Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι το είχαν πει. «Συν Αθηνά και χείρα κίνει». Τουτέστιν, ζήτα τη βοήθεια μιας ανώτερης δύναμης, εν προκειμένω της προστάτιδας θεάς της πόλης, αλλά δράσε κιόλας. Δεν είναι τυχαίο, επομένως, που επέλεξαν αυτή την ονομασία οι επικεφαλής του Δήμου Αθηναίων, όταν τον Ιούλιο του 2013 εγκαινίασαν μια πλατφόρμα που στόχο είχε την ενδυνάμωση της Κοινωνίας των Πολιτών, και χθες έλαβε πανευρωπαϊκή διάκριση μεταξύ 155 προτάσεων στον δεύτερο διαγωνισμό Mayors Challenge (η πρόκληση των δημάρχων) που διοργάνωσε το Bloomberg Philanthropies. H βελτίωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μοιάζει να αποτελεί προτεραιότητα του αμερικανικού οργανισμού, καθώς ο ίδιος ο Michael Bloomberg διετέλεσε 108ος δήμαρχος της Νέας Υόρκης.
«Στην πλατφόρμα επιλέξαμε τετρακόσιες αξιόλογες δράσεις που πραγματοποιήθηκαν σε γειτονιές της Αθήνας και τις βοηθήσαμε σε επίπεδο συμβουλευτικής, δικτύωσης και προβολής», αναφέρει στην «Κ» η κ. Αμαλία Ζέπου, αντιδήμαρχος Κοινωνίας των Πολιτών και Δημοτικής Αποκέντρωσης, «όπως η τεχνική αφαίρεσης συνθημάτων από τοίχους κτιρίων, αλλά και η δημιουργία των λεγόμενων “παιδικών χαρών τσέπης” σε αδόμητους χώρους, με χαμηλό κόστος». Οι εκπρόσωποι του δήμου διαπίστωσαν ότι η απουσία ή η καθυστέρηση ενός εγγράφου μπορεί να αποβεί μοιραία για το κάθε πρότζεκτ. «Συχνά λείπει μόνον ένας κρίκος, αλλά αυτό αρκεί για να διαλυθεί ολόκληρη η αλυσίδα», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Ζέπου, «για παράδειγμα, η άδεια για την υλοποίηση μιας εκδήλωσης σε δημόσιο χώρο, που ενδεχομένως έχει προγραμματιστεί για την επόμενη βδομάδα, μπορεί να απαιτήσει ακόμα και πέντε μήνες». Το συμπέρασμα ήταν απλό: η δαιδαλώδης γραφειοκρατία λειτουργεί ως τροχοπέδη στη δράση των ενεργών πολιτών. «Και αυτό εν συνεχεία περιορίζει την κοινωνική υπευθυνότητα, βασικό πυλώνα της δημοκρατίας».
Με εφαλτήριο τις πρώτες διαπιστώσεις, ο Δήμος Αθηναίων κατέθεσε στον διαγωνισμό Bloomberg Philanthropies τον φάκελο του προγράμματος «ΣυνΑθηνά». Η ομάδα εργασίας, που αποτελείται από την αντιδήμαρχο, τον ειδικό σύμβουλο του δημάρχου σε θέματα Πολεοδομίας Γιάννη Ευμολπίδη, τον κ. Αλέξη Γαληνό, διευθύνοντα σύμβουλο της Εταιρείας Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών (ΕΑΤΑ), όπως και την κ. Στεφανία Ξυδιά από τον οργανισμό «Placeidentiry.gr» και τον κ. Μιχάλη Ψαλλίδα από το crowd policy, κατέθεσε τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους στον οργανισμό τα σχέδια για την επέκταση του προγράμματος. Αυτά περιλαμβάνουν τη συνεχή επιμόρφωση των εργαζομένων του δήμου και την επικαιροποίηση των προσφερόμενων στον πολίτη υπηρεσιών, που θα μεταφραστεί σε μια συνολική απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Τον Απρίλιο η αθηναϊκή υποψηφιότητα κατατάχθηκε μεταξύ των 21 φιναλίστ. «Από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο εργαστήκαμε πολύ εντατικά, παρακολουθήσαμε workshops στο Βερολίνο, ενώ άμα τη επιστροφή μας στην Αθήνα συνεχίσαμε με εβδομαδιαίες συνεδρίες μέσω skype με στελέχη του Bloomberg». Το αποτέλεσμα ήταν ένα λεπτομερές και στοχευμένο business plan, το οποίο κρίθηκε από δώδεκα Ευρωπαίους εξειδικευμένους στον κλάδο της αστικής καινοτομίας και αξιολογήθηκε ως ένα από τα πέντε καλύτερα. Τα κριτήρια βράβευσης συνοψίζονται, άλλωστε, σε τέσσερις λέξεις: όραμα, εφαρμοστικότητα, αποτελεσματικότητα και δυνατότητα μεταλαμπάδευσης. «Στόχος είναι να επιλέγονται ιδέες-πρότυπα, που δύνανται να εφαρμοστούν σε διαφορετικές πόλεις». Στο πνεύμα αυτό κινήθηκαν όλα τα βραβεία.
Η πρόταση της Βαρκελώνης, που κέρδισε το μέγα βραβείο των 5 εκατ. ευρώ, καταπιάνεται με τη γήρανση του πληθυσμού, προτείνοντας ένα πρόγραμμα φροντίδας ηλικιωμένων μέσω της δικτύωσης κοινωνικών λειτουργών, εθελοντών, γειτονιάς και οικογένειας. Ο Δήμος της Βαρσοβίας κατέθεσε ένα εργαλείο για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των τυφλών, η Στοκχόλμη ένα σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ η βρετανική πόλη Kirklees, που μαστίζεται από την ανεργία, αντιπροτάσσει ένα σύστημα ανταλλακτικής οικονομίας. Η κάθε διάκριση συνοδεύεται από ένα χρηματικό έπαθλο, ύψους ενός εκατ. ευρώ, το οποίο θα αρχίσει να εκταμιεύεται από τον Ιανουάριο του 2015 τμηματικά και κατόπιν αξιολόγησης της προόδου του έργου.
«Η παγιωμένη άποψη ότι οι Ελληνες δεν είναι κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι και δεν εργάζονται εθελοντικά είναι λανθασμένη», καταλήγει η κ. Ζέπου· «έχουν πολύ μεγάλη έγνοια για τον πλησίον, απλώς μέχρι σήμερα δεν είχαν τη δυνατότητα να το εκφράσουν».
synAthina supports the public-spirited citizens! #synathina #PickAthens #MayorsChallenge @BloombergCities pic.twitter.com/QnVMMQhOxu
— ΣυνΑθηνά (@synathina) September 8, 2014