Ανεκπλήρωτες παραμένουν ορισμένες από τις πολυσυζητημένες προβλέψεις του νόμου για τα αυθαίρετα. Οπως επισημαίνει ο τεχνικός κόσμος, δύο χρόνια μετά τη θέσπιση του ν. 4178 δεν έχει ξεκινήσει η χρησιμοποίηση αεροφωτογραφιών του 2011 για την πιστοποίηση του χρόνου ανέγερσης του αυθαιρέτου. Επίσης, ο συμψηφισμός προστίμων με εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης ή στατικής ενίσχυσης δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή, ούτε ο μηχανισμός επιστροφής χρημάτων για τις περιπτώσεις που καταλογίστηκε υψηλότερο πρόστιμο. Ολα αυτά, σε αναμονή των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά και του υπουργείου Περιβάλλοντος που θα κρίνουν την τύχη της ρύθμισης.
Ο νόμος 4178 θεσπίστηκε το 2013, για να αντικαταστήσει τον ν. 4014/11 που κρίθηκε αντισυνταγματικός. Ωστόσο, σειρά ρυθμίσεων του νέου νόμου, οι οποίες παρουσιάστηκαν ως ουσιαστικές διαφοροποιήσεις από τον προηγούμενο, παρέμειναν στα χαρτιά. Η κυριότερη, όπως επισήμανε προ ημερών το τμήμα Ανατολικής Στερεάς του ΤΕΕ με επιστολή του στον υπουργό ΠΑΠΕΝ Παν. Λαφαζάνη, είναι η απουσία αεροφωτογραφιών της 28ης Ιουλίου 2011 (η χρονική «κόκκινη γραμμή» του νόμου πέραν της οποίας απαγορεύεται η νομιμοποίηση). Η έλλειψη των αεροφωτογραφιών σημαίνει ότι ο χρόνος ανέγερσης του αυθαιρέτου δεν διασταυρώνεται.
Επίσης, σύμφωνα με την ίδια πηγή, τον Σεπτέμβριο του 2014 θεσπίστηκε διαδικασία συμψηφισμού του προστίμου νομιμοποίησης με το 50% των εξόδων ενεργειακής αναβάθμισης ή στατικής ενίσχυσης ενός αυθαιρέτου. Για την εφαρμογή της ρύθμισης προβλεπόταν η εξειδίκευση της διαδικασίας, η οποία δεν έγινε ποτέ. Ομοίως δεν ορίστηκε ποτέ η διαδικασία επιστροφής χρημάτων στον αυθαιρετούχο, σε περιπτώσεις που το πρόστιμο με τον νέο νόμο είναι μικρότερο από αυτό που είχε καταβάλει ο πολίτης εντάσσοντας ένα αυθαίρετο στις διατάξεις του ν. 4014/11.
«Οι ελλείψεις αυτές είναι σοβαρές» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του ΤΕΕ Ανατ. Στερεάς Θαν. Λυκόπουλος. «Για παράδειγμα, χωρίς τις αεροφωτογραφίες δεν μπορεί να γίνει ακριβής χρονικός προσδιορισμός του χρόνου ανέγερσης του ακινήτου και επομένως του προστίμου. Ενώ δεν προστατεύεται επαρκώς η Πολιτεία, από κάποιον μηχανικό που ενδεχομένως επιχειρήσει να εντάξει παρανόμως ένα πρόσφατο αυθαίρετο στη ρύθμιση». «Από την πρώτη στιγμή ασκήσαμε έντονη κριτική στους νόμους για τα αυθαίρετα» λέει ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Βασ. Μπαρδάκης. «Η ρύθμιση είναι κυρίως εισπρακτική, με αποτέλεσμα να έχει πολλά τεχνικά προβλήματα και να χρήζει βελτίωσης. Για παράδειγμα, ένα δελτίο δομικής τρωτότητας για ένα αυθαίρετο δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από μια ψευδαίσθηση ασφαλείας».
Η παρέμβαση του ΤΕΕ έρχεται σε μια εποχή όπου αναμένονται εξελίξεις για το μέλλον της ρύθμισης. Κατ’ αρχήν, μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες αναμένεται η δημοσίευση της απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ, που σύμφωνα με πληροφορίες θα απορρίψει τις εναντίον του προσφυγές (το ακριβές σκεπτικό, ωστόσο, θα παρουσιάζει ενδιαφέρον). Επίσης, όπως αποκάλυψε η «Κ» στις 15 Μαρτίου, ο αναπλ. υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης έχει ανακοινώσει την επανεξέταση της ρύθμισης από μια επιστημονική επιτροπή. Η ανακοίνωση της σύνθεσης της επιτροπής και του ρόλου της αναμένεται μέχρι το τέλος του μήνα.
Σημειώνεται ότι μέχρι χθες είχαν υποβληθεί 870.711 δηλώσεις έναντι 851.415 στις 7 Μαρτίου.