«Πολλοί από τους πιο διακεκριμένους πελάτες του ξενοδοχείου έρχονταν μόνον γι’ αυτόν», λέει ο αφηγητής του «Hotel Grand Budapest» αναφερόμενος στον ήρωα της ταινίας, υπεύθυνο υποδοχής του ομώνυμου πολυτελούς ξενοδοχείου. Η περσόνα του Γκουστάβ Η, περίφημου concierge, που παράλληλα εκπαίδευε με περισσή αυστηρότητα νεότερους στο επάγγελμα, αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα των υψηλών απαιτήσεων αλλά και των προκλήσεων με τις οποίες αναμετρούνται καθημερινά οι εργαζόμενοι στον τουρισμό. Σε ένα ανάλογο περιβάλλον με εκείνο της ταινίας, σε ελβετικά ιδιωτικά πανεπιστήμια τουριστικών επαγγελμάτων που στεγάζονται σε παλαιά ξενοδοχεία, εκπαιδεύονται σήμερα εκατοντάδες μελλοντικοί «Γκουστάβ Η». Η Ελβετία, άλλωστε, θεωρείται η «πατρίδα» για τις εν λόγω σπουδές, καθώς εδώ ιδρύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα η πρώτη σχολή τουριστικών επαγγελμάτων, ενώ ήδη από τα τέλη του 19ου ξεκίνησε να λειτουργεί πιλοτικά το πρώτο πολυτελές ξενοδοχείο, το Cesar Ritz.
Η «Κ» βρέθηκε στο Μοντρέ της Ελβετίας και συνομίλησε με Ελληνες σπουδαστές σε σχολές του Swiss Education Group για τα μυστικά ενός κλάδου με προοπτικές. «Εδώ εκπαιδευόμαστε, εκτός των άλλων, στην αφοσίωση και την πειθαρχία», εξηγεί ο 19χρονος Γιώργος Φουντούλης, καθώς μας ξεναγεί στους κοιτώνες και στις αίθουσες διδασκαλίας του SHMS Caux, φορώντας γκρι κουστούμι, γραβάτα και μια διακριτική καρφίτσα με το όνομα και την εθνικότητά του. «Το πρόγραμμα σπουδών μας χωρίζεται ισότιμα σε θεωρητικά μαθήματα και έμμισθη πρακτική άσκηση σε μεγάλα ξενοδοχεία», εξηγεί ο ίδιος, που ήδη έχει εργαστεί στην Τενερίφη.
Πλάι του, ο Κώστας Λόης, μεγαλωμένος από Ελληνες γονείς στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ. «Η οικογένειά μου διατηρεί στην Αμερική εστιατόρια, τα οποία μελλοντικά θέλω να αναβαθμίσω εμπλουτίζοντας το μενού τους», λέει ο 22χρονος στην «Κ». «Οταν ανοίγει ο πελάτης τον κατάλογο, το μάτι του πηγαίνει αυτόματα στο τμήμα δεξιά επάνω, εκεί οφείλει κανείς να γράφει είτε τα καλύτερά του πιάτα είτε τα ακριβότερα», μας αποκαλύπτει ένα μυστικό των επαγγελματιών της εστίασης ο Γιώργος. «Σπουδάζοντας εδώ, σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, έχω την ευκαιρία να διευρύνω τους ορίζοντές μου και τις γνώσεις μου», συμπληρώνει ο Ελληνοαμερικανός φοιτητής. Στις συγκεκριμένες σχολές, καθώς η διδασκαλία γίνεται στα αγγλικά, πάνω από το 50% των φοιτητών προέρχεται από ασιατικές χώρες. Ο Γιώργος, πάντως, σκέφτεται να εξειδικευθεί στη διοργάνωση events, θεματικών βραδιών σε ξενοδοχεία. «Είχαμε χωριστεί σε τρεις ομάδες, η μία οργάνωσε μια βραδιά tropical islands adventures, η άλλη Expo Milano και η τελευταία είχε ως θέμα την ποτοαπαγόρευση», περιγράφει. «Δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται, απαιτεί πολλή προετοιμασία!».
Αντίστοιχος κόπος κρυβόταν και πίσω από τα εδέσματα που προσέφεραν οι φοιτητές του Culinary Arts Academy εν είδει τελικών εξετάσεων: στρείδι μαριναρισμένο σε σάλτσα τεριγιάκι με μήλο, ταϊβανέζικα μύδια, καβούρι με αβοκάντο και καταΐφι… «Το πρώτο μάθημα στο μεταπτυχιακό μου ήταν οι κουζίνες του κόσμου, συνταγές από Ινδία, Βιετνάμ, Λατινική Αμερική», εξηγεί ο 25χρονος σεφ Χρήστος Αρκάδης, που ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό και έχει ήδη κλείσει να κάνει έμμισθη πρακτική σε εστιατόριο της Γενεύης με δύο αστέρια Michelin. «Εδώ εμβάθυνα στην έθνικ κουζίνα, αφενός γιατί μας δόθηκε η σχετική ύλη συστηματοποιημένη, αφετέρου γιατί στη σχολή συνυπήρχαμε 350 φοιτητές από 67 χώρες».
«Είχα αποφασίσει να σπουδάσω τουριστικά, αλλά δεν έβρισκα κάποια σχολή που να με ικανοποιεί στην Ελλάδα», λέει στην «Κ» η 19χρονη Εμμανουέλλα Κωστούλη, που σπουδάζει Tourism Management στο Cesar Ritz της Λουκέρνης. «Τους πρώτους μήνες αποκτούμε βάσεις σε πολλά θεωρητικά πεδία, όπως αρχιτεκτονική, νομική, πολιτική επιστήμη», υπογραμμίζει η 19χρονη, που έχει κάνει εργασία μέχρι για… τη δημοκρατία στην Ινδία. «Τον Ιούνιο θα ξεκινήσω να δουλεύω στο Radisson των Βρυξελλών». Ωστόσο, τη συναντήσαμε στο International Recruitment Forum (IRF), που γίνεται δις τον χρόνο και φέρνει σε άμεση επαφή φοιτητές και απόφοιτους με ξενοδοχεία-κολοσσούς ανά την υφήλιο. «Εχουν αυξηθεί πολύ τα βιογραφικά που μας έρχονται από Ελλάδα και Ισπανία λόγω κρίσης και από Συρία λόγω του εμφυλίου», απαντά η υπεύθυνη ανθρώπινου δυναμικού στο Grand Hotel Kepinski, Julie Veen. «Ωστόσο, για να προχωρήσει η διαδικασία, απαιτούμε εξειδικευμένες σπουδές».
Αυτά τα δεδομένα μάλλον έχοντας υπ’ όψιν, ο πατέρας του 18χρονου Γιώργου τον ενθάρρυνε να μεταβεί στην Ελβετία. «“Αυτή είναι η ευκαιρία σου”, μου είπε», αφηγείται ο Γιώργος Μαζαράκης, πρωτοετής στη Λουκέρνη, αλλά ήδη γνώστης του savoir faire σε ένα ξενοδοχείο. «Στα πέντε μέτρα απόσταση οφείλει ο υπάλληλος να έχει επαφή με το βλέμμα με τον πελάτη, στα δύο ή τρία μέτρα πρέπει να τον χαιρετήσει», επισημαίνει ένας εν δυνάμει Γκουστάβ Η, «εδώ επιβάλλεται η ισότιμα ευγενής αντιμετώπιση όλων των πελατών».
4.500 σπουδαστές
Πάνω από 4.500 νέοι έχουν επιλέξει να εκπαιδευτούν στα τουριστικά επαγγέλματα σε μια από τις 5 σχολές του Swiss Education Group, στο Μοντρέ και τα περίχωρά του, αλλά και στη Λουκέρνη. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι στην παραλίμνια πόλη το 10% του πληθυσμού αντιστοιχεί στους διεθνείς φοιτητές. «Εδώ, πέραν του μαθήματος, έχουμε να εκπληρώσουμε και έναν κοινωνικό ρόλο ως διδάσκοντες», εξηγεί στην «Κ» η δρ Ολγα Καμπαξή, που διδάσκει διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και κοινωνική ψυχολογία στα κολέγια του Cesar Ritz, «καθώς διαμορφώνουμε προσωπικότητες». Για πολλούς σπουδαστές η μετακόμιση στην Ελβετία αποτελεί το πρώτο βήμα ενηλικίωσης μακριά από την οικογένεια και τη χώρα τους. «Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το σύστημα “φοιτητοκεντρικό”», σημειώνει η Ελληνίδα καθηγήτρια, «ο φοιτητής αναμένει να τον ξέρεις με το μικρό του όνομα και απευθύνεται σε εσένα για ακαδημαϊκά ζητήματα αλλά και για προσωπικά του προβλήματα». Oι τάξεις, άλλωστε, είναι ολιγάριθμες -θυμίζοντας σχολικές- ενώ οι φοιτητές συνυπάρχουν όλο σχεδόν το 24ωρο, αφού μένουν και φοιτούν στο ίδιο οίκημα. «Ενθαρρύνουμε την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, καθώς πολλοί μπορεί μελλοντικά να ξεκινήσουν μια δική τους επιχείρηση».
Το συγκριτικό, βέβαια, πλεονέκτημα των σπουδών εδώ είναι ο συνδυασμός θεωρίας και πράξης. «Και στην Ελλάδα, όπου σπουδάζω σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο, προβλέπεται πρακτική άσκηση, ωστόσο οι περισσότεροι φοιτητές προσπαθούν να την αποφύγουν», σημειώνει με ειλικρίνεια η 23χρονη Μαρία Μηλίγκου, που διέκοψε τη φοίτησή της για να αποκτήσει ένα μονοετές δίπλωμα στα τουριστικά· «εδώ αδημονούν να έρθει η ώρα της πρακτικής». Εξ ου και προ ημερών 2.500 σπουδαστές έδωσαν το «παρών» στη συνάντηση με τις επιχειρήσεις (IRF).