Αναμφίβολα πολυδιάστατος ο χαρακτήρας της «Διεξόδου» που βρίσκεται στο κέντρο της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου από το 1998: Κέντρο Λόγου και Τέχνης τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής της, εξελίσσεται σε ιστορικό Μουσείο και Πινακοθήκη, ενώ οσονούπω εγκαινιάζει το «αδελφό» κτίριο της Πολιτιστικής Βιβλιοθήκης. Πάνω απ’ όλα όμως, ένα σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Ενας τόπος συνάντησης, αλληλεπίδρασης, πνευματικής ανταλλαγής, προσφοράς ερεθισμάτων σε ενήλικες και παιδιά, μορφωμένους και αναλφάβητους.
Ο πολιτισμός, τους «χωράει» όλους. «Οταν έμαθα ότι πουλιόταν το ιστορικό σπίτι του στρατηγού Αθανάσιου Ραζή – Κότσικα, του εκλεγμένου αρχηγού της Φρουράς κατά την Εξοδο, αποφάσισα να το αγοράσω, για να διασωθεί. Να μη γίνει πολυκατοικία ή μπαρ…» είναι τα πρώτα λόγια του κ. Νίκου Κορδόση, δικηγόρου και ιδρυτή της «Διεξόδου». «Εχοντας συγκεντρώσει ένα χρηματικό ποσό από την πολυετή επαγγελματική μου διαδρομή, θεώρησα χρέος μου να το "επιστρέψω" στο κοινωνικό σύνολο, απ’ όπου και είχε προέλθει», εξηγεί. Διαλέξεις, συναυλίες, εκθέσεις και πάσης φύσεως εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, αρχικά, μουσείο στη συνέχεια. «Χρόνια γυρίζαμε με τη σύζυγό μου σε γκαλερί, παλαιοπωλεία, παζάρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Δημιουργήθηκε μία συλλογή που υπερβαίνει τα 7.000 κομμάτια, από τον 4ο π.Χ. αιώνα μέχρι το α΄ μισό του 20ού».
Υπάρχουν κάποια αντικείμενα που ξεχωρίζει ο ίδιος; «Η απόκτηση του κάθε κομματιού είναι ένα ολόκληρο ταξίδι. Απόγονος του οπλαρχηγού Κουτσονίκα, του πρώτου φρούραρχου του Μεσολογγίου το 1829, μας παραδίδει το σπαθί του, λέγοντας "Αυτό σας ανήκει". Η σύζυγος του δισέγγονου του Ραζή – Κότσικα, μας εμπιστεύεται το κουτί με τα κειμήλια: το σπαθί, το μαχαίρι του ήρωα, τον σφραγιδόλιθό του. Μία μεγάλη συλλογή από έγγραφα του 1817 μέχρι το 1880, με τις υπογραφές σχεδόν όλων των πρωταγωνιστών της Επανάστασης. Τι να ξεχωρίσω; Αγαπάμε όλα αυτά τα αντικείμενα σαν παιδιά μας». Ποια ήταν η αντίδραση των συντοπιτών του κ. Κορδόση όταν δημιουργήθηκε η «Διέξοδος»; «Αρχικά, δεν έλειψε κάποια επιφυλακτικότητα. Διαπιστώνοντας όμως, ότι δεν λειτουργούσα με βάση σκοπιμότητες, "σφιχταγκάλιασαν" την προσπάθεια». Τα μέλη της τοπικής κοινωνίας έχουν εμπλακεί ενεργά στην πνευματική διεργασία που πραγματοποιείται στη «Διέξοδο»: «Με σταματούν στον δρόμο και αντί να με ρωτήσουν "Τι έχει η Διέξοδος;", με ρωτούν "Τι έχουμε, Νίκο, στη Διέξοδο;". Αυτό είναι μεγάλο δώρο!».
Τα προγράμματα
Οσο για την απήχηση του έργου που ήρθε να «ξεδιψάσει» με την προσφορά του την τοπική κοινωνία, ο κ. Κορδόσης θυμάται: «Τον πρώτο χρόνο που λειτούργησε η “Διέξοδος”, έρχεται ένας απλοϊκός ψαράς φορώντας τα καλά του – είχαμε μία έκθεση χαρακτικής τότε. Περιεργάζεται τα εκθέματα και μετά με πλησιάζει: "Νίκο, παιδί μου, δεν καταλαβαίνω τίποτε αλλά μ’ αρέσει!". Αυτός ο άνθρωπος, που ίσως δεν έχει τελειώσει ούτε το δημοτικό, δεν έχει χάσει εκδήλωση από τότε». Μεταξύ άλλων, βασικό μέλημα της «Διεξόδου», η επαφή με τα παιδιά. «Πραγματοποιούμε συνεχώς δωρεάν εκπαιδευτικά προγράμματα – για την κλασική μουσική, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, τα εικαστικά. Πριν από ενάμιση μήνα, ολοκληρώθηκε το δίμηνο πρόγραμμα "Γίνομαι ξεναγός στην πόλη μου", με τα παιδιά να εντρυφούν στην ιστορία του τόπου μέσα από το παιχνίδι». Η «Διέξοδος» (diexodos.com.gr) έχει αποκτήσει τέτοια δυναμική, που δεν σταματά να εξελίσσεται. Στις 14/6 εγκαινιάζεται η Πολιτιστική Βιβλιοθήκη από τον κ. Κώστα Γεωργουσόπουλο. «Στεγάζεται σε κτίριο του 1868, τη μακροχρόνια χρήση του οποίου, μας παραχώρησε φίλος. Περιλαμβάνει δύο τομείς: ο πρώτος, βιβλία που γράφτηκαν για το Μεσολόγγι ή από Μεσολογγίτες, ο δεύτερος βιβλία που σχετίζονται αποκλειστικά με τις τέχνες». Το σλόγκαν που τη συνοδεύει; «Χτίζουμε το μέλλον με την ιστορία, τα γράμματα και τις τέχνες».
Ποιος ενέπνευσε τέτοια αγάπη για το Μεσολόγγι στην ψυχή του ιδρυτή της «Διεξόδου»; «Το εν γένει περιβάλλον. Από πεντάχρονο παιδί, συμμετείχα στις παρελάσεις των γιορτών της Εξόδου, τις κορυφαίες γιορτές, το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων. Το Μεσολόγγι είναι ένας τόπος που εμπνέει. Εδώ, μπολιάζεσαι με τον "μεσολογγιτισμό", ένα κράμα γνώσης της ιστορίας, γαληνεμένης ψυχής, εξειδικευμένων γνώσεων και αντιλήψεων περί πολιτισμού».
Στα σκαριά βρίσκεται το Μουσείο Αλατος
Σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια του Κέντρου Λόγου και Τέχνης «Διέξοδος», λέει ο ιδρυτής κ. Νίκος Κορδόσης: «Επόμενο εγχείρημα, το πρώτο Μουσείο Αλατος στην Ελλάδα. Το Μεσολόγγι είναι η μεγαλύτερη αλατούπολη της χώρας, κατέχοντας το 85% της συνολικής παραγωγής.
Το Μουσείο θα στεγάζεται σε ένα κτίσμα του 1930, το οποίο μας παραχώρησε ο δήμος στην περιοχή των Αλυκών της Τουρλίδας, στην ακτογραμμή του Ιονίου Πελάγους.
Τι θα περιλαμβάνει; Ολη την ιστορία του αλατιού, αλλά και σχετικές πληροφορίες: από τη χρήση του ως νομίσματος, τους εμπορικούς δρόμους διακίνησής του, τη σχέση του με τη θρησκεία, την παρουσία του στις λαϊκές εκφράσεις και στις τέχνες, τις 14.000 (!) χρήσεις του στη ζωή μας –από την επεξεργασία δερμάτων ώς τους εκχιονισμούς–, τη σημασία του για την υγεία, μέχρι και την επιρροή του στον τουρισμό.
Θα παρουσιάζονται ακόμη αλάτια απ’ όλο τον κόσμο, αλατότουβλα, πόλεις φτιαγμένες από αλάτι, μηχανήματα εξόρυξης αλατιού, μέχρι τη μοναδική γνωστή συλλογή από αλατιέρες στην Ελλάδα – 1.150 κομμάτια, από τον 19ο αιώνα έως σήμερα!
Δυστυχώς, αν και έχουν προχωρήσει αρκετά οι επισκευές στο κτίριο, έχουμε έτοιμο το εκθεσιακό και πληροφοριακό υλικό, η οικονομική κρίση μάς “καθήλωσε”. Περιμένουμε μία πρώτη ανάκαμψη, για να συνεχίσουμε».