«Καλά βρε, για καλό σας έφερα εδώ;» μας λέει η Σ. Είχαμε αρχίσει
την πλάκα, λέγοντας νέα από τη δουλειά, και την έπιασαν κι εκείνη
τα γέλια την ώρα που ερχόταν ο πόνος. Είμαστε ακόμα στη φάση του
προπαρασκευαστικού σταδίου, οι συστολές απέχουν περίπου ένα τέταρτο
η μία από την άλλη και ο πόνος είναι ακόμα υποφερτός. Οταν
αισθάνεται ότι ξεκινάνε οι συσπάσεις, η Σ., 38 ετών, κάθεται στα
τέσσερα, ακουμπώντας τη λεκάνη στα πόδια που κρατά ελαφρώς ανοιχτά
και αναπνέει με ρυθμό. Η Ευαγγελία, η μαία, της μιλά και την
ενισχύει. «Προσπάθησε να μην κλείνεις τα πόδια, τι έχουμε πει;» Η
Σ. χαλαρώνει. «Εντάξει, πέρασε. Αντε να δούμε πώς θα ναι ο
επόμενος. Βάλατε καφέ; Θέλετε κουλουράκια;» «Πάω εγώ» λέει ο Ν., ο
άντρας της, και χάνεται στην κουζίνα. Με τόση κινητικότητα στο
σπίτι, ο γάτος, γνωστός για την αγοραφοβία του, έχει
εξαφανιστεί.
Είναι το δεύτερο παιδί για το ζευγάρι και ο δεύτερος τοκετός στο
σπίτι. Μολονότι δεν ήταν αυτοσκοπός, εφόσον και αυτή η εγκυμοσύνη
εξελίχθηκε φυσιολογικά, δεν έβλεπαν τον λόγο να πάνε στο
μαιευτήριο. Και τουλάχιστον μέχρι εκείνη τη στιγμή, οι φίλοι που
είχαμε τρέξει για συμπαράσταση, καταλαβαίναμε απόλυτα το γιατί:
βρίσκονταν στη θαλπωρή του χώρου τους, ακούγοντας τη μουσική της
επιλογής τους, έχοντας κοντά τους ανθρώπους τους και φυσικά τις
έμπειρες μαίες της «Ευτοκίας» (Σωματείο για την Προαγωγή του
Φυσικού Τοκετού) που όλο το τελευταίο διάστημα ήταν στο πλάι τους,
ελέγχοντας την πορεία της εγκυμοσύνης, δίνοντας συμβουλές και
κατευθύνσεις.
Δεν είναι για όλους ο τοκετός στο σπίτι, λέει η Ευαγγελία
Χρηστάκου, μέλος του Συλλόγου Μαιών και αντιπρόεδρος της
«Ευτοκίας». «Τα περιστατικά είναι επιλεγμένα. Ακόμα κι αν για
κάποιους μπαίνει ως στόχος, αυτός επιτυγχάνεται βδομάδα τη βδομάδα,
ανάλογα με την εξέλιξη της εγκυμοσύνης. Εάν μέχρι το τέλος όλα
είναι καλά, τότε προχωράμε» εξηγεί. Προϋπόθεση είναι επίσης το
σπίτι να βρίσκεται σε κοντινή απόσταση με κάποιο μαιευτήριο, το
οποίο να είναι επίσης ενήμερο ότι βρίσκεται σε εξέλιξη τοκετός.
«Stand by» είναι φυσικά ο γυναικολόγος και μαιευτήρας της
επιτόκου.
Μολονότι ακόμα ο αριθμός των τοκετών στο σπίτι παραμένει μικρός
(περί τους εκατό σε όλη την Ελλάδα ετησίως – από τους 200 που
αναλαμβάνει συνολικά η «Ευτοκία» τον χρόνο, μόλις οι 60 γίνονται
στο σπίτι), η τάση είναι αυξητική. Ολο και περισσότερες είναι οι
γυναίκες που αντιδρούν στο ρίσκο και την ταλαιπωρία περιττών
ιατρικών πρακτικών, στη χορήγηση φαρμάκων άνευ λόγου, την
υποχρεωτική «ταπείνωση» του υποκλυσμού και του «ευπρεπισμού» και
κυρίως στην αντιμετώπιση του τοκετού σαν «ιατρικό περιστατικό» και
όχι μια φυσική διαδικασία. Εξάλλου, ακόμα και στους
προγραμματισμένους τοκετούς των μαιευτηρίων, τον πρώτο ρόλο έχει η
μαία.
Οπως εξηγεί η κ. Χρηστάκου, ο τοκετός στο σπίτι αποτελεί καθ όλα
νόμιμη πρακτική (είναι χαρακτηριστικό ότι η δήλωση γέννησης μπορεί
να γίνει μόνο από τη μαία, αρκεί να είναι πιστοποιημένη
επαγγελματίας, ενώ χορηγείται κανονικά και το επίδομα τοκετού) και
κάθε γυναίκα που το επιθυμεί και η πορεία της εγκυμοσύνης της είναι
φυσιολογική, έχει δικαίωμα να ζητήσει να γεννήσει στο σπίτι
της.
Το κόστος
Μολονότι κοστίζει σημαντικά λιγότερο από τον τοκετό στο μαιευτήριο,
οι περισσότερες γυναίκες δεν το κάνουν για οικονομικούς λόγους. «Το
οικονομικό μπαίνει μεν στην εξίσωση, αλλά δεν επαρκεί για να
οδηγήσει μια γυναίκα να γεννήσει στο σπίτι. Εάν μια γυναίκα φοβάται
να μείνει σπίτι, δεν θα το κάνει μόνο γιατί θα πληρώσει λιγότερο.
Κάθε γυναίκα πρέπει να γεννήσει εκεί που νιώθει ασφαλής».
Εδώ και μία ώρα, οι συστολές έχουν πυκνώσει και διαρκούν
περισσότερο. Η Σ. σηκώνεται μόνη της και πηγαίνει στο υπνοδωμάτιο
που έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για τη διαδικασία. «Πάει να
απομονωθεί» λέει η Ευαγγελία. «Μπαίνουμε στο ενεργό στάδιο του
τοκετού, στο οποίο η γυναίκα, όπως όλα τα θηλαστικά, έχει ανάγκη να
αποσυρθεί, να συγκεντρωθεί, να λειτουργήσει με τον αρχέγονο
εγκέφαλο, το ένστικτο». Σε λίγη ώρα, πολύ λιγότερη απ ό,τι
φανταζόταν κι η ίδια η Σ., ακούγεται το πρώτο κλάμα του μωρού. Μια
υπέροχη μπέμπα έχει γεννηθεί – από το σαλόνι ακούγονται
πανηγυρισμοί.