούν οι υποσχέσεις τους. Μένει να το δούμε στη πράξη», καταλήγει ο ίδιος.
Ένας στους 16 υποψηφίους με αναπηρία στη Βουλή
Την ίδια ώρα, εξαιρετικά χαμηλή θα είναι η εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρία στη Βουλή, καθώς παρ΄ότι οι υποψήφιοι βουλευτές ήταν συνολικά 16, εν τέλει μόνο ένας κατάφερε να εκλεγεί.
Ειδικότερα, κανένας από τους τρεις υποψηφίους της Νέας Δημοκρατίας δεν κατάφερε να μπει στη Βουλή, ενώ από τους πέντε υποψηφίους του ΣΥΡΙΖΑ, μόνο ο Γιάννης Μπουρνούς από την περιφέρεια της Λέσβου έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης.
Σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ, κανένας από τους συνολικά έξι υποψηφίους δεν κατόρθωσε να διατηρηθεί στην κορυφή της εκλογικής τους περιφέρειας.
«Και μόνο από τον αριθμό των υποψηφίων θεωρώ πως ο δρόμος έχει ανοίξει για όλους εμάς που προσπαθήσουμε να εκπροσωπήσουμε τα άτομα με αναπηρία στη Βουλή» ανέφερε στην «Κ» η κα. Φαίδρα Τσαλαχούρη, η οποία ήταν υποψήφια στην Α’ εκλογική περιφέρεια Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία, τονίζοντας όμως πως υπάρχουν ακόμη αρκετά πράγματα που πρέπει να γίνουν.
«Η Νέα Δημοκρατία έχει δώσει μεγάλη βαρύτητα σε θέματα για ανάπηρα άτομα καθώς θεσπίστηκε ο θεσμός του προσωπικού βοηθού και δημιουργήθηκε η ψηφιακή κάρτα αναπηρίας. Αν εκλεγόμουν όμως, θα έβαζα στο τραπέζι κι άλλα θέματα όπως η προσβασιμότητα των αναπήρων που ζουν στην επαρχία αλλά και η πρόσβαση των ΑμεΑ εν γένει σε κτίρια και κοινόχρηστους χώρους», επισήμανε η κα. Τσαλαχούρη, προσθέτοντας πως πρέπει να υπάρξει και αύξηση των επιδομάτων και των συντάξεων λόγω αναπηρίας.
Ρεκόρ υποψηφίων διαφορετικής καταγωγής – Κανείς στη Βουλή
Όσον αφορά τους υποψηφίους διαφορετικής καταγωγής που έχουν λάβει την ελληνική υπηκοότητα, δυστυχώς φαίνεται πως κανείς δεν κατάφερε εκλεγεί.
Ειδικότερα, ο Σπύρος Ρίτσαρντ Χαγκαμπιμάνα από το Μπουρούντι, υποψήφιος στη Β’ Πειραιά με τη Νέα Δημοκρατία και ο Νικόδημος Μάινα Κινυούα από την Κένυα, υποψήφιος στην Α’ Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι φιλοδοξούσαν να γίνουν οι πρώτοι Αφροέλληνες βουλευτές ,δεν κατάφεραν να εκλεγούν.
Εκτός από τον Σπύρο Ρίτσαρντ Χαγκαμπιμάνα, στη Νέα Δημοκρατία ούτε η Ελληνολίβυα Μαριάμ Σακίμπ εκλέχθηκε στην Α’ Αθηνών, ενώ τελευταία στον δυτικό τομέα Αθηνών εκλέχθηκε η Ισμήνη Λαζαροπούλου, γραμματέας του Πανελλήνιου Μορφωτικού Συλλόγου Ελλήνων Αθιγγάνων.
Στον ΣΥΡΙΖΑ και οι πέντε υποψήφιοι σε Πειραιά, Εύβοια, Θεσσαλονίκη, Αττική και Ξάνθη έμειναν εκτός Βουλής, όπως το ίδιο συνέβη και με τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ σε Ηλεία και Α’ Αθήνας και του ΚΚΕ σε Α΄Αθήνας και βόρειου τομέα Αθηνών.
Διαχρονική η υποεκπροσώπηση των γυναικών
Αν και η απόφαση των μεγαλύτερων κομμάτων να ξεπεράσουν το όριο της ποσόστωσης που επιβάλλει ο νόμος για τη γυναικεία εκπροσώπηση στα ψηφοδέλτια (δηλαδή το 40%) αποτιμήθηκε θετικά, ωστόσο για ακόμα μία φορά οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στην ελληνική πολιτική σκηνή συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, κάτι που παρατηρείται διαχρονικά τόσο στη Βουλή όσο και στη σύνθεση των κυβερνήσεων.
«Το γεγονός ότι εκλέχθηκαν 11 περισσότερες βουλεύτριες σε σχέση με το 2019, είναι μια μικρή πρόοδος προς την ισότιμη εκπροσώπηση των φύλων στα όργανα λήψης πολιτικών αποφάσεων, δεν παύει όμως να αντιπροσωπεύει μόνο το 23,6% των μελών της Βουλής. Το Συμβούλιο της Ευρώπης θεωρεί ως “κατώφλι ισότητας” μια αναλογία εκπροσώπησης σε θέσεις λήψης αποφάσεων 40/60. Η Ελλάδα δεν καλύπτει ούτε την κρίσιμη μάζα του 30%. Αυτό σηματοδοτεί ένα δημοκρατικό έλλειμμα, χαμένες ευκαιρίες για επίτευξη ανάπτυξης με την απώλεια δυναμικού πολλών εξειδικευμένων γυναικών», επισημαίνει η Δήμητρα Κογκίδου.
Σημειώνεται πως με βαθμολογία 53,4 στα 100, η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία στην ΕΕ στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ισότητας των Φύλων για το 2022, ενώ παρατηρείται πως οι ανισότητες είναι έντονες και στον τομέα της εξουσίας, καθώς η χώρα μας κατατάσσεται στην προτελευταία θέση με 28,8 μονάδες στις 100.
«Ο λόγος που θέλουμε περισσότερες γυναίκες στη Βουλή είναι ώστε να υπάρχει ενεργή υποστήριξη για την ισότητα των φύλων. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η γυναικεία εκπροσώπηση συμβαδίζει άμεσα και με την πολιτική ατζέντα. Το λέω αυτό διότι έχουμε δει από άλλα κράτη της Ευρώπης πως δεν προμηνύεται τίποτα θετικό σε σχέση με τα έμφυλα ζητήματα από την ύπαρξη γυναικών στην ηγεσία της ακροδεξιάς σε διάφορες χώρες που στηρίζουν και υπερασπίζονται την πατριαρχική τάξη πραγμάτων και η ατζέντα τους έχει έντονα αντιφεμινιστικά, ξενοφοβικά, ομοφοβικά και τρανσφοβικά χαρακτηριστικά», καταλήγει η κ. Κογκίδου.
Συμπέρασμα: Ο δρόμος για την ισότητα παραμένει μακρύς, δύσβατος και γεμάτο ανηφόρες.