Συμμαχίες –πολιτικές και θρησκευτικές– και έντονο παρασκήνιο γύρω από τον… «κλειδοκράτορα» της Παναγίας της Τήνου. Τι κρύβεται πίσω από την ανησυχία της δημοτικής αρχής ότι το Πανελλήνιο Ιερό Ιδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου (ΠΙΙΕΤ) θα χάσει την αυτοτέλειά του και θα περάσει στη δικαιοδοσία της Εκκλησίας; Γιατί είναι κρίσιμος ο ρόλος του αντιπροέδρου στη Διοικούσα Επιτροπή (Δ.Ε.) του ΠΙΙΕΤ; Ποιος συμμάχησε με ποιον στο νησί;
Ειδικότερα, οι πρόσφατες διαμαρτυρίες μερίδας της δημοτικής αρχής και κατοίκων της Τήνου, με ύβρεις και επεισόδια κατά του Μητροπολίτη Σύρου και Τήνου Δωροθέου Β΄, αποτελούν εκδήλωση της έντασης που έχουν προκαλέσει οι τελευταίες νομοθετικές αλλαγές (με τον νόμο 4301 από τον περασμένο Οκτώβριο) στο καθεστώς του ιδρύματος.
Τo ΠΙΙΕΤ συστάθηκε το 1825, με τη διαθήκη των κτητόρων του και σήμερα διοικείται με βάση τις προβλέψεις του νόμου 349/76, ο οποίος ρυθμίζει τη λειτουργία του και διασφαλίζει το αυτοδιοίκητο και τον ιδιάζοντα εθνικό, θρησκευτικό και κοινωνικό χαρακτήρα του. Πρόκειται για έναν ιδιότυπο οργανισμό, η δημιουργία και η ύπαρξη του οποίου «στηρίζονται» στο εικόνισμα της Ευαγγελιστρίας, το οποίο βρέθηκε στην Τήνο το 1823. Για την υλοποίηση των πολλαπλών σκοπών του χρησιμοποιούνται τα έσοδά του –περί τα 3,5 εκατ. ευρώ πέρυσι– από τις προσφορές των προσκυνητών. Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, το 10% των ακαθαρίστων εσόδων του αποδίδεται στον Δήμο Τήνου, το 3% στο Ιδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού (διοργανώνει πολιτιστικές και συνεδριακές εκδηλώσεις, διατηρεί Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών και μόνιμη έκθεση έργων του Γιαννούλη Χαλεπά και επιχορηγεί τη Σχολή Καλών Τεχνών Πανόρμου), το 5% στην Αποστολική Διακονία, το 2% στην Ιερά Μητρόπολη Σύρου και Τήνου, ενώ από τα έσοδά του συντηρείται το Γηροκομείο Τήνου.
Στη διαμάχη που ξέσπασε, η μία πλευρά υποστηρίζει ότι «με τις τροπολογίες ενισχύεται η θέση της Εκκλησίας, καθώς το ΠΙΙΕΤ θα καταστεί εκκλησιαστικό ίδρυμα. Εως τώρα και εφόσον το ίδρυμα διοικείται από λαϊκούς, υπάρχει προληπτικός και κατασταλτικός έλεγχος των οικονομικών του από το Ελεγκτικό Συνέδριο», όπως αναφέρει στην «Κ» ο δήμαρχος Τήνου Σίμος Ορφανός. Και ρωτάει: «Εχετε δει κάποια ενορία να δημοσιεύει προϋπολογισμό;».
Φορολογικές ελαφρύνσεις
«Πρόκειται για κακή ενημέρωση. Αλλιώς, ψεύδονται ασύστολα», απαντάει, μιλώντας στην «Κ», ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων Γεώργιος Καλαντζής. Αλλωστε, και ο αρμόδιος υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος σε μία ερμηνευτική εγκύκλιο και σε μία επιστολή προς τη Δ.Ε. του ΠΙΙΕΤ τονίζει ότι «δεν υπάρχει κανένας λόγος διαμαρτυρίας, καθώς δεν μεταβάλλεται το νομικό καθεστώς του ΠΙΙΕΤ. Αντιθέτως, η πολιτεία παραχώρησε στη Δ.Ε. μεγαλύτερο περιθώριο αυτοδιοίκησης». Επίσης, κυβερνητικά στελέχη εστίαζαν στις πιθανές φορολογικές ελαφρύνσεις που αποκτά το ίδρυμα με τον νόμο 4301/2014. Η δυνατότητα να περιέλθει στη δικαιοδοσία της Εκκλησίας έχει αποκλειστεί και από την εισηγητική έκθεση του νόμου, αλλά και από τη ΔΙΣ, η οποία έβαλε ευθέως κατά του δημάρχου Τήνου για τα έκτροπα, τονίζοντας ότι «όσοι επιμένουν να παραπληροφορούν την κοινή γνώμη ενεργούν εν πλήρη γνώσει της ψευδολογίας τους, καθώς είναι γνώστες της αλήθειας. Οι ιεροί ναοί και εικόνες είναι σεβάσματα της ορθοδόξου πίστεως και όχι δημοτικές επιχειρήσεις».
Το «κλειδί» που εξηγεί τις αντιδράσεις κατά του νέου νόμου είναι η αλλαγή στον τρόπο εκλογής αντιπροέδρου και γραμματέα στο ΠΙΙΕΤ. Με τον νέο νόμο, ο ex oficcio πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής Μητροπολίτης Σύρου και Τήνου αποκτά δικαίωμα ψήφου στην εκλογή για τις δύο θέσεις (έως τώρα ο πρόεδρος δεν είχε δικαίωμα ψήφου). «Τα νησιά δεν συνδέονται με γέφυρα και η έδρα του μητροπολίτη είναι στη Σύρο. Αρα, συχνά οι αποφάσεις λαμβάνονται από τον αντιπρόεδρο του ΠΙΙΕΤ που είναι Τηνιακός», λέει στην «Κ» αρμόδια κυβερνητική πηγή. Αυτό σημαίνει ότι ο αντιπρόεδρος αποκτά περιθώρια στη διαχείριση των εσόδων, ενώ το ΠΙΙΕΤ μπορεί να προσλαμβάνει προσωπικό εκτός των διαδικασιών ΑΣΕΠ, οι οποίοι είναι, ευλόγως, Τηνιακοί. Το παζλ συμπληρώνεται από τις κάκιστες σχέσεις του Μητροπολίτη Δωροθέου με Τηνιακό παράγοντα που επιθυμεί τη θέση του αντιπροέδρου. Ετσι, ο εκ Ν.Δ. δήμαρχος φέρεται να συμμάχησε με δημοτικούς συμβούλους του ΣΥΡΙΖΑ (μάλιστα, σε σχετική συγκέντρωση παρέστη ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Κυκλάδων Νίκος Συρμαλένιος), ενώ υπέπεσε στο ατόπημα να εμπλέξει στη διαμάχη του με τη Μητρόπολη και ρωμαιοκαθολικούς δημοτικούς συμβούλους…