«Είδες πώς το έκαναν το κτίριο των Γεωτεχνικών;». «Μου είπαν πως κοπάναγαν με τον καλόγερο τα γραφεία και μετά πήραν τα λάπτοπ και έφυγαν», λέει ένας κοντοκουρεμένος νεαρός. «Κι εσύ γιατί χαίρεσαι;», τον κοντράρει ένας εικοσάρης. «Αμα μπουν στο σπίτι σου και κοπανάνε το γραφείο της μάνας σου, τότε θα χαίρεσαι;». Μια στιγμή πριν αρπαχτούν για τα καλά, παρεμβαίνει άλλος φοιτητής: «Προβοκάτσια είναι, ρε γίδια!». Γυρνάνε και οι δύο εναντίον του: «Καλά, είσαι τελείως …;». Στο Πολυτεχνείο τις τελευταίες μέρες η κατάσταση μυρίζει μπαρούτι. Γιατί ακόμα και οι επιμελείς φοιτητές, αυτοί που είναι στοχοπροσηλωμένοι στις σπουδές και κάνουν ό,τι μπορούν να περάσουν τα μαθήματά τους, δείχνουν να έχουν χάσει την ψυχραιμία τους.
Στην πύλη του ΕΜΠ, γύρω στα 20 παιδιά σε «πηγαδάκια». Ο ένας λέει: «Προχθές έστελναν μέιλ να ανοίξει η σχολή και χθες μπήκανε τα μπάχαλα μέσα, ποιος τα πιστεύει αυτά;». Ο άλλος απαντάει: «Να μην απέλυαν τους φύλακες». Ο τρίτος αγριεύει: «Τι λες, ρε φίλε; Και στη Θεσσαλονίκη τον καθηγητή επειδή δεν είχε φύλακες τον δείρανε;». «Ναι! Ενώ εσείς που μας τραμπουκίζετε με τις σημειώσεις, είστε καλύτεροι», αγριεύει ο πρώτος. «Σοβαρά μιλάς τώρα;». Κάθε ατάκα είναι κι ένα βήμα προς τη γενική σύρραξη. Κι όμως, αν απομονώσεις αυτά τα παιδιά, αν μιλήσεις με τον κάθε φοιτητή ξεχωριστά, είναι ένα παιδί σαν τους πιτσιρικάδες που αρίστευσαν στις Πανελλαδικές κι αυτές τις μέρες κάνουν χαρούμενοι δηλώσεις στις εφημερίδες. Οι φοιτητές του ΕΜΠ είναι τα ίδια παιδιά. Αλλά έναν χρόνο μετά.
«Την Τρίτη, αυτοί που ήθελαν να μπουν στη σχολή δάρθηκαν εδώ απέξω μ’ εκείνους που ήθελαν να την κρατήσουν κλειστή», μου λέει ο Γιώργος. Με βλέπει που σοκάρομαι και… «τι περιμένετε; Αφού κοντεύουν να μας τρελάνουν», κάνει ο ίδιος. Δευτεροετής, κι ακόμα αναρωτιέται γιατί κανείς δεν του είχε πει «πού διάβολο πάω να σπουδάσω. Αυτό είναι μια τρέλα», λέει. «Δεν μας διδάσκει κανείς τίποτα. Είκοσι μέρες μαθήματα, σου δίνουν τα συγγράμματα, κάθεσαι, διαβάζεις μόνος σου και μετά σου λένε “συγγνώμη, κλείσαμε”. Θα δώσουν εξετάσεις μόνο όσοι πάνε για πτυχίο. Μπάχαλο!». Τον ρωτάω γιατί δεν έρχονται στις συνελεύσεις οι συνειδητοποιημένοι φοιτητές να αντιδράσουν, ώστε να μένει πάντα η σχολή ανοιχτή. «Πλάκα κάνετε, έτσι;», απαντά ο νεαρός. «Αμα πουν οι άλλοι “κατάληψη” και πεις εσύ “όχι”, θα φας πρώτα γιούχα και μετά ξύλο».
Δεν χρειάζεται και πολύς χρόνος να το καταλάβεις: στο μικρό σύμπαν του Πολυτεχνείου, οι φοιτητές είναι πια συμβιβασμένοι με την ιδέα της βίας. «Μη σας καταλάβουν πως είστε δημοσιογράφος», μου λέει ένας νεαρός ντροπαλά, «γιατί δεν θα έχετε καλά ξεμπερδέματα». Φαίνεται απ’ το ύφος του ― δεν θέλει να με φοβίσει, θέλει μόνο να με προφυλάξει από κάτι που αυτός ξέρει κι εγώ όχι. Ο Νίκος λέει πως «δεν είναι σπάνιο πράγμα να πέσουν ψιλές εδώ απέξω». Τον ρωτάω τι εννοεί και μου λέει πως πριν από τρεις μέρες ξεκίνησαν κάποιοι να καυγαδίζουν κι ένας νεαρός απ’ τους Πολιτικούς Μηχανικούς έβγαλε το κινητό και άρχισε να τραβάει βίντεο. «Τότε έπεσαν όλοι μαζί επάνω του, του πήραν το κινητό, τον χτύπησαν και τον παράτησαν δαρμένο κάτω». Ο Νίκος με βλέπει που έχω απομείνει να τον κοιτάζω και… «μη φαντάζεστε», κάνει, «απ’ τον χειμώνα και μετά, δεν είναι σπάνιες οι μπούκες με τα ρόπαλα για χαβαλέ. Στην ΑΣΟΕΕ δεν θυμάστε που τα έπαιρναν τα παιδιά με τα ασθενοφόρα;». Ο Γ. από δίπλα πετιέται: «Ποια ΑΣΟΕΕ; Εδώ το κτίριο Υδραυλικής το ξετίναξαν. Και ήταν μέρα που δούλευε κανονικά η σχολή». «Α, ναι, και στην Πολιτικών Μηχανικών τα σπάνε κάθε τόσο», συνεχίζει ο Νίκος, σαν να περιγράφει κάτι εντελώς συνηθισμένο.
Ο Γ. μου θυμίζει πως πριν από δύο μήνες ένας καθηγητής, την ώρα που πήγαν να τον περιλάβουν κάτι κουκουλοφόροι, άρπαξε τη μια κουκούλα και αποκαλύφθηκε η φυσιογνωμία ενός εικοσάρη. «Αυτό είναι το μόνο που έχει σημασία», μου λέει. «Εμείς τα κάνουμε. Οι φοιτητές. Οπότε, καλά τα λουζόμαστε». «Κάτσε, ρε φίλε». Ο Γιάννης, δίπλα, τόση ώρα δεν μιλάει. «Εμένα με ξέρεις. Εγώ πρέπει του χρόνου να πάω στα Γιάννενα να δουλέψω με τον πατέρα μου. Πώς θα την τελειώσω τη σχολή άμα δεν με αφήνουν να δώσω εξετάσεις; Αυτό θα πει αλληλεγγύη; Να κλείσει ο πατέρας μου το μαγαζί, για να κρατήσουν τη δουλειά τους οι διοικητικοί;».
Αλλά όσο κι αν οργίζονται τα παιδιά, η κατάσταση αυτή είναι: στον κόσμο των σπουδών δύο ταχυτήτων, ο Γιάννης, ο Νίκος και οι άλλοι φοιτητές αναγκάζονται να συμβιβαστούν με τον ρυθμό των υπολοίπων, που δεν δίνουν δεκάρα για το πτυχίο τους. «Επειτα από λίγο συνηθίζεις», λέει ο Νίκος. «Αφήνεις ας πούμε τις παρατάξεις να σε καλοπιάνουν για να παίρνεις τις σημειώσεις τους. Ή μπορεί να κάνεις πως δεν βλέπεις κι ας τραμπουκίζουν τον καθηγητή σου. Αυτά τα μαθήματα σου διδάσκουν εδώ μέσα. Και σ’ αυτά δίνεις κάθε μέρα εξετάσεις».
«Κρυφό σχολειό»
Ο Π., απ’ τους Μηχανολόγους Μηχανικούς, παρεμβαίνει: «Ενας φίλος έστειλε μέιλ την προηγούμενη εβδομάδα στον καθηγητή μας. Του ζητούσε να μαζευτούμε οι φοιτητές κάπου, να δώσουμε κρυφά εξετάσεις. Μετά θα κρατούσε εκείνος τους βαθμούς και θα τους περνούσε όποτε μπορούσε». Αυτό που λέει ο νεαρός μού φαίνεται υπερβολικό. Αλλά ο Π. μπαίνει απ’ το κινητό του στο φόρουμ www.e-polytexneio.gr. Εκεί, μου δείχνει τη σελίδα: ο ένας κάτω απ’ τον άλλον οι απελπισμένοι φοιτητές δηλώνουν συμμετοχή για το «κρυφό σχολειό». Μερικά ποστ πιο κάτω, κάποιος ανεβάζει την ανακοίνωση της Πρυτανείας, πως η σχολή ανοίγει, αλλά στις εξετάσεις θα συμμετάσχουν μόνο οι επί πτυχίω. Στις επόμενες αράδες του φόρουμ, διαβάζω όλη την απόγνωση των παιδιών μαζεμένη. «Εστειλα μήνυμα στον καθηγητή και τον ρώτησα αν εμείς θα δώσουμε τελικά εξετάσεις ή αν πρέπει να περιμένουμε κάποια ανακοίνωση», γράφει ένας νεαρός. Και μία σελίδα μετά, «ο καθηγητής μού απάντησε», γράφει ξανά το παιδί. Ο Π. δίπλα μου κουνάει το κεφάλι, ενώ διαβάζω την απάντηση του καθηγητή: «Λυπάμαι ειλικρινά, αλλά πιο πολύ απογοητεύομαι που δεν έχω απάντηση στο ερώτημά σου».