Δέσμη μέτρων για την επιστροφή των κλεμμένων φέρνει η κυβέρνηση προς ψήφιση στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα. Με βάση τις νέες ρυθμίσεις, όσοι διώκονται για παραβάσεις του νόμου περί «πόθεν έσχες», φορολογικές παραβάσεις, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, απιστία και υπεξαίρεση σε βάρος του Δημοσίου θα μπορούν να επιστρέφουν τα χρήματα και να τυγχάνουν ευνοϊκής ποινικής μεταχείρισης. Περί τα 2,5 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι θα εισπράξει το Δημόσιο από την επιστροφή καταχρασθέντων και από τα δεσμευμένα χρήματα σε λογαριασμούς πιστωτικών ιδρυμάτων της ημεδαπής και της αλλοδαπής. Εάν τα χρήματα επιστραφούν πριν από την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή, τότε αντί ποινής ισόβιας κάθειρξης, θα επιβάλλεται μόνο φυλάκιση τριών ετών. Οταν η επιστροφή των χρημάτων γίνεται μέχρι την πρώτη δίκη, προβλέπονται καθείρξεις έως επτά έτη, ενώ το «κοντέρ» των ποινών θα ανεβαίνει στα 10 χρόνια όταν η επιστροφή χρημάτων θα γίνεται μέχρι να αρχίσει η δευτεροβάθμια δίκη. Ρητά, με διάταξη του νομοσχεδίου, εξαιρούνται των ευνοϊκών ρυθμίσεων υπουργοί, βουλευτές, ευρωβουλευτές, περιφερειάρχες, δήμαρχοι, διευθύνοντες σύμβουλοι ΔΕΚΟ και ΝΠΔΔ που διορίζονται από το κράτος. Πακέτο μέτρων, για επιστροφή χρημάτων που έχουν κάποιοι καταχραστεί σε βάρος του Δημοσίου ή που αποτελούν ζημία του Δημοσίου από παράνομες συμπεριφορές, φέρνει η κυβέρνηση προς ψήφιση στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα, υλοποιώντας την απαίτηση που προβάλλεται για επιστροφή των κλεμμένων.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Χαρ. Αθανασίου έχει έτοιμα προς κατάθεση δύο νομοσχέδια που δημιουργούν νέο περιβάλλον ποινικής αντιμετώπισης για σωρεία αδικημάτων, προκειμένου να επιστρέφονται στο Δημόσιο εκατ. ευρώ από οικονομικά εγκλήματα ή εγκλήματα κρατικής διαφθοράς, ενώ προβλέπεται για πρώτη φορά ο θεσμός της ποινικής συνδιαλλαγής για πλημμελήματα και κακουργήματα που επισύρουν ποινές έως 10 χρόνια κάθειρξη.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου για τα «κλεμμένα», όσοι διώκονται για παραβάσεις του νόμου περί «πόθεν έσχες», φορολογικές παραβάσεις, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, με βάση τον νόμο για την κρατική διαφθορά (4022/2011), για απιστία και υπεξαίρεση σε βάρος του Δημοσίου με βάση τον νόμο περί καταχραστών του Δημοσίου (1608/50), μπορούν να επιστρέφουν τα χρήματα και να τυγχάνουν ευνοϊκής ποινικής μεταχείρισης. Ειδικότερα, προβλέπεται πως αν επιστραφούν όλα τα χρήματα πριν από την απολογία του κατηγορουμένου στον ανακριτή, τότε αντί ποινής ισόβιας κάθειρξης θα επιβάλλεται μόνο φυλάκιση τριών ετών. Οταν η επιστροφή των χρημάτων γίνεται μέχρι την πρώτη δίκη, προβλέπονται καθείρξεις έως επτά ετών, ενώ το «κοντέρ» των ποινών θα ανεβαίνει στα 10 χρόνια όταν η επιστροφή χρημάτων θα γίνεται μέχρι να αρχίσει η δευτεροβάθμια δίκη.
Ρητά, με διάταξη του νομοσχεδίου, εξαιρούνται των ευνοϊκών ρυθμίσεων υπουργοί, βουλευτές, ευρωβουλευτές, περιφερειάρχες και αντιπεριφερειάρχες, δήμαρχοι και αντιδήμαρχοι, πρόεδροι ή διευθύνοντες σύμβουλοι δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών αλλά και ΝΠΔΔ που διορίζονται από το κράτος σε επιχειρήσεις όπου το Δημόσιο είναι μέτοχος. Τα χρήματα θα επιστρέφονται μόνον σε περίπτωση αθώωσης των εμπλεκομένων, ενώ με άλλες διατάξεις προβλέπεται διαδικασία άμεσης ρευστοποίησης υπέρ του Δημοσίου χρημάτων και κινητών αξιών που έχουν δεσμευθεί από τις δικαστικές ή άλλες Αρχές (Αρχή για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος).
Τα δεσμευμένα θα κατατίθενται με ειδική διαδικασία στον ειδικό λογαριασμό για τα κλεμμένα που έχει ανοίξει στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα επιστρέφονται μόνον μετά την τελεσίδικη αθωωτική απόφαση. Οι δικαστικές αρχές έχουν υπολογίσει πως, στις μεγάλες υποθέσεις σκανδάλων, οικονομικής εγκληματικότητας και κρατικής διαφθοράς, το Δημόσιο από την εφαρμογή του νόμου θα εισπράξει περί τα 2,5 δισ. ευρώ από επιστροφή καταχρασθέντων από το Δημόσιο και από τα δεσμευμένα χρήματα σε λογαριασμούς σε πιστωτικά ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής. Οποιος συναινεί στην άμεση ρευστοποίηση των δεσμευμένων ή αποκαλύπτει ο ίδιος την ύπαρξη χρημάτων που δεν έχουν βρει οι δικαστικές αρχές θα έχει – και αυτός- ευνοϊκή ποινική μεταχείριση.
Για πρώτη φορά
Σημαντικές είναι και οι διατάξεις νομοσχεδίου που προβλέπει, για πρώτη φορά, διαδικασίες ποινικής συνδιαλλαγής για πλημμελήματα και κακουργήματα που επισύρουν ποινές μέχρι 10 χρόνια κάθειρξη. Στο εξής ο εισαγγελέας με δική του πρωτοβουλία ή με αίτηση του κατηγορουμένου, πριν ασκηθεί ποινική δίωξη και δρομολογηθούν διαδικασίες δίκης, θα καλεί τον εμπλεκόμενο και θα του προτείνει ύψος ποινής για την πράξη που κατηγορείται. Αν η συμφωνία κλείσει, η περαιτέρω δικαστική διαδικασία θα σταματά και η εκτέλεση της ποινής θα προσδιορίζεται από τον εισαγγελέα. Μόνον κατ’ εξαίρεση θα είναι εγκλεισμός και στις περισσότερες περιπτώσεις θα είναι χρηματική ποινή που θα καταβάλλεται αμέσως.
Το σύστημα αυτό, που εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, έχει επιφέρει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Στη Γερμανία, π.χ., από τα 4.500.000 υποθέσεις που μπήκαν στο σύστημα ποινικής συνδιαλλαγής, σε δίκη κατέληξαν μόνον οι 700.000.
Ο γ.γ. του υπουργείου Δικαιοσύνης Νικ. Κανελλόπουλος σχετικά με τον νέο θεσμό τονίζει ότι η εφαρμογή του στη χώρα μας «θα αποσυμφορήσει τα βεβαρημένα εκθέματα των δικαστηρίων, θα δημιουργήσει αρτιότερες συνθήκες δίκης και θα παράσχει ισχυρότερα εχέγγυα ορθής και ταχείας απονομής της δικαιοσύνης».