Ο Παναγιώτης έφτασε στην «Καθημερινή» με το αυτοκίνητό του. Πάρκαρε, προχώρησε ώς την είσοδο και ανέβηκε μέχρι τον τέταρτο όροφο με το ασανσέρ. Λίγο πριν φτάσει στο γραφείο μου, όμως, σταμάτησε. Ενας καλόγερος, ένα έπιπλο του οποίου την ύπαρξη σπάνια προσέχουμε, στένευε τόσο τον διάδρομο που εμπόδιζε τη διέλευσή του. Το αμαξίδιο «βρήκε» στο διαχωριστικό τζάμι.
Προφανώς ένας καλόγερος είναι το μικρότερο κακό που μπορεί να σε βρει όταν κινείσαι με αναπηρικό αμαξίδιο: προηγούνται τα σκαλοπάτια στις εισόδους σπιτιών και καταστημάτων, οι κακοφτιαγμένες ράμπες στα πεζοδρόμια, τα παράνομα σταθμευμένα αυτοκίνητα. Ηταν όμως ενδεικτικό του πόσο διαφορετικά βλέπουν, αντιλαμβάνονται, βιώνουν τον κόσμο οι άνθρωποι με κινητική αναπηρία. Αυτόν τον στόχο, να δούμε με τα μάτια τους, έχει το «Σλάλομ στους Δρόμους», μια δράση βιωματικής προσομοίωσης κινητικής και αισθητηριακής αναπηρίας, που διοργανώνει στις 5 Απριλίου στον Δήμο Ταύρου-Μοσχάτου και στις 12 Απριλίου στου Ζωγράφου, ο Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους (ΣΚΕΠ), οργάνωση που μάχεται για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού των νέων με αναπηρίες. Μικροί και μεγάλοι θα μετακινηθούν με αναπηρικά αμαξίδια και θα μυηθούν στην τεχνική του λευκού μπαστουνιού με κλειστά μάτια. Στο προηγούμενο «Σλάλομ», στην πλατεία Αναλήψεως Βριλησσίων, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. «Εβλεπες πώς ταλαιπωρούνταν ο κόσμος. Ενώ ήξεραν την πλατεία, ξαφνικά την είδαν διαφορετικά», λέει στην «Κ» ο Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας, συντονιστής βιωματικών παρεμβάσεων του ΣΚΕΠ, που βρίσκεται σε αναπηρικό αμαξίδιο από τα 21 του, μετά από τροχαίο (σήμερα είναι 37). «Για εμάς, που έχουμε συνηθίσει, ήταν σχεδόν διασκεδαστικό να τους βλέπουμε να βασανίζονται σε "αστεία" εμπόδια, όπως μια κακοφτιαγμένη ράμπα».
Είναι πολλά τα «αόρατα» εμπόδια. «Δεν συνειδητοποιούμε ότι άνθρωποι με τη δική μου αναπηρία δεν μπορούν καν να δουλέψουν. Για να εργαστείς, πρέπει να έχεις πρόσβαση στο κτίριο, να υπάρχει ειδική τουαλέτα, χώρος για το αυτοκίνητο. Και το να μπορεί να δουλέψει κάποιος δεν σημαίνει μόνο χρήματα, αλλά και δυνατότητα κοινωνικοποίησης, να νιώθει χρήσιμος. Εξαναγκάζουν ανθρώπους καθ’ όλα ικανούς να είναι καταναλωτές επιδομάτων. Τους βγάζουν από την κοινωνία». Στην περιθωριοποίηση οδηγούνται ήδη από το σχολείο. Οπως λέει ο κ. Πιτσίνιαγκας, πολλά παιδιά με κινητικά προβλήματα, πηγαίνουν σε ειδικό σχολείο απλώς και μόνο γιατί το σχολείο της γειτονιάς τους δεν έχει τις απαραίτητες υποδομές.
«Είναι ένας φαύλος κύκλος. Λόγω της έλλειψης υποδομών, τα άτομα με αναπηρίες δεν κυκλοφορούν. Ο κόσμος δεν τους βλέπει στον δρόμο, άρα θεωρεί ότι δεν υπάρχουν και έτσι παραβιάζει και τις ειδικές θέσεις στάθμευσης. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι με κινητικά ή άλλα προβλήματα γίνονται ακόμα πιο διστακτικοί να βγουν έξω. Εμένα για παράδειγμα, που ζω στον Κορυδαλλό, μου είναι απείρως πιο εύκολο να οδηγήσω 15 χιλιόμετρα ώς ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο για να ψωνίσω, παρά να πάω ένα οικοδομικό τετράγωνο πιο πέρα με το αμαξίδιο».
Τον κόσμο θα αλλάξουν φυσικά τα παιδιά. Ο ΣΚΕΠ διοργανώνει κάθε εβδομάδα βιωματικές παρεμβάσεις σε σχολεία και διαδραστικά εργαστήρια όπου μέσω της τέχνης μαθητές γενικής εκπαίδευσης «συναντιούνται», συνεργάζονται, γνωρίζουν νέους με αναπηρία (νοητική, κινητική ή αισθητηριακή) από ειδικά σχολεία. Στόχος είναι να γίνει οικεία η εικόνα της αναπηρίας. Τα παιδιά διαπιστώνουν ότι μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, ότι έχουν κοινά.
«Πρέπει να αρχίσουμε να έχουμε κατά νου ότι εκεί έξω υπάρχουν άνθρωποι με αναπηρίες – αν όχι στο δικό μας οικοδομικό τετράγωνο, σίγουρα στο διπλανό. Είμαστε η μεγαλύτερη μειονότητα, που όμως δεν βλέπεις ποτέ. Και δεν έχει κόστος. Μια καλοφτιαγμένη ράμπα κοστίζει ακριβώς το ίδιο με μια κακοφτιαγμένη. Χρειάζεται απλώς να τις φτιάχνουμε σωστά. Τα ζητήματα προσβασιμότητας άλλωστε αφορούν όλους. Αυτούς που υπήρξαν λίγο άτυχοι και είχαν ένα ατύχημα, αυτούς που υπήρξαν πολύ άτυχοι και απέκτησαν αναπηρία, τους τυχερούς, όπως τις μαμάδες που σέρνουν το καροτσάκι του μωρού ή τους πολύ τυχερούς όπως εκείνους που έφτασαν ώς τα 90 και δεν μπορούν να μετακινηθούν καλά».