Βρίσκεστε στα Ιωάννινα και ανοίγοντας την «εκεί» τηλεόραση, βλέπετε ένα «talk show» αποκλειστικά με ηλικιωμένους. Μην εκπλαγείτε. Αντίστοιχα, ενδέχεται να διαβάσετε άρθρα εκπροσώπων της τρίτης ηλικίας και να παρακολουθήσετε από τους ίδιους σεμινάρια π.χ. για τη ραφή παραδοσιακών στολών και την παρασκευή τοπικών εδεσμάτων. Τις παραπάνω δραστηριότητες, «κομμένες – ραμμένες» στις ανάγκες και τις δεξιότητες των ηλικιωμένων της Ηπείρου, περιλαμβάνει το πρόγραμμα «Γηράσκω εν δράσει» που θα υλοποιήσει από το 2015 η ΕΨΕΠ (Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Ενταξης και Παρέμβασης) με έδρα τα Ιωάννινα. Οι επικεφαλής κατέθεσαν την πρόταση για δημιουργικά γηρατειά, στο Ιδρυμα Μποδοσάκη, στο πλαίσιο τoυ προγράμματος «Είμαστε Ολοι Πολίτες», που διαχειρίζεται το πρόγραμμα επιχορηγήσεων ΜΚΟ από τον ΕΟΧ (Ενιαίο Οικονομικό Χώρο), με δωρήτριες χώρες τη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν.
«Ο νομός μας κατοικείται σε μεγάλο βαθμό από ηλικιωμένους, οι οποίοι μάλιστα συχνά ζουν απομονωμένοι στα ορεινά χωριά τους, αφού τα παιδιά τους ως επί το πλείστον έχουν μεταναστεύσει» εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΨΕΠ, κ. Παναγιώτης Κρανάς. Η μοναξιά αλλά και η παραίτηση είναι σύνηθες φαινόμενο. Καθώς η ΕΨΕΠ ήδη από το 2003 έχει έντονη δραστηριότητα στην περιοχή, εκτιμά ότι η πρωτοβουλία θα βρει ευήκοα ώτα. «Ενδιαφέρονται να μεταφέρουν στους νεότερους την τεχνογνωσία τους και την προφορική παράδοση του τόπου όπως αποτυπώνεται σε παροιμίες και παραμύθια» σημειώνει ο επιστημονικός υπεύθυνος, ψυχίατρος- ψυχοθεραπευτής, κ. Ευάγγελος Παππάς, «ενώ είναι πρόθυμοι να διατυπώσουν και πολιτικές παρεμβάσεις». Αρχικά θα συσταθούν ανά χωριό ομάδες με επικεφαλής έναν ηλικιωμένο-«μπροστάρη». «Θέλουμε να τους κάνουμε να νιώσουν πάλι χρήσιμοι και ζωντανοί!».
Η απομόνωση και οι δυσκολίες της ζωής στην επαρχία μπορεί να καταβάλουν εξίσου και τους νέους. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας βαίνουν αυξανόμενα. Απάντηση στην απειλή δίνουν οι «Πολίτες κατά της κατάθλιψης», ένα ρηξικέλευθο πρόγραμμα που υλοποιείται με χρηματοδότηση από τον ΕΟΧ στις Κυκλάδες και στην Αττική από το ΕΠΑΨΥ (Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας) σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Διαταραχών Διάθεσης (ΜΑΖΙ) και το Ψυχιατρικό Κέντρο Salten στη Νορβηγία. Εν προκειμένω, η λέξη-κλειδί είναι «αυτοβοήθεια». «Στόχος μας είναι να δημιουργηθεί ένα μοντέλο υποστήριξης για την κατάθλιψη που μπορεί να διαδοθεί χωρίς κόστος και να λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τις προσφερόμενες κατά τόπους υπηρεσίες» εξηγεί στην «Κ» ο κ. Παναγιώτης Χονδρός, ψυχολόγος και πρόεδρος του ΕΠΑΨΥ, που δραστηριοποιείται στις Κυκλάδες από το 2003 με κινητές μονάδες ψυχικής υγείας. Αρχικά θα εκπαιδευτούν τριάντα επαγγελματίες ψυχικής υγείας σε μεθόδους εκπαίδευσης ενηλίκων, ώστε να οργανώνουν ομάδες αυτοβοήθειας, «και εν συνεχεία περίπου εκατό άτομα, που έχουν αντιμετωπίσει τα ίδια στο παρελθόν κατάθλιψη, ως συντονιστές για ομάδες αυτοβοήθειας».
Το προσωπικό βίωμα μετουσιώνεται σε γνώση, που βοηθά τον πλησίον και στην Αργολίδα. Ο Σύλλογος Καρκινοπαθών και Φίλων «η Αλληλεγγύη», με παρουσία στην περιοχή από το 1993, εκπονεί με υποστήριξη από τον ΕΟΧ, πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού για γυναίκες 25 έως 65 ετών σε σαράντα συνολικά χωριά του νομού. «Ανά δεκαπέντε μέρες το αποτελούμενο από δύο γυναικολόγους και έναν ακτινολόγο κλιμάκιο θα επισκέπτεται και από ένα χωριό» εξηγεί η πρόεδρος, κ. Χριστίνα Μπαρλιά «ώστε να κάνουν όλες οι γυναίκες υπερηχογράφημα μαστών και να εκπαιδευθούν στην αυτοεξέταση». Οι εξεταζόμενες θα συμπληρώνουν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με το ιατρικό ιστορικό τους, «το οποίο μακροπρόθεσμα θα βοηθήσει στη συλλογή επιδημιολογικών δεδομένων».