Ερευνητές – επιχειρηματίες στον «Δημόκριτο»

Ερευνητές – επιχειρηματίες στον «Δημόκριτο»

4' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

H φασματομετρία μάζας, με την οποία ο Μανώλης Ραπτάκης ξεκίνησε να ασχολείται ως προπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, είναι ένα επιστημονικό πεδίο που δεν έχει εμπνεύσει τους μεγάλους ποιητές. Ωστόσο, ο κλάδος, που έχει εξελιχθεί ραγδαία την τελευταία εικοσαετία διεθνώς, επιχειρεί να πραγματώσει το όραμα του Ουίλιαμ Μπλέικ και να δει έναν κόσμο σε έναν κόκκο άμμου – επακριβέστερα, σε μία σταγόνα αίμα, ένα μόριο νερού, ένα μηδαμινό δείγμα τρόφιμης ύλης. «Τα επίπεδα ευαισθησίας των οργάνων πλέον είναι εκπληκτικά», δηλώνει στην «Κ» ο δρ Ραπτάκης.

Συνομιλούμε στα γραφεία της Fasmatech, της εταιρείας που ίδρυσε μαζί με τον -επίσης ειδικό στη φασματομετρία μάζας- Δημήτρη Παπαναστασίου το 2009. Τα γραφεία στεγάζονται στο τεχνολογικό και επιστημονικό πάρκο «Λεύκιππος», στις πευκόφυτες εγκαταστάσεις του «Δημόκριτου». Η εταιρεία είναι μία (ώριμη) start-up διαφορετικού τύπου: ασχολείται με το hardware αντί για το software, τον τεχνικό εξοπλισμό αντί για το άυλο λογισμικό. Τα εξαιρετικά προηγμένης τεχνολογίας μηχανήματα που κατασκευάζει -για εταιρείες και ερευνητές στις μεγαλύτερες ανεπτυγμένες οικονομίες- ανοίγουν νέους ορίζοντες στην ανάλυση κάθε λογής χημικών ενώσεων, μέσω του διαχωρισμού των μαζών φορτισμένων σωματιδίων (κυρίως ιόντων) με τη χρήση τεχνικών που αγγίζουν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας.

Ενας χώρος που αναμένεται να γνωρίσει επαναστατικές αλλαγές εξαιτίας της τεχνολογίας της φασματομετρίας μάζας είναι αυτός της διαγνωστικής. Οι προοπτικές αυτές ήταν που οδήγησαν τον διευθύνοντα σύμβουλο της Fasmatech πίσω στην Ελλάδα στις αρχές της μεγάλης κρίσης, από το Μάντσεστερ, όπου εργαζόταν ως υψηλόβαθμο στέλεχος στην εταιρεία Kratos Analytical, συνεργαζόμενος, μεταξύ άλλων, με τον Ιάπωνα Κόιτσι Τανάκα, νομπελίστα Χημείας για το έργο του στον κλάδο. «Ηδη στο Μάντσεστερ είχα διαχειριστεί ένα project σε συνεργασία με γαλλική εταιρεία στον χώρο της διαγνωστικής για τη χρήση των μηχανών φασματομετρίας μάζας στο κλινικό εργαστήριο για γρήγορη ταυτοποίηση μικροβίων», αφηγείται ο δρ Ραπτάκης. «Σήμερα, όλοι κοιτάζουν τους βιο-δείκτες, βιολογικά μόρια που καταδεικνύουν την κατάστασης υγείας ενός οργανισμού. Πολλοί από τους σημαντικότερους βιο-δείκτες είναι πρωτεΐνες. Η φασματομετρία μάζας ειδικεύεται στην ανάλυση πρωτεϊνών».

Ο συνομιλητής της «Κ» αναφέρει μάλιστα την εξής εκπληκτική εφαρμογή που ανέπτυξε ο Ζόλταν Τάκατς του Imperial College στο Λονδίνο, την οποία έχει ονομάσει iKnife. «Πρόκειται για ένα έξυπνο νυστέρι που χρησιμοποιείται σε εγχειρήσεις αφαίρεσης όγκων», εξηγεί ο δρ Ραπτάκης. «Το νυστέρι κόβει και καυτηριάζει τον ιστό. Ο καπνός που παράγεται απορροφάται από ένα σωληνάκι το οποίο τον μεταφέρει σε ένα φασματόμετρο μάζας, που αναγνωρίζει και δίνει άμεσα ένδειξη στον χειρουργό για το αν πρόκειται για υγιή ή καρκινικό ιστό» – με άλλα λόγια, διενεργεί βιοψία σε πραγματικό χρόνο. Η Fasmatech θα συνεργαστεί με τον δρα Τάκατς σε αίτηση για ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που αφορά ένα ενδοσκόπιο το οποίο θα χρησιμοποιεί τη φασματομετρία μάζας.

Η εταιρεία την τελευταία τριετία είναι οριακά κερδοφόρα, αλλά επανεπενδύει το σύνολο των κερδών της σε έρευνα και ανάπτυξη. Ούτως ή άλλως, ως αμιγώς εξαγωγική επιχείρηση, περιμένει στη σειρά για την επιστροφή ΦΠΑ από το ελληνικό Δημόσιο – ποσά που ξεπερνούν το άθροισμα των κερδών των τριών ετών. Εν τω μεταξύ, επωφελείται στο μέγιστο από το εργασιακό της περιβάλλον. Η Fasmatech είναι μία από τις 27 εταιρείες που φιλοξενούνται στον «Λεύκιππο», το τεχνολογικό και επιστημονικό πάρκο που λειτουργεί από το 1991 στις εγκαταστάσεις του «Δημόκριτου», που εκτείνονται σε 600 στρέμματα περιαστικού δάσους στην Αγία Παρασκευή. «Το ότι είμαστε στον “Δημόκριτο” είναι μεγάλο προσόν για πολλούς λόγους», εξηγεί ο δρ Ραπτάκης. «Εχουμε επιστήμονες παγκόσμιας κλάσης στους οποίους μπορούμε να απευθυνθούμε για σχεδόν οτιδήποτε. Εχουμε τα εργαστήρια φυσικοχημείας και περιβάλλοντος. Και έχουμε το εργαστήριο φασματομετρίας μάζας, με τους οποίους ούτως ή άλλως είχαμε καλή σχέση».

«Μόδα σήμερα οι τεχνοπόλεις»

Για τον Νίκο Κανελλόπουλο, επικεφαλής του «Δημόκριτου» από το 2011, η στενότερη διασύνδεση της έρευνας με την αγορά αποτελεί προτεραιότητα. «Υπάρχει μια διαφορετική νοοτροπία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης – και ακόμη περισσότερο της Ελλάδας», δηλώνει στην «Κ» ο δρ Κανελλόπουλος. «Στην Αμερική, αν κάποιος καθηγητής δεν έχει ιδρύσει εταιρείες που μετατρέπουν την έρευνά του σε προϊόντα, δεν θεωρείται επιτυχημένος. Στην Ευρώπη, η έμφαση μέχρι πρότινος ήταν στην επιστήμη για την επιστήμη», παρατηρεί.

Στα σχέδια του προέδρου του «Δημόκριτου» για τη δημιουργία κρίσιμης μάζας για την καινοτομία στην Ελλάδα εντάσσεται η πρότασή του για τη δημιουργία του Metropolitan Innovation Campus στις εγκαταστάσεις του κέντρου. «Η μόδα σήμερα είναι οι τεχνοπόλεις: ακαδημαϊκοί και στελέχη της βιομηχανίας σε στενή, καθημερινή επαφή. Σε χώρες όπως η Ρωσία, ξοδεύουν δισεκατομμύρια γι’ αυτόν τον σκοπό» εξηγεί ο δρ Κανελλόπουλος. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Ωστόσο, εδώ, στον “Δημοκριτό”, βρισκόμαστε 30 λεπτά από το 60% της βιομηχανίας. Μπορούν να έρχονται εδώ άνθρωποι από τις εταιρείες όποτε θέλουν και να μιλούν με τους ερευνητές».

Νωρίτερα, ο Φίλιππος Μπεβεράτος, υπεύθυνος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης του «Δημόκριτου», είχε ξεναγήσει την «Κ» στην έκθεση καινοτομίας που φιλοξενείται στο κέντρο, με θεματικό πλαίσιο καθορισμένο από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Στον χώρο, τον οποίο επισκέπτονται σχολεία, διεθνείς ερευνητές και παραγωγικοί φορείς, εκτίθενται τα εγχειρήματα ερευνητών από όλη την Ελλάδα, καθώς και δείγματα έρευνας και ανάπτυξης ελληνικών εταιρειών. «Η έκθεση δημιουργεί μια άτυπη αγορά προσφοράς και ζήτησης επιστημονικών επιτευγμάτων», σημειώνει ο κ. Μπεβεράτος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή