Της Αννας Γριμάνη
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Γεννήθηκα τη δεκαετία του '50 στην Κωνσταντινούπολη, από όπου αναγκάστηκα να φύγω με την οικογένειά μου σε ηλικία δώδεκα χρόνων εξαιτίας της ελληνικής μου ταυτότητας. Ορισμένες καταστάσεις, ξέρετε, διαμορφώνουν το χαρακτήρα των ανθρώπων κάθε μειονότητας και δυναμώνουν την επίγνωση της ταυτότητάς τους. Γίνεσαι δηλαδή πιο Ελληνας από Ελληνας γιατί έχεις ανάγκη να διατηρήσεις ζωντανή την ιστορική σου συνείδηση. Και η ανάγκη εκφράζεται ως αίσθημα. Πέρασα τα γυμνασιακά μου χρόνια στην Αθήνα. Αφησα την πατρίδα μου για τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου έκανα τις πανεπιστημιακές μου σπουδές. Εζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου ως καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ της Καλιφόρνιας.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το ελληνικό καλοκαίρι, που με «επανασυνδέει» με την ελληνικότητά μου.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Το θεωρώ προσόν. Οι Ελληνες, έχουμε μοναδική θέση στην ιστορία. Στην τριαντάχρονη, ωστόσο, πορεία μου στο εξωτερικό και σε ένα πολυεθνικό ακαδημαϊκό περιβάλλον, η συνεργασία μου με Ελληνες και ξένους επιστήμονες μου έδωσε να καταλάβω την οικουμενικότητα της επιστήμης και της τεχνολογίας, μια οικουμενικότητα που πηγάζει από την αναζήτηση της μιας και μοναδικής αντικειμενικής αλήθειας. Ως επιστήμονας, εκτός από πολίτης της Ελλάδας, νιώθω πλέον και πολίτης του κόσμου.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει κολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Ο Ελληνας παράγει πολιτισμό, παρά το μικρό μέγεθος της χώρας μας. Θα κατορθώναμε, όμως, περισσότερα εάν λειτουργούσαμε πιο ομαδικά.
Με ποια ταυτότητα οι Νεοέλληνες μετέρχονται στον σύγχρονο κόσμο;
Θεωρώ ότι διατηρούν την ελληνική τους ταυτότητα.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Ο Καβάφης.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική μου αλήθεια.
Οι αξίες του ελληνικού πολιτισμού.
Η Οδός Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη – ορίστε την.
Ο παγκόσμιος χαρακτήρας της γνώσης είναι έκδηλος στον κόσμο της επιστήμης εδώ και πολλούς αιώνες. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το μεγαλύτερο πείραμα στην ιστορία της Φυσικής, το οποίο ξεκινά σε μερικούς μήνες στον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider-LHC) του CERN. Το πείραμα αυτό, που διεξάγεται ταυτόχρονα σε ελβετικό και γαλλικό έδαφος, απασχολεί χιλιάδες φυσικούς, θεωρητικούς και πειραματικούς, από τουλάχιστον τριάντα έξι χώρες του κόσμου. Αναμένεται να δώσει απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα, όπως η προέλευση της μάζας των στοιχειωδών σωματιδίων. Η αναζήτηση της αλήθειας ένωσε την επιστημονική κοινότητα και ξεπέρασε όλα τα γεωγραφικά και ιστορικά σύνορα. Η πρόοδος στην κατανόηση της δομής του σύμπαντος μπορεί να θεωρηθεί μόνο ως επίτευγμα ολόκληρης της ανθρωπότητας. Δεν μπορώ, λοιπόν, παρά να μιλήσω για μια Οδό της Ανθρωπότητας όπου σε αυτήν κάποιοι Ελληνες κάνουν σημαντικό έργο.
* Ο Σάββας Δημόπουλος είναι Καθηγητής στο Τμήμα Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ.