«Σας μιλάω και με τσιμπάνε τα κουνούπια που έχουν γεμίσει όλη την πόλη», λέει ο αντιπεριφερειάρχης Ηλείας (Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας) Γιώργος Γεωργιόπουλος, που διακόπτει την επικοινωνία μας για να κλείσει το παράθυρο του γραφείου του. Βρίσκεται στον Πύργο Ηλείας, την πόλη από τους δρόμους της οποίας τους τελευταίους μήνες τα απορριμματοφόρα περνούν το πολύ μία φορά τον μήνα. Και ό,τι προλάβουν.
Οσο για τα 47 χωριά τα οποία υπάγονται στον ίδιο δήμο (που έχει 49.000 κατοίκους) η αποκομιδή έχει να γίνει από τον Σεπτέμβριο. Περίπου 10.000 τόνοι απορριμμάτων σχηματίζουν βουνά στους δρόμους και η κατάσταση επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα. «Εκτός από τα σκουπίδια στους δρόμους, μεγάλες ποσότητες έχουμε και στα μπαλκόνια μας, όσοι βέβαια καταλαβαίνουμε και μας νοιάζει, γιατί πολλοί κατεβάζουν και την πιο μικρή σακουλίτσα στον δρόμο», λέει ιδιοκτήτρια καφετέριας στην πλατεία Καράγιωργα.
Πάντως, οι κάτοικοι αποδεικνύονται ευφάνταστοι. Τάση που εξαπλώνεται στις γειτονιές είναι οι σακούλες που κρεμιούνται σε στύλους ώστε τα σκουπίδια να μη γεμίζουν τον δρόμο.
Η δημοτική αρχή (σ.σ. που ανέλαβε στο τέλος του καλοκαιριού) αναζητεί εναγωνίως λύση σε γειτονικούς δήμους, λαμβάνοντας όμως την απάντηση: Not in my backyard. Ο Δήμος Πύργου είναι διατεθειμένος να πληρώσει ακριβά (πρόσφατα έλαβε έκτακτη επιχορήγηση από το υπουργείο Εσωτερικών γι’ αυτόν τον λόγο) για να απαλλαγεί από τους όγκους απορριμμάτων που στοιβάζονται σε κάθε σημείο της πόλης. Το κόστος μεταφοράς μπορεί να φτάσει και τα 100-120 ευρώ τον τόνο, ενώ οι εκτιμήσεις για το κόστος διαχείρισης στον ΧΥΤΥ που εδώ και χρόνια (2009) βρίσκεται υπό κατασκευήν έφτανε τα 60-70 ευρώ ο τόνος. Βρίσκει όμως κλειστές –κυριολεκτικά– τις πόρτες των ΧΥΤΑ από κατοίκους των περιοχών που διαμαρτύρονται. Προχθές, στο τελευταίο δημοτικό συμβούλιο, η ένταση της συζήτησης ήταν τέτοια που, όπως λέει ο δήμαρχος Πύργου Γαβριήλ Λιατσής, ένας δημοτικός σύμβουλος λιποθύμησε. Ο κ. Λιατσής ελπίζει ότι θα τελεσφορήσει η συμφωνία που έχει γίνει με τον Δήμο Δυτικής Αχαΐας για τη μεταφορά 2.000 τόνων σκουπιδιών στον ΧΥΤΑ Φλόκα για να υπάρξει αποσυμφόρηση. «Να πάρουμε μερικά σκουπίδια από τις εκκλησίες λόγω Πάσχα και από τα νοσοκομεία», λέει. «Και να μαζευτεί και το Κατάκολο που είναι η βιτρίνα του δήμου», συμπληρώνει.
Πάντως, οι τουρίστες, στη διαδρομή με το πούλμαν προς την Αρχαία Ολυμπία, έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν και τα βουνά σκουπιδιών.
Προς το παρόν, παρά τη συμφωνία των αρχών των δύο δήμων (σ.σ. Πύργου και Δυτ. Αχαΐας), ολιγάριθμοι κάτοικοι έχουν αποκλείσει τον ΧΥΤΑ (Φλόκα) και επιτρέπουν την είσοδο μόνο σε απορριμματοφόρα του δήμου τους. «Καμία τοπική κοινωνία δεν δέχεται τα σκουπίδια της άλλης», λέει ο κ. Γεωργιόπουλος, εξηγώντας γιατί, παρά το γεγονός ότι ο Δήμος Πύργου έχει κηρυχθεί για 14η φορά σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, κάτι που τυπικά του δίνει τη δυνατότητα να αναζητήσει έκτακτες λύσεις στα όρια της νομοθεσίας, δεν μπορεί ούτε υπό αυτές τις συνθήκες να βρει βοήθεια, στο πλαίσιο της αυτοδιοικητικής αλληλεγγύης.
Ο Δήμος Πύργου, όπως και πολλοί άλλοι στην Πελοπόννησο, βολευόταν για χρόνια πετώντας τα απορρίμματά του σε ανεξέλεγκτες χωματερές. Στον Περιφερειακό Σχεδιασμό της Δυτικής Ελλάδας για τη διαχείριση των απορριμμάτων (2005-2006 ) προβλεπόταν η κατασκευή ΧΥΤΥ στην περιοχή Τριαντάφυλλο, ανάμεσα στον Πύργο και την Αμαλιάδα, με την παράλληλη κατασκευή εργοστασίου διαχείρισης. Τότε κανένας δεν νοιάστηκε να προβλέψει ενδιάμεση λύση, τι θα γίνει έως ότου οι σχεδιασμοί φτάσουν να υλοποιηθούν. Δέκα χρόνια αργότερα, ο ΧΥΤΥ δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, το εργοστάσιο δεν έχει ούτε καν ξεκινήσει και οι χωματερές έκλεισαν υπό την απειλή υψηλών προστίμων από την Ε.Ε. (σ.σ. κάτι που το γνωρίζαμε ότι θα συμβεί εδώ και πολλά χρόνια). Μάλιστα, όσον αφορά στο εργοστάσιο που θα κατασκευαζόταν με ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα), ενώ έχει ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός και έχει οριστεί ανάδοχος, η σύμβαση για την κατασκευή του δεν έχει ακόμα υπογραφεί. Ο εργολάβος δεν μπορεί να βρει τα αναγκαία κονδύλια και βέβαια να διακινδυνεύσει σε ένα μοντέλο επένδυσης για το οποίο η παρούσα κυβέρνηση έχει σαφώς τοποθετηθεί κατά.
Οταν οι παράνομες χωματερές έκλεισαν, ο Δήμος Πύργου για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα δεματοποιούσε τα απορρίμματά του και τα μετέφερε στη θέση Ποτόκι (περιοχή κοντά στον ποταμό Αλφειό) απ’ όπου θα μεταφέρονταν όταν άνοιγε το εργοστάσιο, αυτό που δεν έχει αρχίσει ακόμη να κατασκευάζεται. Μέχρι που και το Ποτόκι γέμισε σκουπίδια και ποντίκια, οπότε ο Δήμος Πύργου βρέθηκε σε πλήρες αδιέξοδο.
Ο δήμαρχος της πόλης θα βρίσκεται σήμερα στην Αθήνα για να συναντηθεί με τον Ευάγγελο Καπετάνιο, γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών, αρμόδιο για τη διαχείριση απορριμμάτων. Από την τηλεφωνική επαφή μαζί του είναι αισιόδοξος. «Φαίνεται άνθρωπος που ξέρει και έχει τη θέληση να μας βοηθήσει να βρούμε λύση», λέει.