Εναν νέο ξενώνα φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων και ευάλωτων ομάδων που αιτούνται άσυλο στη χώρα μας εγκαινίασε χθες στην Πάτρα η Μη Κυβερνητική Οργάνωση Praksis. Το κέντρο θα μπορεί να στεγάσει τριάντα παιδιά, ενώ θα τους προσφέρει και την απαραίτητη επιτροπεία, που εκτείνεται από τη νομική εκπροσώπηση ώς την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την ένταξη σε εκπαιδευτικά προγράμματα. Η στιγμή είναι σωστή και η αρωγή της ΜΚΟ καίρια, αφού όπως λένε η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και άλλες ΜΚΟ που ασχολούνται με τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών, η δημιουργία της Υπηρεσίας Ασύλου το περασμένο καλοκαίρι οδήγησε πολλά παιδιά να βγουν από την αφάνεια και να ζητήσουν τη συνδρομή της.
Εντούτοις, το ότι έρχεται στην επιφάνεια το πρόβλημα δεν σημαίνει ότι αντιμετωπίζεται κιόλας. Τα παιδιά είναι η πιο ευάλωτη από τις κατηγορίες προσφύγων και μπορεί να πέσουν ευκολότερα θύματα εκμετάλλευσης, εξαπάτησης ή να παραμείνουν στο περιθώριο. Οι ΜΚΟ που ασχολούνται με το θέμα υποστηρίζουν ότι το σύστημα προστασίας των ανηλίκων είναι διάτρητο, η νομοθεσία δεν εφαρμόζεται σωστά (όταν εφαρμόζεται), με αποτέλεσμα ακόμα και να εκθέτει τους ανήλικους σε κινδύνους αντί να τους προστατεύει.
«Εχουμε δει εφήβους που δεν μπορούν να αποδείξουν ότι είναι ανήλικοι να κρατούνται έως 15 μήνες, προκειμένου να ενηλικιωθούν, και στη συνέχεια να μεταφέρονται στα κέντρα κράτησης ενηλίκων προκειμένου να απελαθούν. Εχουμε δει άλλα παιδιά που τα αφήνουν μόνα μέσα στη νύχτα οπουδήποτε στην Ελλάδα και τους ζητούν να έρθουν στην Πέτρου Ράλλη να καταθέσουν χαρτιά χωρίς να μιλάνε αγγλικά. Και βεβαίως πολλές φορές δεν υπάρχουν θέσεις στους ξενώνες ανηλίκων, που ούτως ή άλλως δεν επαρκούν γα να καλύψουν την ανάγκη», λένε στελέχη του Οικουμενικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, μιας ΜΚΟ που ασχολείται και με την προστασία ανηλίκων.
Περίπου τριάντα παιδιά βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο κέντρο κράτησης μεταναστών της Αμυγδαλέζας, όμως ανήλικοι κρατούνται ακόμα και σε αστυνομικά τμήματα και σε κέντρα κράτησης σε όλη τη χώρα. Μια από τις αδυναμίες του συστήματος είναι η έλλειψη συνοδείας κατά τη μεταφορά τους από την Αστυνομία στις δομές πρόνοιας, αλλά και της επιτροπείας τους. Η ΜΚΟ Μετάδραση, η οποία συστάθηκε για να καλύψει το κενό της συνοδείας, έχει μεταφέρει από το 2011 ώς σήμερα 1.200 ανήλικα σε δομές που έχει υποδείξει το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης. «Είχαμε ένα παιδί που καταχωρίσθηκε ως ενήλικος και το ψάχναμε σε όλη την Ελλάδα, αλλά δυστυχώς χάσαμε τα ίχνη του. Είχαμε ακόμα την περίπτωση δύο παιδιών στην Πάτρα που αφέθηκαν από κέντρο κράτησης και πιάστηκαν από κύκλωμα trafficking. Τα παιδιά βιάστηκαν και έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης», λέει η κ. Λώρα Παππά από τη Μετάδραση.
Ζητούν να καταγραφούν
Η καλή είδηση τους έτους είναι ότι μετά την έναρξη λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου και την ψήφιση του νόμου που θεσμοθετεί το τεστ διακρίβωσης της ηλικίας κάποιου από ιατροδικαστή, πολλοί ανήλικοι ζητούν να καταγραφούν αντί να κρύβονται ανάμεσα στους ενηλίκους, όπως γινόταν παλιότερα. Η διαδικασία παίρνει μήνες και πολλά παιδιά εξακολουθούν να απελαύνονται εξαιτίας των τρωτών του συστήματος, όμως άλλα μπορούν πλέον να ενταχθούν στην πρόνοια της Συνθήκης Δουβλίνο 2. Ενα τρωτό σημείο αποτελούν οι χαρακτηρισμοί τους ως «ποινικών» κρατουμένων. «Ενας Σύρος 16-17 ετών κρατείται στην Αμυγδαλέζα, παρότι έχει οικογένεια στη Σουηδία και έχει ζητήσει να αιτηθεί ασύλου σε εκείνη τη χώρα, όπως προβλέπει η Συνθήκη Δουβλίνο 2, όταν πρόκειται για την επανένωση οικογένειας. Δυστυχώς χαρακτηρίστηκε “ποινικός κρατούμενος” επειδή πιάστηκε στο αεροδρόμιο με πλαστά χαρτιά να προσπαθεί να φύγει από τη χώρα», λένε μέλη του Οικουμενικού Συμβουλίου. «Τον Ιούνιο έχει δικαστήριο και μπορεί να έχει ενηλικιωθεί και να καταδικαστεί, οπότε θα ανοίξει ξανά ο δρόμος της απέλασης», συμπληρώνουν οι ίδιοι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε τον Οκτώβριο του 2013 από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για μη τήρηση των προϋποθέσεων κράτησης ανηλίκων, ενώ και ο Συνήγορος του Πολίτη σε πρόσφατη έκθεσή του εκφράζει αμφιβολίες για την τήρηση των προϋποθέσεων απέλασης ανηλίκων στη χώρα μας.