Το ραντεβού είχε δοθεί για τις 11 χθες το πρωί στο κέντρο της Αθήνας, ψηλά στην οδό Πανεπιστημίου. Θα συζητούσαμε με εκπροσώπους των Διαμεσολαβητών Χωρίς Σύνορα, μιας διεθνούς μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που έχει ως σκοπό την πρόληψη των συγκρούσεων σε τοπικές κοινωνίες ανά τον κόσμο, για την έξαρση της βίας στην Ελλάδα. Ποιος να φανταζόταν ότι την ίδια μέρα, η Αθήνα θα ξυπνούσε με τέτοια αγριότητα.
«Πάντως, δεν το κάναμε εμείς!», είπαν με μια φωνή όταν συναντηθήκαμε – σε άλλο χώρο, βέβαια, για ευνόητους λόγους. Η αντιπροσωπεία (απαρτίζεται κυρίως από Αμερικανούς νομικούς) βρίσκεται στην Αθήνα στο πλαίσιο της πολύς καλής συνεργασίας με το Ελληνικό Κέντρο Διαμεσολάβησης και Διαιτησίας. Στις 9 π.μ. αύριο Σάββατο, στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, διοργανώνουν από κοινού τους τρίτους Δημόσιους Διαλόγους της Αθήνας (ανοικτοί στο κοινό). Θέμα η βία, όπως αυτή εκδηλώνεται στα σχολεία, στην εργασία, στη γειτονιά.
Τελικά η βία είναι μία; Για τη Ρέιτσελ Ουόλ, δικηγόρο, σαφώς όχι. «Υπάρχουν πολλά είδη και πολλές αιτίες που οδηγούν στη βία», λέει. Ωστόσο, η ελληνικής καταγωγής Αμερικανίδα νομικός Κάθριν Τριανταφύλλου σημειώνει: «Υπάρχει ένα συνεχές (continuum) της βίας. Μπορεί πράγματι σε μια διαδήλωση κάποιος να πετάξει ένα γιαούρτι για να πει κάτι, όμως αυτό μπορεί να κλιμακωθεί σε κάτι μεγαλύτερο. Πού τραβάς τη γραμμή; Δεν είμαι σίγουρη. Αυτό που σίγουρα μπορείς να κάνεις είναι να εξασφαλίσεις ότι οι άνθρωποι έχουν τα μέσα και τη γνώση να συζητούν».
Ολοι συμφωνούν ότι η κρίση γεννά περισσότερη βία. «Συχνά όταν οι άνθρωποι αισθάνονται αποδυναμωμένοι, καταφεύγουν σε δραστικά μέσα για να έχουν την προσοχή, όπως η σημερινή (σ.σ. χθεσινή) βόμβα. Το θέμα είναι πώς θα πάμε πίσω, στις ρίζες, ώστε να μη φτάνουμε ώς εδώ», λέει η ίδια. Ο Αλαν Γκρος, διαμεσολαβητής και ψυχολόγος, σημειώνει: «Είναι πλέον σαφές επιστημονικά ότι η επιθετικότητα προκύπτει μόνο όταν ο κόσμος αισθάνεται απογοητευμένος, ματαιωμένος. Από την άλλη, είναι μια κοινή παρανόηση ότι εάν εκφράσεις τον θυμό σου, αυτός θα μειωθεί. Συμβαίνει το αντίθετο. Οσοι εκδηλώνονται βίαια, γίνονται στη συνέχεια ακόμη πιο βίαιοι».
Για τη Γερμανίδα δικαστή Σαμπίν Κένινγκ, είναι ώρα δράσης. «Οπως έλεγε και μια καθηγήτριά μου, αν η ιστορία γίνει ορμητικό ποτάμι, δεν μπορείς να κάνεις κάτι να σώσεις τον εαυτό σου. Αν όμως είναι ρυάκι, μπορείς να κάνεις κάτι να αλλάξει τον ρουν. Η σημερινή Ελλάδα θυμίζει σε τρομακτικό βαθμό την προπολεμική Γερμανία – δυστυχία, άνοδος του φασισμού. Αυτό δεν μπορούμε να το έχουμε πουθενά στην Ευρώπη». (Σημειώνεται ότι η συνεργασία με τους Ελληνες διαμεσολαβητές ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2012, μετά τα αλλεπάλληλα κρούσματα βίας εις βάρος μεταναστών από τη Χρυσή Αυγή.) «Στη Γερμανία υπήρχε κρίση και χάος πριν από την άνοδο του Γ΄ Ράιχ».
Η άνοδος της ανεργίας φερ’ ειπείν βιώνεται από τους πολίτες ως βία. «Ερευνες έχουν δείξει ότι ο κόσμος δέχεται να είναι φτωχός όταν και όλοι γύρω του είναι φτωχοί», λέει η Κένινγκ. «Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στη Γερμανία, κανείς δεν είχε φαγητό. Ο κόσμος, όμως, το δεχόταν. Είναι διαφορετικό όταν το βιώνουν ως αδικία. Οταν άνθρωποι χάνουν εισόδημα, κοινωνικό στάτους, όταν αισθάνονται ότι οι φόροι τους βάλλουν περισσότερο από τους πλούσιους, όταν απολύονται. Ολα αυτά εντείνουν την απογοήτευση και αυτό αποτελεί κίνδυνο».