Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ένας Γερμανός επιχειρηματίας, λάτρης της Ελλάδας, αποφάσισε να μετατρέψει το Μπούρτζι σε ένα μικρό ξενοδοχείο και χάρη στη χρήση του τότε διατήρησε το τοπόσημο της πρώτης πρωτεύουσας του ελεύθερου ελληνικού κράτους σε καλή κατάσταση. Το ξενοδοχείο έκλεισε δυόμισι δεκαετίες αργότερα και σήμερα στο εγκαταλελειμμένο και καταρρέον Μπούρτζι δεν υπάρχει ούτε αυτόματος πωλητής νερού, με αποτέλεσμα οι μόνοι που επωφελούνται να είναι οι λιγοστοί βαρκάρηδες που περνούν τους ακόμα λιγότερους επισκέπτες από το λιμάνι του Ναυπλίου στο κάστρο λίγες εκατοντάδες μέτρα δυτικότερα.
Η κατάσταση με το μνημείο στο Ναύπλιο είναι ενδεικτική του πόσο λίγο αξιοποιεί η Ελλάδα το πολιτιστικό της απόθεμα. Οπως προκύπτει από έκθεση της Μακίνζεϊ για τον Σύνδεσμο Τουριστικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΕΤΕ), ο τρόπος αξιοποίησης αυτού του αποθέματος υπολείπεται των πρακτικών προηγμένων χωρών της Ευρώπης όπως η Μ. Βρετανία και η Γαλλία, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στα έσοδα. Αυτά για την περσινή χρονιά (ενδεκάμηνο) μετά βίας ξεπέρασαν τα 46 εκατομμύρια ευρώ, φτάνοντας τα 4 ευρώ ανά επισκέπτη.
Οι αιτίες
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Ανδρέας Ανδρεάδης μιλάει για «αστεία έσοδα» που οφείλονται σε δύο λόγους. Αφενός, στο φθηνό εισιτήριο. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2013 επισκέφθηκαν τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας 11,5 εκατομμύρια επισκέπτες. Στη μελέτη της Μακίνζεϊ γίνεται η επισήμανση ότι το εισιτήριο υπολείπεται στην τιμή του σε σύγκριση με αντίστοιχους χώρους της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Ιταλίας. Οι αρμόδιοι παραπέμπουν στο γεγονός ότι δεν μπορούν να επιβαρυνθούν με μεγαλύτερα ποσά οι Ελληνες επισκέπτες και, επειδή δεν είναι δυνατόν να γίνει διάκριση σε Ελληνες και ξένους επισκέπτες, οι τιμές εισιτηρίων πρέπει να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα. Η Μακίνζεϊ έχει παρατηρήσει πάντως ότι δεν υπάρχουν ούτε διαφοροποιήσεις στη δομή τιμολόγησης των εισιτηρίων (ετήσιες συνδρομές, κοινά εισιτήρια 2-3 χώρων με ελάχιστες εξαιρέσεις, εκπτωτικά εισιτήρια επαναλαμβανόμενων επισκεπτών – π.χ. Ελλήνων). Είναι επίσης άγνωστη η έκδοση εισιτηρίων από το Διαδίκτυο.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στην πλειονότητα των χώρων γίνεται χειρωνακτικά ο έλεγχος των εισιτηρίων, ενώ έχουν εγκατασταθεί μηχανήματα ακύρωσής τους. Εκεί που λειτουργούν, όπως στους Δελφούς, ο αριθμός αυξήθηκε κατακόρυφα με ό,τι μπορεί αυτή η ένδειξη να συνεπάγεται.
Στη Μεγάλη Βρετανία μόνο το 24% των εσόδων βασίζεται στα έσοδα από την είσοδο και η μεγάλη πλειονότητα των εσόδων από τα αξιοθέατα του οργανισμού που διαχειρίζεται το πολιτιστικό απόθεμα της χώρας βασίζεται σε αναμνηστικά, εκδηλώσεις και άλλους τρόπους εμπορικής αξιοποίησης των μνημείων της χώρας. Στη Γαλλία που έχει μια πιο παραδοσιακή προσέγγιση το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 65%, αλλά στη χώρα μας ξεπερνάει το 85%, γεγονός που υποδηλώνει χαμηλή προφορά εμπορικών υπηρεσιών. Ετσι, είναι χαρακτηριστικό ότι στην πλειονότητα των πωλητηρίων του ΤΑΠΑ στους αρχαιολογικούς χώρους υπάρχουν εκμαγεία από άλλους χώρους, όχι όμως από τον χώρο που επισκέπτεται ο τουρίστας, ο οποίος θα δυσκολευθεί στην Ολυμπία να βρει τον Ερμή του Πραξιτέλη του οικείου μουσείου, θα μπορέσει όμως να αγοράσει αντίγραφο των τοιχογραφιών της Θήρας.