Τετραπλάσιες πιθανότητες να εισαχθούν εγκαίρως σε πνευμονολογική κλινική δημόσιου νοσοκομείου της περιοχής τους έχουν οι ασθενείς που κατοικούν στην Αθήνα σε σχέση με τους κάτοικους της Θεσσαλίας, ενώ για την άκρως επιτακτική ανάγκη νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας οι πιθανότητες είναι διπλάσιες. Αντίθετα, η Αθήνα υπολείπεται σημαντικά σε δημόσιες παιδιατρικές κλινικές (σε αναλογία με τον πληθυσμό), σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
Την «αναρχία» στην κατανομή των δημόσιων υπηρεσιών Υγείας της χώρας μας, με μεγάλη συγκέντρωση δομών και προσωπικού σε μία περιοχή και τεράστιες ελλείψεις σε άλλη, καταδεικνύει μελέτη που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, συνεργαζόμενο κέντρο με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Αποτέλεσμα αυτής της «αναρχίας» είναι οι συχνές μετακινήσεις ασθενών από την περιφέρεια προς το κέντρο με «βαρύ» οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Ως λύση για την καλύτερη οργάνωση του ΕΣΥ, η μελέτη προτείνει μεταφορά κλινικών και προσωπικού από τις πιο «ευνοημένες» στις πιο «αδικημένες» υγειονομικά περιφέρειες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συντάκτες της προτείνουν ένας στους τέσσερις γιατρούς των νοσοκομείων της Αττικής, να ενδυναμώσει μονάδες υγείας του ΕΣΥ άλλων υγειονομικών περιφερειών.
Σύμφωνα με τη μελέτη «Καταγραφή νοσοκομειακών μονάδων και του ανθρώπινου δυναμικού της» η επεξεργασία της οποίας ολοκληρώθηκε πρόσφατα, τα νοσοκομεία με τις περισσότερες κλίνες ανά πληθυσμό και την καλύτερη στελέχωση αναδεικνύονται αυτά της Αθήνας και της Κρήτης.
Στον αντίποδα βρίσκονται τα νοσοκομεία της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας (ΥΠΕ) Πειραιώς και Αιγαίου – περιφέρεια με γεωγραφική ιδιαιτερότητα λόγω των νησιών- και της 5ης ΥΠΕ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, τα οποία βρίσκονται «κάτω από τη βάση» στους περισσότερους δείκτες (κλίνες, κλινικές, ανθρώπινο δυναμικό).
Ο μέσος όρος των κλινών του ΕΣΥ ανά 1.000 κατοίκους είναι 2,9 για την επικράτεια. Τις περισσότερες κλίνες διαθέτουν η 1η ΥΠΕ Αττικής (3,5 ανά 1.000 κατοίκους), η 7η ΥΠΕ Κρήτης (3,45) και η 3η ΥΠΕ Μακεδονίας (3,04). Αντίθετα, τις λιγότερες κλίνες έχουν τα νοσοκομεία της 5ης ΥΠΕ Θεσσαλίας (2,04 ανά 1.000 κατοίκους) και της 2ης ΥΠΕ (2,32). Συνολικά στην επικράτεια αναλογούν 1,42 γιατροί κλινικών ΕΣΥ ανά 1.000 κατοίκους.
Η μεγαλύτερη «πυκνότητα» νοσοκομειακών γιατρών είναι στην Αττική (1,99 ανά 1.000 κατοίκους), την Κρήτη (1,6) και την 4η ΥΠΕ Μακεδονίας Θράκης (1,41), ενώ στον αντίποδα είναι πάλι οι 5η και 2η ΥΠΕ (0,92 και 1,09 αντίστοιχα). Παρόμοια εικόνα και για τους νοσηλευτές όπου ο μέσος όρος στην επικράτεια είναι 1,79 ανά 1.000 κατοίκους με τις καλύτερες αναλογίες να καταγράφονται στην Αθήνα (2,21), Κρήτη (2,02) και Μακεδονία-Θράκη (1,91) και τα χαμηλότερα στη 2η (1,35) και την 5η ΥΠΕ (1,46).
Η μελέτη κατέγραψε και τις κλινικές του ΕΣΥ προκειμένου να αξιολογήσει πού υπάρχουν ελλείψεις και πού υπερπροσφορά υπηρεσιών βασικών ειδικοτήτων. Ετσι, πάνω από τον μέσο όρο των παθολογικών κλινικών ανά 100.000 πληθυσμού (1,65) βρίσκεται η Αττική (2,04) και κάτω από τη βάση η 5η ΥΠΕ (1,33 ανά 100.000 πληθυσμού) και η 3η ΥΠΕ Μακεδονίας (1,49).
Στις χειρουργικές κλινικές οι υψηλότεροι δείκτες είναι πάλι στην Αττική (1,76 ανά 100.000 κατοίκους) έναντι της Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας (1,09), και της Κρήτης (1,29). Σε ό,τι αφορά την «πυκνότητα» των καρδιολογικών κλινικών, πρώτη στην κατάταξη είναι η 6η ΥΠΕ Πελοποννήσου, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας (1,33 ανά 100.000 κατοίκους) και τελευταία η 4η ΥΠΕ Μακεδονίας Θράκης (0,86). Τις περισσότερες Μονάδες Εντατικής Θεραπείας αναλογικά με τον πληθυσμό έχει η Κρήτη (σχεδόν μία ανά 100.000 κατοίκους), ενώ κοντά είναι η Θεσσαλονίκη και η Αττική (0,74), ενώ οι λιγότερες στη Θεσσαλία (0,39). Οσον αφορά τις πνευμονολογικές κλίνες στην Αττική αντιστοιχούν 0,23 ανά 1.000 κατοίκους έναντι 0,05 στην 5η και 4η ΥΠΕ.
Το ίδιο πλαίσιο ακολουθούν και τα εργαστήρια του ΕΣΥ, με τα περισσότερα να βρίσκονται σε Αττική και Κρήτη (8,05 και 7,48 ανά 100.000 κατοίκους αντίστοιχα έναντι 6,14 που είναι ο μέσος όρος) και τα λιγότερα – αναλογικά του πληθυσμού σε Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα και Πειραιά-νησιά Αιγαίου.
Αλλαγές χωρίς απολύσεις
Μειώσεις κλινών και προσωπικού με συνενώσεις κλινικών και μεταφορά τους ανάμεσα σε Υγειονομικές περιφέρειες, προτείνει η μελέτη. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο συντονιστής της, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και διευθυντής του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας κ. Γιάννης Τούντας, «με την ολοκληρωμένη αυτή μελέτη γίνεται προσπάθεια για το βέλτιστο χωροθετικό επανασχεδιασμό των νοσοκομειακών μονάδων του ΕΣΥ, έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν οι σοβαρές υφιστάμενες ανισότητες χωρίς επιπρόσθετες δαπάνες και χωρίς απολύσεις.
Στην έρευνα έχει γίνει χαρτογράφηση κατανομής προσωπικού του ΕΣΥ ανά κλινική και εργαστηριακή μονάδα, καταγραφή κλινικών και κλινών, εργαστηρίων κ.λπ. και έχουν υπολογιστεί οι αντίστοιχοι πληθυσμιακοί δείκτες, προκειμένου να διαπιστωθεί σε ποιες περιφέρειες υφίστανται ελλείψεις. Αξιολογώντας τους δείκτες αυτούς προτείνεται το ανθρώπινο δυναμικό και οι μονάδες που πρέπει να μετακινηθούν και σε ποια περιφέρεια, για καλύτερη πρόσβαση και χρήση των υπηρεσιών».
Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η μείωση των κλινών της Αττικής κατά 12% και η μεταφορά σε άλλες ΥΠΕ του 25% των γιατρών και του 16% του νοσηλευτικού προσωπικού. Μείωση κλινών κατά 8% προτείνεται για την 3η ΥΠΕ Μακεδονίας, χωρίς αλλαγές στο προσωπικό, και κατά 9% στην 7η ΥΠΕ Κρήτης με μείωση κατά 6% των γιατρών.
Αύξηση των κλινών νοσηλείας κατά 17% προτείνεται για τις μονάδες της 2ης ΥΠΕ (κυρίως στα νησιά του Αιγαίου), των γιατρών κατά 22% και των νοσηλευτών κατά 18%. Τέλος, στην 5η ΥΠΕ (Θεσσαλία-Στερεά) προτείνεται αύξηση των κλινών νοσηλείας κατά 37%, των γιατρών κατά 47% και του νοσηλευτικού προσωπικού κατά 26%.