Της Αννας Γριμάνη
H ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Πιστεύω ότι είναι και τα δύο, ότι το αίσθημα και η συνείδηση της ελληνικότητας μπορούν να συνυπάρξουν. Κατά τη γνώμη μου υπάρχει μια βασική διαφορά μεταξύ των Ελλήνων εντός ελλαδικών συνόρων και των Ελλήνων της διασποράς. Για τους μεν πρώτους η ελληνικότητα είναι δεδομένη, ενώ για τους Ελληνες της διασποράς η απόκτηση και η διατήρησή της αποτελούν έναν διαρκή αγώνα. Για τους απόδημους επιβάλλεται ο αγώνας αυτός και κινητήρια δύναμή του είναι η πλούσια ιστορική κληρονομιά μας και η αίσθηση του χρέους που έχουμε να την μεταφέρουμε στα παιδιά μας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι Ελληνες είμαστε μόνο όσοι γεννιόμαστε Ελληνες. Το να είσαι Ελληνας είναι τρόπος σκέψης. Ελληνας είναι αυτός που πιστεύει στις αξίες του Ελληνικού Πολιτισμού και της Ελληνικής Παράδοσης και έχει σεβασμό στα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Την κουβέντα απλών ανθρώπων στα καφενεία. Είναι σαν να βλέπω μια σκηνή από έργο του Αριστοφάνη όπου οι χαρακτήρες του φιλοσοφούν, σατιρίζουν, κάνουν κριτική ακόμα και για τα πιο απλά θέματα. Με εντυπωσιάζει με πόσο μεγάλη πεποίθηση «λύνουν» τα προβλήματα όλου του κόσμου!
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Ο πατριωτισμός, θα έλεγα, το φιλότιμο, η ειλικρίνεια, η αλληλεγγύη.
Αυτό που με χαλάει.
Ο σοβινισμός, η διχόνοια και ακόμη η ξενοφοβία· όταν αυτά υπάρχουν, έρχονται σε αντίθεση και ανατρέπουν τα προτερήματά του.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Αναμφισβήτητα είναι προσόν και όποιος νομίζει ότι είναι μειονέκτημα, έχει προσωπικά προβλήματα και καλό θα είναι, για δικό του όφελος, να τα λύσει το γρηγορότερο.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Οι περισσότεροι Ελληνες, και κυρίως στο εξωτερικό, παράγουν πολιτισμό με πυξίδα τον Ελληνικό Πολιτισμό και επιμένουν τα δικά τους παιδιά να μάθουν να κάνουν το ίδιο. Δεν παραμένουν κήρυκες περασμένων μεγαλείων, όπως συμβαίνει με μερικούς… Οσο για τον ελλαδικό χώρο, πιστεύω ότι οι Ελληνες παράγουν πολιτισμό, είτε ως πολίτες είτε ως κυβερνήσεις ή πολιτικές παρατάξεις.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;
Οι περισσότεροι με την ελληνική τους ταυτότητα αλλά και με τη διπλή τους ταυτότητα, όπως συμβαίνει με τους απόδημους Ελληνες για τους οποίους ταιριάζει το ρητό «όπου γης και πατρίς».
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Σεφέρης, γιατί τον γνώρισα όταν ήμουν ακόμη παιδί και εκείνος υπηρετούσε στην πρεσβεία της Πραιτώριας, τα πρώτα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Εκεί είχε λίγα να κάνει με τη διπλωματική του ιδιότητα, αλλά πολλά να γράψει για την καταγωγή του και τη λυπηρή κατάσταση του ελληνικού κράτους μετά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Δεν είχε καθόλου σε υπόληψη τους αλαζόνες Ευρωπαίους αποικιοκράτες και ήταν καυστικός ενάντια σε όσους πουλούσαν χυδαίες ρατσιστικές θεωρίες. Το ποίημά του «Στρατής ο θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους» ήταν χαρακτηριστικό.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Η αγάπη προς την ελευθερία. Πιστεύω ότι ο Διονύσιος Σολωμός δεν έγραψε τον «Υμνο προς την Ελευθερία» μόνο για εμάς τους Ελληνες αλλά για όλο τον κόσμο, για κάθε άνθρωπο.
Η Οδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Η Ελλάδα να εξακολουθήσει να παίζει το ρόλο που έχει στα Ηνωμένα Εθνη, στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Να βοηθήσει ιδιαίτερα τις χώρες της αφρικανικής ηπείρου, οι οποίες ήταν αποικιοκρατούμενες και έχουν υποφέρει από την καταπίεση του ιμπεριαλισμού και την πολιτική των φυλετικών διακρίσεων. Πρέπει ως «Μητέρα της Δημοκρατίας» να συμβάλει ουσιαστικά ώστε να εξαλειφθούν στον πλανήτη μας η φτώχεια, η ανισότητα και η καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
* Ο Γιώργος Μπίζος είναι ιδρυτικό μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Νομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Νότιο Αφρική. Ηταν δικηγόρος του Νέλσον Μαντέλα.
