Την αναγκαιότητα των προγραμμάτων απεξάρτησης από ναρκωτικές ουσίες, αλλά και την ανθρωπογεωγραφία της χρήσης ναρκωτικών ουσιών διεθνώς, καταγράφει η φετινή ετήσια έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τα Ναρκωτικά (INCΒ), που παρουσιάστηκε χθες στην Αθήνα από το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ). Θλιβερή «πρωτιά» στους θανάτους από ναρκωτικές ουσίες έχει η Β. Αμερική (48.000 θάνατοι το 2011), ενώ ανησυχία προκαλεί και η κατάχρηση των συνταγογραφημένων φαρμάκων. Παγκόσμιο κέντρο παραγωγής ηρωίνης παραμένει το Αφγανιστάν με 209.000 καλλιεργούμενα εκτάρια.
Στην Ευρώπη, ανησυχία προκαλούν ο αριθμός και η ποικιλία νέων ψυχοδραστικών ουσιών, που δεν υπόκεινται σήμερα σε διεθνή έλεγχο αλλά έχουν παρόμοιο ψυχοδραστικό αποτέλεσμα με τα λοιπά «γνωστά» μας ναρκωτικά. Πρόκειται κυρίως για αμφεταμινούχα διεγερτικά ή συνθετικά κανναβινοειδή, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα οι πρόδρομες ουσίες που τα συναποτελούν είναι νόμιμες, ενώ η διακίνησή τους γίνεται συχνά μέσω Διαδικτύου. Σύμφωνα μάλιστα με στοιχεία που παρέθεσε η εθνική συντονίστρια για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών, Χριστίνα Παπουτσοπούλου-Διαμαντοπούλου, από το 2010 έως το 2012 ανάλογου περιεχομένου ιστότοποι έφτασαν τους 700. Η επιτροπή επισημαίνει ότι σχεδόν κάθε μέρα εμφανίζεται και μια νέα ουσία. Η χρήση, πάντως, διεγερτικών τύπου αμφεταμίνης είναι σταθερή σε όλη την Ανατολική και ΝΑ Ευρώπη, με αυξητικές τάσεις κατά τόπους. Πολλά εργαστήρια, μάλιστα, παράνομης παραγωγής έχουν αποκαλυφθεί στην Αν. Ευρώπη, ενώ έχουν αυξηθεί οι κατασχέσεις MDMA του δημοφιλούς «έκσταση», που μοιάζει να επανέρχεται στη μόδα.
Οχι δαπάνη, αλλά αποδοτική επένδυση αποτελεί λοιπόν η χορήγηση κονδυλίων σε θεραπευτικά προγράμματα. Η επένδυση ενός δολαρίου σε προγράμματα απεξάρτησης εξοικονομεί μέχρι και 10 δολάρια διεθνώς. Στην Ελλάδα, για κάθε ευρώ που διατίθεται στη θεραπευτική κοινότητα του ΚΕΘΕΑ εξοικονομούνται από 4,6 ευρώ έως και 6,5 ευρώ, ανάλογα με το θεραπευτικό σχήμα. Η εξοικονόμηση προκύπτει από τη μείωση του κόστους των υπηρεσιών υγείας, δίωξης, απονομής δικαιοσύνης, σωφρονισμού και λοιπών δαπανών, που συνδέονται με τη ζωή στη χρήση. Ως εκ τούτου, ο ΟΗΕ συστήνει στις κυβερνήσεις να εξασφαλίζουν την επαρκή χρηματοδότηση των δομών, ακόμα και σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που διανύει η Ελλάδα.
Αλλωστε, η έκθεση αποδεικνύει τη σύνδεση μεταξύ της χρήσης ουσιών και της ανέχειας. Στη χώρα μας παρατηρείται επιδημία εξάπλωσης του HIV/AIDS μεταξύ των εξαρτημένων. Τα αιτήματα για θεραπεία έχουν αυξηθεί κατά 20%, σύμφωνα με τους εκπροσώπους του ΚΕΘΕΑ, ενώ 15 κοινότητες έχουν ζητήσει τη σύσταση μονάδων στήριξης από το ΚΕΘΕΑ, το οποίο ελλείψει πόρων δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί. Η κρατική επιχορήγηση του ΚΕΘΕΑ πριν από την κρίση κυμαινόταν στα 23 εκατ. ευρώ και σήμερα έχει φτάσει τα 18 εκατ. ευρώ, ενώ το προσωπικό μειώθηκε από 540 σε 460 άτομα.