Εχουν χυθεί τόνοι μελάνης για να περιγράψουν την ασφυκτική κατάσταση που επικρατεί στη Δικαιοσύνη τα τελευταία είκοσι χρόνια και άλλοι τόσοι για να καταρτιστεί το νομοθετικό πλαίσιο που θα συμβάλει στην επιτάχυνση της απονομής της. Οι αργοί ρυθμοί εκδίκασης των υποθέσεων που σε κάποιες περιπτώσεις φθάνουν στα όρια της αρνησιδικίας, έχουν εκθέσει πολλές φορές τη χώρα μας ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Από το 1997 μέχρι σήμερα η Ελλάδα μέτρα πάνω από 400 καταδίκες για υπερβολικές καθυστερήσεις, ενώ μεταξύ των 47 χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες πέντε θέσεις όσον αφορά τους αργούς ρυθμούς απονομής της Δικαιοσύνης.
Η επιτάχυνση της εκδίκασης των υποθέσεων έχει αποτελέσει το «άγιο δισκοπότηρο» για σχεδόν το σύνολο τον υπουργών Δικαιοσύνης τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένου και του νυν υπουργού κ. Χαράλαμπου Αθανασίου, ενώ αποτελεί και μόνιμο ζήτημα στις αξιολογήσεις της τρόικας. Οπως και οι προκάτοχοί του, ο κ. Αθανασίου έχει λάβει σειρά μέτρων προκειμένου να ανακουφιστεί η κατάσταση, η οποία ωστόσο βαίνει επί τα χείρω.
Μια «ειδική συγκυρία», όπως οι πρόσφατες τριπλές εκλογές, και η παράταση της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρίων κατά μία εβδομάδα με απόφασή του, προκειμένου να καταμετρηθούν -για πρώτη φορά- από το Πρωτοδικείο της Αθήνας οι σταυροί στα ψηφοδέλτια των Ευρωεκλογών (όλης της επικράτειας), έδωσαν τη χαριστική βολή στον… χρόνιο ασθενή.
Η αλήθεια είναι ότι στην πλειονότητά τους οι Ελληνες δικαστές είναι εξαιρετικά βεβαρημένοι επαγγελματικά, καθώς καλούνται να διαχειριστούν τεράστιο φόρτο εργασίας. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ένας πρόεδρος Πρωτοδικών, πέρα από τις υποθέσεις που έχει σε επίπεδο ανάκρισης, καλείται εβδομαδιαίως να δικάζει υποθέσεις σε ακροατήρια και εν συνεχεία να «παίρνει δουλειά για το σπίτι» προκειμένου να γράψει τις αποφάσεις που εκδίδει, αλλά και να διεκπεραιώσει διαφορά τυπικά γραφειοκρατικά θέματα ή να εκδώσει ανακριτικές πράξεις. Οπως είναι εύκολα αντιληπτό, η πρόσθετη δουλειά που προέκυψε στο Πρωτοδικείο της Αθήνας λόγω ευρωεκλογών, αλλά και η δικαστική επικύρωση από τα Πρωτοδικεία, της καταμέτρησης από τις νομαρχίες των σταυρών στα ψηφοδέλτια των αυτοδιοικητικών εκλογών, ήταν αρκετή για να «τινάξει το σύστημα στον αέρα».
Βάσει της υπουργικής απόφασης τα Πρωτοδικεία παρέμειναν «κλειστά» μέχρι τις 6 Ιουνίου και όπως διευκρινίζεται από το υπουργείο Δικαιοσύνης η απόφαση ελήφθη κατόπιν αιτήματος προϊσταμένων στα Πρωτοδικεία, που εκτός από τις δικογραφίες έβλεπαν οι διάδρομοι των γραφείων τους να είναι «κλειστοί» και από εκλογικούς σάκους.
Ο σκοπός της καταμέτρησης επετεύχθη, ωστόσο, οι πολίτες έφτασαν για ακόμη μία φορά στα όριά τους, καθώς η ήδη βεβαρημένη κατάσταση κατέστη ανεξέλεγκτη. Εντονη ήταν και η δυσαρέσκεια των δικηγόρων, καθώς πήγαιναν στα δικαστήρια αλλά γύριζαν άπρακτοι.
Πέραν των Πρωτοδικείων ασφυκτική είναι η κατάσταση και στα υπόλοιπα δικαστήρια. Η εικόνα είναι η ίδια, όσα νομοθετήματα και αν έχουν ψηφιστεί μέχρι σήμερα. Υπερφορτωμένα πινάκια, δικογραφίες στοιβαγμένες σε καροτσάκια του σουπερμάρκετ, ανακριτές και εισαγγελείς «χρεωμένοι» με δύο ή τρεις μεγάλες υποθέσεις οικονομικού περιεχομένου. Υπάρχει βέβαια πάντα και η άλλη όψη. Μπορεί να αποτελούν μειοψηφία, ωστόσο υπάρχουν και δικαστές που εκδικάζουν μία υπόθεση επί… ένα χρόνο ή δίνουν κατά συρροή αναβολές.
Εκκρεμείς υποθέσεις
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία το 2008 στα ανακριτικά γραφεία υπήρχαν 4.000 υποθέσεις, ενώ το 2010 ο αριθμός έφτανε στις 8.500. Παράλληλα, στα διοικητικά Πρωτοδικεία της χώρας εκκρεμούν περί τις 300.000 υποθέσεις και όπως εκτιμούν λειτουργοί της Διοικητικής Δικαιοσύνης μόνο οι εκκρεμοδικίες που αφορούν υποθέσεις φορολογικού ενδιαφέροντος θα μπορούσαν να αποφέρουν περίπου 1,5 δισ. ευρώ στα ταμεία του κράτους.
Συνολικά, στα ποινικά δικαστήρια της χώρας οι εκκρεμείς υποθέσεις εκτιμάται ότι υπερβαίνουν το ένα εκατομμύριο. Κάθε χρόνο, μόνο στο Πρωτοδικείο της Αθήνας κατατίθενται περίπου 300.000 με 350.000 μηνύσεις, ενώ σοβαρά κακουργήματα εκδικάζονται ύστερα από 8 ή 10 χρόνια. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους….