O Λορέντζο Γκαλεότι και η σύζυγός του, Φραντσέσκα, επισκέπτονταν για πρώτη φορά την Ελλάδα. Εφτασαν στη Θεσσαλονίκη με το κρουαζιερόπλοιο «Armonia», το οποίο «άνοιξε» τη φετινή τουριστική σεζόν, το Σάββατο 5 Απριλίου. Το καμάρι της MSC Cruises έδεσε νωρίς το πρωί και, όταν η πόλη ξύπνησε, αντίκρισε την πλωτή πολιτεία να «σκεπάζει» τον επιβατικό σταθμό του λιμανιού. Η οικογένεια των Ιταλών τουριστών αποβιβάστηκε μαζί με τους υπόλοιπους 1.600 τουρίστες μέσα σε πανηγυρικό κλίμα.
Η άφιξη του «Armonia» -έστω και για έντεκα ώρες- ήταν το γεγονός των ημερών. Το υποδέχτηκαν η φιλαρμονική του δήμου, στελέχη του Οργανισμού Λιμένος, τουριστικοί πράκτορες και δημοσιογράφοι. Η Θεσσαλονίκη προσδοκά σημαντικά οικονομικά οφέλη από την κρουαζιέρα, που «υπό προϋποθέσεις μπορεί να θρέψει την πόλη», όπως συμφωνούν οι επαγγελματίες του κλάδου.
Οι ταξιδιώτες, Ιταλοί και Γερμανοί συνταξιούχοι στην πλειονότητά τους, ξεχύθηκαν στην παραλία. Ορισμένοι επιβιβάστηκαν σε πούλμαν για μια εκδρομή στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας. Οι περισσότεροι, όμως, όπως η οικογένεια Γκαλεότι, επέλεξαν την ξενάγηση στη Θεσσαλονίκη κι έτσι τους ακολουθήσαμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο. «Τα χρυσά κοσμήματα των αρχαίων Ελλήνων είναι μοναδικά. Σήμερα, δεν φτιάχνονται αντίστοιχα ούτε στο πιο σύγχρονο εργαστήριο», ανέφερε εντυπωσιασμένη η Φραντσέσκα. Η συζήτηση έφτασε γρήγορα και στην οικονομική κρίση του ευρωπαϊκού Νότου. «Μπορεί οι Ελληνες να τη βιώνετε πιο έντονα, όμως η κατάσταση είναι αντίστοιχη και στην Ιταλία», είπε ο Λορέντζο. Ο ίδιος εργάζεται ως βοηθός φαρμακοποιού στο Ουρμπίνο, ενώ η σύζυγός του σε εταιρεία οικονομικών συμβούλων. Το εισόδημά τους έχει μειωθεί, ωστόσο τους επέτρεψε να πραγματοποιήσουν αυτές τις διακοπές στη Μεσόγειο.
«Οι Ρώσοι δεν ρωτούν ποτέ την τιμή»
Η διοίκηση του ΟΛΘ προσπαθεί να εντάξει το εμπορικό λιμάνι της πόλης στον τουριστικό χάρτη της κρουαζιέρας, σε μια περίοδο που βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο η συζήτηση για την ιδιωτικοποίησή του. «Βελτιώσαμε τις υποδομές, μειώσαμε τα τέλη προσόρμισης κρουαζιερόπλοιων και βλέπουμε τα πρώτα αποτελέσματα. Το 2013 έφτασαν στη Θεσσαλονίκη 18 κρουαζιερόπλοια και 14.700 επιβάτες. Φέτος περιμένουμε 25 πλοία και 25.000 επιβάτες», λέει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Στέλιος Αγγελούδης. Το στοίχημα της διοίκησης είναι να καταστεί η Θεσσαλονίκη λιμάνι εκκίνησης (home port) για κρουαζιερόπλοια, τα οποία θα διανυκτερεύουν εδώ. Εκτός από τις επιπλέον δαπάνες διαμονής, κέρδη θα υπάρχουν και από τον εφοδιασμό τους με καύσιμα και προϊόντα της τοπικής αγοράς. Ο κ. Αγγελούδης τονίζει ότι αυτή η προσπάθεια δεν είναι μόνο υπόθεση του λιμανιού, καθώς, για να προσελκυστούν οι μεγάλες εταιρείες, πρέπει οι τοπικοί φορείς να επενδύσουν στην προβολή της πόλης – με συμμετοχή σε εκθέσεις και συνέδρια και καταχωρίσεις στον διεθνή Τύπο. «Οι τουρίστες γνωρίζουν τον Ολυμπο, τη Βεργίνα και το Αγιον Ορος, όχι όμως τη Θεσσαλονίκη», εξηγεί.
Στο μεταξύ, στο κέντρο της πόλης οι επιβάτες του «Armonia» είχαν αναμειχθεί με τους Θεσσαλονικείς, που έπιναν καφέ απολαμβάνοντας τον ανοιξιάτικο ήλιο. Μικρές παρέες και οικογένειες έκαναν βόλτα στην παραλία, κάποιοι επιβιβάζονταν στο ανοιχτό λεωφορείο που κάνει το γύρο των αξιοθέατων. Ο Τζέρι Τζόουνς και η σύζυγός του, Λιν, είναι Αμερικανοί. Κατοικούν στο Λας Βέγκας, όπου ο Τζέρι εργάζεται στην υπηρεσία εδάφους του αεροδρομίου. Περίμεναν όλο το χρόνο γι’ αυτό το ταξίδι. Οι τιμές είναι σχετικά χαμηλές: μια 10μερη κρουαζιέρα κοστίζει 600 – 1.000 ευρώ ανά άτομο. Περιλαμβάνεται πλήρης διατροφή στο πλοίο, συνήθως όμως όχι και οι εκδρομές, οι ξεναγήσεις και κάποιες επιπλέον παροχές. Οι Αμερικανοί τουρίστες έδειξαν ιδιαίτερη προτίμηση στα καταστήματα με σουβενίρ δίπλα στον Λευκό Πύργο.
Στελέχη του ΟΛΘ υπολογίζουν ότι κάθε τουρίστας δαπανά σε μία μέρα περίπου 60 ευρώ για εστίαση και μικροαγορές, ποσό που μπορεί να φτάσει τα 300 ευρώ, εφόσον καταστεί το λιμάνι σημείο εκκίνησης της κρουαζιέρας, όπως υποστηρίζουν. Από την άλλη, βέβαια, αρκετοί καταστηματάρχες θεωρούν αυτή την πρόβλεψη υπερβολικά αισιόδοξη. «Οι Αμερικανοί και οι Δυτικοευρωπαίοι θα αγοράσουν συνήθως μόνο ένα αναμνηστικό μπρελόκ», λέει η Ελενα Παπαϊωάννου, ιδιοκτήτρια καταστήματος τουριστικών ειδών. «Καλύτεροι τουρίστες είναι οι Τούρκοι και οι Ρώσοι. Δεν θα ρωτήσουν ποτέ την τιμή», συμφωνούν οι Δημήτρης Πατσάκας και Δημήτρης Σιούτας, ιδιοκτήτες παγωτατζίδικου και εστιατορίου, αντίστοιχα.
«Δεν αρκεί το εορταστικό κλίμα»
Πίσω στο λιμάνι, το κρουαζιερόπλοιο έχει αδειάσει. Περνάμε τον αυστηρό έλεγχο στο τέρμιναλ και ανεβαίνουμε στο «Armonia». Στο κεντρικό σαλόνι μάς υποδέχεται ο 40χρονος Ιταλός πλοίαρχος, Ράφαελ Ιακαρίνο.
Παρά το εορταστικό κλίμα που βρήκαν στο λιμάνι, πάντως, αξιωματικοί του κρουαζιερόπλοιου επεσήμαναν αρκετές λεπτομέρειες που πρέπει να βελτιωθούν για την εξυπηρέτηση των τουριστών. «Οι υποδομές και τα μέτρα ασφαλείας είναι άριστα. Χρειάστηκε, ωστόσο, να περιμένουμε πολλή ώρα τα ρυμουλκά για να προσεγγίσουμε. Επιπλέον, πρέπει να επισπευστούν οι διαδικασίες έκδοσης των εγγράφων για την αποβίβαση των επιβατών μας στο λιμάνι», παραπονέθηκαν.
Στελέχη του ΟΛΘ και τουριστικοί πράκτορες δηλώνουν ότι οι 25.000 τουρίστες κρουαζιέρας είναι μια καλή αρχή για τη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, συμφωνούν ότι αυτός ο αριθμός μακράν απέχει από τους 500.000 τουρίστες που φτάνουν κάθε χρόνο με κρουαζιερόπλοια στη Σμύρνη, δαπανώντας περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ. Ο εντεταλμένος σύμβουλος για θέματα τουρισμού του δήμου, Σπύρος Πέγκας, προκρίνει δύο βήματα ώστε να μπορέσει η πόλη να στηριχθεί στην κρουαζιέρα. «Πρώτον, να υπάρξει ανεξάρτητος, διακριτός φορέας που θα ασχολείται με την προσέλκυση κρουαζιερόπλοιων και, δεύτερον, να αυξηθεί κατά το δυνατόν η αναγνωρισιμότητα της πόλης».
Ο Λουκάς Τσακιρίδης, ιδιοκτήτης ταξιδιωτικού γραφείου που εξειδικεύεται στις πωλήσεις κρουαζιέρας, σημειώνει ότι, για να αναπτυχθεί ο συγκεκριμένος κλάδος τουρισμού, η Θεσσαλονίκη πρέπει να αποκτήσει προφίλ φιλικού λιμανιού γι’ αυτή την ειδική κατηγορία επισκεπτών. Συνάδελφοί του επισημαίνουν και το γεγονός ότι την κρίσιμη περίοδο ανάπτυξης των εταιρειών κρουαζιέρας στη Μεσόγειο, πριν από μια πενταετία, στη χώρα μας ίσχυε το καμποτάζ, δηλαδή η απαγόρευση εκκίνησης κρουαζιέρας από τα λιμάνια μας σε πλοία με σημαία τρίτων, εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, χωρών. Σήμερα, η προσέλευση κρουαζιερόπλοιων εξακολουθεί να φρενάρει στη διαφορετική ερμηνεία της νομοθεσίας ανά λιμάνι, καθώς δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν η άρση του περιορισμού αφορά στη σημαία του πλοίου ή στην εθνικότητα των επιβατών!
Στο μεταξύ, πλησιάζει η ώρα αναχώρησης και οι πρώτοι τουρίστες επιστρέφουν. Ο Τζουζέπε, η Νικολέτα, η Σάρα και ο Τζιάνι είναι 19χρονοι σπουδαστές Ναυτικής Σχολής από τη Σαρδηνία. Κρατούν σακούλες με ρούχα και αναμνηστικά και τραβούν τις τελευταίες φωτογραφίες. «Βρήκαμε καλές τιμές στα ρούχα και κάναμε κάποιες αγορές. Είναι πολύ όμορφη η πόλη σας και θέλουμε να ξανάρθουμε», είπε ο Τζουζέπε. Στις 6 το απόγευμα το κρουαζιερόπλοιο σαλπάρισε για τη Σμύρνη. Και η Θεσσαλονίκη περιμένει το επόμενο που θα… αιμοδοτήσει, έστω για λίγες ώρες, την τοπική οικονομία.
Παραδοσιακοί και νέοι ελληνικοί προορισμοί
Από τους παραδοσιακά δημοφιλείς προορισμούς είναι ασφαλώς η Σαντορίνη, με περισσότερα από 50 πλοία να προσεγγίζουν το λιμάνι της το μήνα Μάιο, ενώ συνολικά το 2014 θα περάσουν από το νησί 29 διαφορετικές εταιρείες κρουαζιέρας. Στην ίδια κατεύθυνση, η Μύκονος παρουσιάζει 40 και πλέον αφίξεις τον ίδιο μήνα – υπολογίζεται να ξεπεράσουν τις 370 φέτος. Επίσης, έχουν εμφανιστεί δυναμικά και μια σειρά νέοι προορισμοί. Εκτός από τη Θεσσαλονίκη, τα Χανιά υποδέχτηκαν έως και 50 πλοία κατ’ έτος την περασμένη τριετία, η Κέρκυρα έχει 29 προγραμματισμένες αφίξεις για τον Απρίλιο, ενώ η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Βόλου συζητά με μεγάλη αμερικανική εταιρεία κρουαζιέρας. Θετικά είναι, τέλος, τα νέα του Ηρακλείου, που έχει υποδεχτεί το πρώτο κρουαζιερόπλοιο της χρονιάς από τα μέσα Ιανουαρίου, ενώ για το 2014 έχουν προγραμματιστεί 162 αφίξεις.