Οι ελληνικές επιχειρήσεις δίνουν βάρος και στην έρευνα. Πρόκειται για ενθαρρυντική τάση που δείχνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις προσανατολίζονται στο εξαγωγικό μοντέλο και ανταποκρίνονται στην απαίτηση να δραστηριοποιηθούν με βάση τους όρους της παγκοσμιοποιημένης διεθνούς οικονομίας.
Από την άλλη, σήμα κινδύνου εκπέμπουν τα πανεπιστήμια και τα ελληνικά ερευνητικά κέντρα, η κρατική χρηματοδότηση των οποίων μειώνεται με αποτέλεσμα να στρέφονται στα ευρωπαϊκά κονδύλια. Aλλωστε, η αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας και ανάπτυξης με ίδια κεφάλαια από τις επιχειρήσεις και η σημαντική αύξηση των κονδυλίων από ΕΣΠΑ, σε συνδυασμό με τη μείωση του ΑΕΠ, οδήγησε στην αύξηση του δείκτη για δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης στο 0,78% του ΑΕΠ το 2013 από το 0,69% το 2012.
Βέβαια, εάν το ελληνικό ΑΕΠ ήταν σταθερό (και όχι πτωτικό), το ποσοστό της χρηματοδότησης θα παρέμεινε στα επίπεδα του 2012.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους δείκτες έρευνας και ανάπτυξης για το 2013 στην Ελλάδα, τους οποίους επεξεργάστηκε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και παρουσιάζει σήμερα η «Κ», οι συνολικές δαπάνες ήταν 1.426,7 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 89,1 εκατομμύρια σε σχέση με το 2012 (η ετήσια μεταβολή είναι 6,7%). Αναλυτικότερα:
• Η χρηματοδότηση από τις επιχειρήσεις για δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης έφθασε τα 457,4 εκατομμύρια το 2013, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 10,3% σε σχέση με το 2012.
• Μάλιστα, η χρηματοδότηση από τις επιχειρήσεις ήταν υψηλότερη από τα κονδύλια του τακτικού προϋπολογισμού (407,7 εκατ. ευρώ, μείωση 15,3% σε σχέση με το 2012), για πρώτη φορά την τελευταία τριετία.
• Το κράτος (τακτικός προϋπολογισμός, ΕΣΠΑ) παραμένει βασική πηγή χρηματοδότησης. Eτσι, η συνολική χρηματοδότηση από το κράτος έφθασε τα 734,7 εκατομμύρια (αύξηση 9,1%), με το κύριο βάρος της αύξησης να το επωμίζεται το ΕΣΠΑ, στο πλαίσιο του οποίου δόθηκαν 261,8 εκατομμύρια, ποσό αυξημένο κατά 90,1% σε σχέση με το 2012.
Ιδια κεφάλαια
Βέβαια, οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης από τις επιχειρήσεις χρηματοδοτούνται κατά 81,2% (403,6 εκατ. ευρώ) από ίδια κεφάλαια, κάτι που δεν υποδηλώνει ανάπτυξη συνεργασιών με ΑΕΙ και ερευνητικούς φορείς. «Ο νόμος πρέπει να υποστηρίζει ουσιαστικά τις συνεργασίες της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις επιχειρήσεις», ανέφερε στην «Κ» η διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης Εύη Σαχίνη. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει αναχώματα στη μετανάστευση επιστημόνων από τα ελληνικά ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα, την ίδια στιγμή που παρατηρείται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν αξιοποιούν το ΕΣΠΑ (ίσως και λόγω γραφειοκρατίας) ενώ τα ερευνητικά κέντρα της ΓΓΕΤ έχουν αυξήσει κατά 141,6% τα κεφάλαια που έλαβαν μέσω ΕΣΠΑ το 2013.