O ασφαλισμένος βγάζει από την τσέπη το κουτί από τα φάρμακα που είχε λάβει και τον προηγούμενο μήνα. Το δείχνει στον φαρμακοποιό και του ζητεί να του δώσει «ακριβώς το ίδιο». Αλλωστε ο γιατρός του έχει επιστήσει την προσοχή ότι δεν πρέπει να αλλάξει φάρμακο, ακόμα κι αν χρειαστεί να πληρώσει τη διαφορά από το φθηνό γενόσημο. Και ο φαρμακοποιός δεν έχει κανέναν λόγο να προτείνει κάτι διαφορετικό. Αφού αυτό θέλει ο πελάτης…
Η σκηνή αυτή που διαδραματίζεται σε μόνιμη βάση στα φαρμακεία περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η χρήση των γενοσήμων στην Ελλάδα παραμένει σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Παρά τα δυόμισι έτη κυβερνητικών παρεμβάσεων με νόμους και υπουργικές αποφάσεις προς την κατεύθυνση της προώθησής τους, λιγότερα από δύο στα δέκα φάρμακα (19%) που καταναλώνονται στη χώρα μας είναι γενόσημα. Η διαφοροποίηση σε σχέση με το παρελθόν είναι ελάχιστη, αφού η διείσδυσή τους στην αγορά αυξήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια μόνο 1,5-2 ποσοστιαίες μονάδες.
Το υπουργείο Υγείας έχει δεσμευθεί προς τους πιστωτές της χώρας να αυξήσει αυτό το 19% σε 60% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Ο στόχος πρέπει να επιτευχθεί έως το τέλος του έτους. Δύσκολο έως απίθανο. Ετσι, το υπουργείο προχώρησε σε νέα μέτρα. Οι εντολές είναι σαφείς: έως τέλος Ιουλίου πρέπει να ολοκληρωθούν οι αλλαγές στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, ώστε οι γιατροί αναγκαστικά να τηρούν τα προκαθορισμένα όρια συνταγογράφησης δραστικών ουσιών που έχουν γενόσημα και να μπορούν να υποδείξουν τις περιπτώσεις που θα χορηγηθεί γενόσημο φάρμακο. Ο ΕΟΠΥΥ θα ελέγχει σε μηνιαία βάση τα δεδομένα εκτέλεσης συνταγών ανά φαρμακοποιό ώστε να βλέπει ποιος «βοηθάει» στο να επιτευχθεί ο στόχος, και ποιος όχι. Και ο ασφαλισμένος θα υπογράφει στη συνταγή ότι εν γνώσει του επιλέγει πρωτότυπο και άρα ακριβότερο φάρμακο.
Οπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ κ. Δημήτρης Κοντός, «γίνεται μία μεγάλη προσπάθεια εδώ και πολλούς μήνες με διπλό στόχο. Tον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης για να μην υπάρχουν υπερβάσεις (ήδη το πρώτο εξάμηνο 2014 είναι στα 140.000.000 ευρώ), και την αύξηση του μεριδίου των γενοσήμων. Ομως όσα μέτρα έχουν ληφθεί, έχουν αποδειχθεί ατελέσφορα. Και δεν πέτυχαν γιατί δεν βοήθησαν οι εμπλεκόμενοι». Σύμφωνα με τον κ. Κοντό, το υπουργείο τώρα κάνει πιο αυστηρά τα μέτρα και επιδιώκει να κινητοποιήσει περισσότερο φαρμακοποιούς και ασθενείς.
Οι οποίοι ασθενείς έως σήμερα, παρά την οικονομική επιβάρυνση εάν επιλέξουν πρωτότυπο φάρμακο έναντι γενόσημου, δεν δείχνουν να πείθονται. Οπως αναφέρει στην «Κ» ο κ. Κυριάκος Θεοδοσιάδης, φαρμακοποιός, πρώην πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, «μόνο το 10% των ασφαλισμένων επιλέγουν φάρμακα με βάση τι θα πληρώσουν. Η μεγάλη πλειονότητα ακολουθεί την κατεύθυνση που δίνει ο γιατρός. Απαιτεί υψηλό επίπεδο γνώσης από τον ασφαλισμένο για να αλλάξει το πρωτότυπο με γενόσημο. Ακόμα και στις περιπτώσεις που κάποιος ασφαλισμένος δεν δώσει σημασία, ή στείλει συγγενή του για την εκτέλεση της συνταγής, και του χορηγήσουμε γενόσημο, συνήθως την επομένη θα το αλλάξει». Σχολιάζοντας τα μέτρα του υπουργείου ο κ. Θεοδοσιάδης επισημαίνει ότι«η τακτική της βίαιης επιβολής των γενοσήμων, ειδικά στον Ελληνα, οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσματα. Πόσω μάλλον εάν είναι μνημονιακή επιταγή. Θα πρέπει να γίνει μία καμπάνια που να εξηγήσει με επιστημονικό τρόπο τι είναι το γενόσημο, και να πείσει τους πολίτες ότι τα γενόσημα ελέγχονται και είναι αξιόπιστα».
«Πρέπει να γίνει φιλοσοφία των γιατρών η χρήση γενοσήμων», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου κ. Μιχάλης Βλασταράκος. Ωστόσο στέκεται αντίθετος στην πολιτική του υπουργείου σημειώνοντας ότι «με αστυνομικά μέτρα, και αποσπασματικές κινήσεις, όσες υπουργικές αποφάσεις να βγουν, πάλι στα ίδια θα είμαστε».
Aνάλογα με την πορεία των νέων μέτρων θα θεσπιστούν «κίνητρα» και αντικίνητρα» στους εμπλεκόμενους. Αυτό κατά πολλούς αποτελεί και το κλειδί. Οπως ανέφερε στην «Κ» παράγοντας της αγοράς, «αυτή τη στιγμή ο γιατρός δεν έχει κίνητρο να συνταγογραφήσει γενόσημα αφού γράφει δραστική ουσία, ο φαρμακοποιός δεν έχει κίνητρο -αντίθετα το πιο ακριβό φάρμακο θα του φέρει ρευστότητα στο ταμείο- και ο ασθενής δεν έχει κίνητρο, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις η διαφορά τιμής πρωτότυπου – γενόσημου είναι πολύ μικρή».