Αυτό που δεν χωράει ο νους των περισσοτέρων, η ζωή στον δρόμο, ο ύπνος σε χαρτόκουτα με εφημερίδες για πάπλωμα, σε συνθήκες αμείλικτου χιονιά, είναι πραγματικότητα για χιλιάδες. Υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 20.000 συμπολίτες μας διαβιούν στον δρόμο ή σε ακατάλληλες συνθήκες στέγασης, βιώνοντας την πιο ακραία μορφή φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, με τις γιορτές να «φωτίζουν» ακόμα περισσότερο το κοινωνικό χάσμα.
Ωστόσο, πολλές από τις αίθουσες που αυτές τις ημέρες λειτουργούν οι δήμοι για την ανακούφιση των αστέγων δεν θα γεμίσουν ούτε φέτος. «Δεν είναι από “άποψη”» αναφέρει στην «Κ» η κ. Αντα Αλαμάνου, εκ μέρους της «Κλίμακας». «Εκτός του ότι πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς υποφέρουν από διάφορα ψυχιατρικά προβλήματα, οι περισσότεροι διστάζουν να αφήσουν την “καβάτζα” τους στον δρόμο για να πάνε στην αίθουσα. Διατρέχουν τον κίνδυνο να τη χάσουν από κάποιον άλλο ή να χάσουν τα πράγματά τους. Ποιος μπορεί να μεταφέρει ένα νοικοκυριό μαζί του;».
Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις αναγνωρίζουν ότι τα τελευταία χρόνια η τοπική αυτοδιοίκηση, ιδίως στην Αθήνα, έχει κάνει άλματα στον τομέα της υποστήριξης αστέγων, τονίζουν, ωστόσο, ότι το φαινόμενο χρήζει αντιμετώπισης καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και όχι μόνο στη βαρυχειμωνιά. «Πράγματι, ο Δήμος Αθηναίων τα τελευταία χρόνια λαμβάνει σειρά μέτρων για την ανακούφιση των αστέγων, με παρεμβάσεις στον δρόμο σε συνεργασία με οργανώσεις, με ανοιχτούς χώρους φιλοξενίας» τονίζει η κ. Αλαμάνου. «Από την άλλη, δεν πρέπει να τους σκεφτόμαστε μόνο στην κακοκαιρία, γενικότερα δεν πρέπει να τους σκεφτόμαστε μόνο με φιλανθρωπική διάθεση». Οπως λέει, από το 2012 οπότε οι άστεγοι αναγνωρίστηκαν για πρώτη φορά θεσμικά ως ειδική ευάλωτη κοινωνική ομάδα που χρήζει ειδικών μέτρων προστασίας, δεν έχει υπάρξει συγκεκριμένη εθνική πολιτική αντιμετώπισης του φαινομένου. «Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι περισσότερα, αλλά προέρχονται αποκλειστικά από οργανώσεις, την εκκλησία και τους ΟΤΑ. Οι υπηρεσίες έχουν αυξηθεί αλλά δεν επαρκούν.
Μολονότι δεν έχει υπάρξει επίσημη καταγραφή των αστέγων -απαραίτητο βήμα για τη χάραξη εθνικής στρατηγικής- εκτιμάται ότι ο αριθμός τους δεν έχει παρουσιάσει ιδιαίτερη μεταβολή τον τελευταίο χρόνο. Οπως επισημαίνει, όμως, η κ. Αλαμάνου, έχει αυξηθεί ραγδαία ο αριθμός των πολιτών που κινδυνεύουν να βρεθούν στον δρόμο. «Οσο υποβαθμίζεται το βιοτικό επίπεδο, ο κίνδυνος αυξάνεται για όλο και περισσότερους. Καταγράφεται μεγάλο κενό στους τομείς της πρόληψης και επανένταξης. Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι ανακουφιστικού κυρίως χαρακτήρα, όπως δομές για βραχύχρονη φιλοξενία. Δεν αντιμετωπίζεται π.χ. το τεράστιο πρόβλημα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, με δεδομένο ότι μεγάλη μερίδα των αστέγων είναι ανασφάλιστη».
Σε κάθε περίπτωση, κλιμάκια του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων και των 16 συνεργαζόμενων φορέων και οργανώσεων αυτές τις ημέρες πραγματοποιούν επί τόπου παρεμβάσεις, μοιράζοντας κουβέρτες και τρόφιμα σε αστέγους, συνοδεία γιατρού και κοινωνικού λειτουργού, ενημερώνοντάς τους για τους θερμαινόμενους χώρους.