«Εχω 3 εκατομμύρια κιλά ροδάκινα που σαπίζουν και κανείς δεν νοιάζεται». Με αυτές τις λέξεις, ο Βορειοελλαδίτης ροδακινοπαραγωγός εκφράζει την αγανάκτησή του για μία κατάσταση που, μετά την ανακοίνωση του ρωσικού εμπάργκο σε αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα από την Ε.Ε. (και όχι μόνο) την περασμένη Παρασκευή, έχει ταχέως μετατραπεί σε κρίσιμη.
Η σκηνή εκτυλίσσεται στο Επιμελητήριο Ημαθίας στη Βέροια, όπου έχει συγκληθεί συνάντηση των εξαγωγέων ροδακινοπαραγωγών από τους νομούς Ημαθίας, Πέλλας, Κοζάνης, Πιερίας και Φλώρινας, εκπροσώπων εξαρτώμενων επαγγελμάτων (μεταφορείς, κατασκευαστές συσκευασιών κ.ο.κ.) και τοπικών πολιτικών παραγόντων. Το αρχικό σοκ από την ανακοίνωση της Μόσχας έχει ήδη μεταβληθεί σε οργή. Η ακύρωση της συνάντησης, που θα λάμβανε χώρα σήμερα, με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης μνημονεύεται επανειλημμένως ως ένδειξη αδιαφορίας της πολιτείας.
Η κριτική εστιάζει στις καθυστερήσεις στη διαδικασία της απογραφής της παραγωγής, από την οποία θα προκύψουν τα ποσά των ενδεχόμενων αποζημιώσεων (χρειάζεται υπουργική έγκριση, ενώ υπάρχουν επιπλοκές με την καταγραφή των ροδάκινων που οδηγούνται στη χυμοποίηση, η αποζημίωση για τα οποία είναι πολύ χαμηλότερη).
Ωστόσο δεν λείπουν και οι φωνές που τάσσονται κατά της σύμπλευσης της Αθήνας με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία. Ο Νίκος Κουκλιάμπας, πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, προτείνει στη συνάντηση των παραγωγών «δικαστική προσφυγή κατά της κυβέρνησης». Οπως εξηγεί στην «Κ», η λογική είναι, σε συντονισμό με άλλους παραγωγούς του ευρωπαϊκού Νότου, να κάνουν τις κυβερνήσεις τους να αναθεωρήσουν την πολιτική τους απέναντι στη Μόσχα.
Κάτι τέτοιο δεν μοιάζει ρεαλιστικό, ούτε άμεσα επιτεύξιμο. Βραχυπρόθεσμα, ο κλάδος, που επλήγη και από μία σφοδρή χαλαζόπτωση στα τέλη Ιουλίου, προσανατολίζεται στον περιορισμό της ζημιάς. «Υπήρχε ούτως ή άλλως υπερβολικά μεγάλη παραγωγή φέτος στην Ε.Ε. Τώρα, με το εμπάργκο, το πρόβλημα παίρνει άλλες διαστάσεις», δηλώνει στην «Κ» ο Χρήστος Γιαννακάκης, πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας, ο βασικός διοργανωτής της χθεσινής συνάντησης. Ο κ. Γιαννακάκης αναφέρει με νόημα ότι το 60% περίπου των ελληνικών εξαγωγών ροδάκινου έχουν ως προορισμό τη Ρωσία – μια ασύμμετρη στρατηγική εξωστρέφεια που τώρα θα πληρωθεί ακριβά.
Για συγκεκριμένους συνεταιρισμούς, το πρόβλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Ο Κώστας Ταμπακιάρης, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάουσας, σημειώνει στην «Κ» ότι το 90% της παραγωγής του συνεταιρισμού πήγαινε στη Ρωσία και στις όμορες χώρες (Λευκορωσία, Ουκρανία). «Ξοδέψαμε 5 εκατομμύρια την περασμένη τριετία σε διαφήμιση και προώθηση», μονολογεί ο κ. Ταμπακιάρης. Οι ροδακινοπαραγωγοί θα συμμετείχαν σε έκθεση προώθησης των προϊόντων τους στη Ρωσία τον Σεπτέμβριο. Η παρουσία τους εκεί είναι πλέον μετέωρη.
Το πιο πιεστικό από τα ζητήματα που έχουν προκύψει αφορά στη μοίρα των μεγάλων ποσοτήτων που ήδη γεμίζουν ασφυκτικά τα ψυγεία, τα οποία αντέχουν μόνο δύο εβδομάδες περίπου. «Ηδη πετάμε ροδάκινα», μας λέει ο κ. Ταμπακιάρης. Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάουσας θεωρεί ανεδαφική τη θεωρία της διανομής του συνόλου των παλιννοστούντων ροδάκινων σε κοινωφελή ιδρύματα. Οπως εξηγεί, 60 φορτηγά, με 20 τόνους προϊόν έκαστος, που θα μετέφεραν τα ροδάκινα στη Ρωσία, βρίσκονται στον δρόμο της επιστροφής. «Αν όλα αυτά δοθούν προς κατανάλωση, θα βουλιάξει η Ελλάδα στα ροδάκινα». Είναι θετικός στη διάθεση ενός μέρους για σκοπούς αλληλεγγύης αλλά, όπως λέει, τη διανομή πρέπει να την αναλάβει το κράτος. Η αμφιλεγόμενη λύση για τα υπόλοιπα, την οποία προκρίνουν οι ροδακινοπαραγωγοί της Ημαθίας και της Κοζάνης ως αναπόφευκτη, είναι η καταστροφή και ταφή σε χωματερές.
Πολιτικές παρεμβάσεις
Μπροστά στην αγωνία των παραγωγών και των υπόλοιπων επαγγελμάτων, οι περισσότεροι πολιτικοί που πήραν τον λόγο στο Επιμελητήριο δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Μεταξύ των λαϊκίστικων αναφορών του αντιπεριφερειάρχη Πέλλας στην πιθανότητα –που δεν υφίσταται– αποζημιώσεων με βάση τις περυσινές, υψηλότερες τιμές του ροδάκινου, και τους διαξιφισμούς σε υψηλούς τόνους του βουλευτή της Ν.Δ. Λάζαρου Τσαβδαρίδη με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, οι προσδοκίες των αγροτών της Β. Ελλάδας από το πολιτικό σύστημα δεν πρέπει να αναπτερώθηκαν από τη χθεσινή συνάντηση.
Η πιο χαρακτηριστική πολιτική παρέμβαση ανήκει στον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Βαγγέλη Αποστόλου. Ο υπεύθυνος αγροτικής πολιτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αφού αντέδρασε με πολιτική ταχύτητα φωτός στο ανακοινωθέν της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη στήριξη των παραγωγών ροδάκινων και νεκταρινιών που ανάγνωσε ο κ. Γιαννακάκης, το οποίο χαρακτήρισε «φούσκα», αναφέρθηκε στο πακέτο Χατζηγάκη του 2009. Το συγκεκριμένο πακέτο, που συνέβαλε στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό του μοιραίου εκείνου έτους και το οποίο έκριναν κατόπιν παράνομο οι Βρυξέλλες, ο κ. Αποστόλου το χαιρέτισε ως νίκη των αγροτών – για να λάβει την απάντηση του προέδρου του Επιμελητηρίου Ημαθίας, που το χαρακτήρισε «ολέθριο».