Ανασφάλεια λόγω της ύφεσης; Θα περάσουν χρόνια έως ότου διαπιστωθεί πού ακριβώς οφείλεται η συνεχής μείωση των γεννήσεων στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, ωστόσο το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: ο πληθυσμός γηράσκει ολοένα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή, και το 2013 οι θάνατοι στην Ελλάδα υπερέβησαν τις γεννήσεις, και μάλιστα κατά πολύ περισσότερο σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Αντίστροφη εικόνα παρουσιάζουν γειτονικές χώρες όπως η Αλβανία, η Τουρκία και τα Σκόπια.
Ειδικότερα, πέρυσι καταγράφηκαν στην Ελλάδα 94.134 γεννήσεις και 111.794 θάνατοι (φυσική μείωση πληθυσμού κατά 17.660). Η αντίστοιχη αρνητική μεταβολή το 2012 ήταν 16.297, ενώ το 2011 4.671. Οι γεννήσεις το 2013 μειώθηκαν κατά 6,21% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (δεν συμπεριλαμβάνονται οι γεννήσεις νεκρών βρεφών, οι οποίες πέρυσι μειώθηκαν κατά 15,7%), ενώ αντίστοιχα μείωση παρουσίασαν και οι θάνατοι κατά 4,15%. Οι μόνες περιφέρειες της χώρας στις οποίες οι γεννήσεις ήταν περισσότερες από τους θανάτους ήταν η Κρήτη και το Νότιο Αιγαίο. Συγκεκριμένα, στην Κρήτη καταγράφηκαν το 2013 6.339 γεννήσεις και 5.579 θάνατοι (φυσική αύξηση του πληθυσμού κατά 760 άτομα), ενώ στο Νότιο Αιγαίο 3.095 γεννήσεις και 2.558 θάνατοι (αύξηση κατά 537 άτομα). Στον αντίποδα, στην Κεντρική Μακεδονία καταγράφηκαν 2.926 περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις και στην Πελοπόννησο 2.418 περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις.
Ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ενώ η μέση ηλικία θανάτου για άνδρες και γυναίκες αυξήθηκε σε σχέση με το 2012 (75,25 έτη και 80,85 έτη αντίστοιχα), καταγράφηκε σημαντική αύξηση των δεικτών βρεφικής και νεογνικής θνησιμότητας (από 2,91 το 2012 σε 3,69 το 2013 και από 1,89 το 2012 σε 2,63 το 2013 αντίστοιχα). Σε σύνολο 347 θανάτων βρεφών, τα 76 ήταν μικρότερα της μιας ημέρας και 248 μικρότερα του ενός μηνός.
Σημειώνεται ότι οι γεννήσεις από αλλοδαπές γυναίκες ανήλθαν στο 14,02% του συνόλου, ποσοστό χαμηλότερο από αυτό του 2012 (15,46%). Συνολικά πάντως η μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση ήταν το 2013 τα 31,85 έτη, έναντι των 31,57 που ήταν το 2012. Οι γεννήσεις εκτός γάμου αντιστοιχούσαν πέρυσι στο 6,7% επί του συνόλου των γεννήσεων έναντι 7,6% το 2012.
Σε γειτονικές χώρες
Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η σύγκριση των βασικών δημογραφικών στοιχείων μεταξύ της Ελλάδας και γειτονικών και μεσογειακών χωρών. Την ώρα που στη χώρα μας ο δείκτης γεννητικότητας υπολείπεται του δείκτη θνησιμότητας (8,6 έναντι 10,2), στην Τουρκία τον υπερβαίνει σημαντικά (16,9 έναντι 4,9). Οι γεννήσεις είναι περισσότερες από τους θανάτους και στην Αλβανία (12,3 έναντι 7,1), όπως και στην ΠΓΔΜ (11,2 έναντι 9,3) και την Ισπανία (9,1 έναντι 8,3). Σε δυσμενέστερη θέση ακόμα και από την Ελλάδα βρίσκεται η Βουλγαρία όπου ο δείκτης γεννητικότητας επίσης υπολείπεται του δείκτη θνησιμότητας (9,2 και 14,4), ενώ αρνητική είναι η μεταβολή και σε Ιταλία και Πορτογαλία (8,5 έναντι 10 στην Ιταλία και 7,9 έναντι 10,2 στην Πορτογαλία).
Πάντως φαίνεται ότι στην κρίση ο θεσμός του γάμου περνάει άνθηση. Το 2013 οι γάμοι στην Ελλάδα έφτασαν τους 51.256 έναντι 49.710 το 2012 (αύξηση 3,11%), με τους θρησκευτικούς γάμους να είναι περίπου ίσοι με τους πολιτικούς (25.624 έναντι 25.632). Ελαφρώς αυξήθηκε και η ηλικία που τα ζευγάρια ανεβαίνουν τα σκαλιά της εκκλησίας (ή του δημαρχείου). Η μέση ηλικία των γυναικών κατά τον πρώτο γάμο ήταν 29,9 έτη, ενώ την προηγούμενη χρονιά 29,6. Η αντίστοιχη μέση ηλικία των ανδρών για το 2013 ήταν 32,7 έτη έναντι 32,5 το 2012. Αξίζει να σημειωθεί ότι 22 γάμοι του 2013 αφορούσαν κορίτσια κάτω των 14 ετών και 799 κοπέλες 15-19 ετών, ενώ την ίδια χρονιά παντρεύτηκαν έξι κυρίες 70-74 ετών και δύο άνω των 75.
Από τις γαμήλιες τελετές του 2013, οι 45.300 αφορούσαν τον πρώτο γάμο για τη γυναίκα και οι 44.807 τον πρώτο για τον άνδρα.
Πολύ σημαντική αύξηση, της τάξης του 85,03%, παρουσίασαν πέρυσι και τα σύμφωνα συμβίωσης. Από το 2009, πρώτο έτος εφαρμογής τους, ώς το 2013, τα σύμφωνα συμβίωσης έφτασαν τα 1.421 σε όλη τη χώρα (161 το 2009, 180 το 2010, 185 το 2011, 314 το 2012 και 581 το 2013).