Επιστρέφοντας από τη συγκέντρωση «Μένουμε Ευρώπη» στο Σύνταγμα, το βράδυ της Πέμπτης, προσπαθούσα να τακτοποιήσω τις σκέψεις μου. Ανάκατες εικόνες και κυρίως συναισθήματα με κατέκλυζαν καθώς ήμουν ακόμη υπό το κράτος ενός ισχυρού κοινού βιώματος. Ηταν μία εμπειρία. Πρωτόγνωρη. Για πολλούς.
Αρκετοί φίλοι είπαν ότι χάρηκαν αυτήν την ευκαιρία να διαδηλώσουν ως πολιτισμένοι πολίτες και ότι ένιωσαν την ευεργετική επίδραση από την ειρηνική συνύπαρξη με χιλιάδες άλλους που, αν μη τι άλλο, έχουν πάνω κάτω κοινές αξίες. Από αυτήν την άποψη και με αυτήν τη συναισθηματική ανάγνωση της συγκέντρωσης, υπήρξε ήδη ένα κέρδος. Η αίσθηση ότι υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών με κατασταλαγμένη πλέον την ανάγκη να υπερασπιστεί τη γεωπολιτική θέση της χώρας σε μία Ευρώπη που αλλάζει. Χωρίς τριτοκοσμικές αποκλίσεις.
Κοιτούσα γύρω όσους είχαν έρθει να διαδηλώσουν. Ηταν σαφές ότι ανάμεσα στο μεγάλο πλήθος υπήρχαν ψηφοφόροι από τη Νέα Δημοκρατία, το «Ποτάμι», το ΠΑΣΟΚ, ενδεχομένως να υπήρχαν και μετανιωμένοι του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν γνώριμα πρόσωπα της «Δράσης» και της «Δημιουργίας Ξανά», ήταν ένα ευρύ φάσμα από αυτό που θα λέγαμε ευρύτερος αστικός χώρος, από την Κεντροδεξιά ώς την Κεντροαριστερά. Σε αυτόν τον πολυσυλλεκτικό χώρο υπάρχουν και οπαδοί μεγάλων και βαθύτατων μεταρρυθμίσεων αλλά και οπαδοί μιας ήπιας μεταρρυθμιστικής προσαρμογής. Υπάρχουν όλες οι φωνές και ασχέτως τι πιστεύει κανείς, αυτό που ήταν φανερό, προχθές στο Σύνταγμα, ήταν ότι δεν υπήρχε κομματικό καπέλωμα, παρά το γεγονός ότι πολλοί βουλευτές έκαναν αισθητή την παρουσία τους. Ηταν δικαίωμά τους να είναι εκεί και προσωπικά δεν με ενόχλησε. Η συγκέντρωση ήταν ανοικτή και είχε ένα συγκεκριμένο λόγο ύπαρξης.
Υπήρξαν στιγμές ευφορίας, εκτόνωσης και χαράς. Εικόνες από το Περιστύλιο της Βουλής προκάλεσαν κριτική από τους υποστηρικτές της κυβέρνησης ή από όσους κρατούν αποστάσεις, αλλά η στιγμή εκείνη με τις σημαίες και την ατμόσφαιρα γιορτής είχε τη μοναδικότητά της. Μπορεί αυτά τα συναισθήματα να ήταν στιγμιαία αλλά ήταν αναγκαία. Ολος αυτός ο κόσμος που βρέθηκε προχθές στο Σύνταγμα, οι χιλιάδες πολίτες που πιστεύουν στη σύγχρονη αστική δημοκρατία, έστειλαν ένα μήνυμα στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό. Υπάρχουν Ελληνες με συγκρότηση και ψυχραιμία που καταλαβαίνουν περισσότερα από όσα αφήνουν να εννοηθεί. Είναι αυτοί που εισέπραξαν ειρωνικά σχόλια ως «αντιπατριώτες» και «ξενόδουλοι».
Είναι φαιδρές οι φωνές εκείνες που προσπαθούν να υποτιμήσουν την αξία και τον συμβολισμό αυτής της συγκέντρωσης, επιχειρώντας να δώσουν ταξικά χαρακτηριστικά με ένα τρόπο βαθιά συμπλεγματικό. Πράγματι, το κοινωνικό προφίλ όσων πήγαν προχθές στο Σύνταγμα ήταν μεσοαστικό. Ηταν η σπονδυλική στήλη της παραγωγικής μηχανής της κοινωνίας, που τώρα υπολειτουργεί. Και αναμένει με τεράστια υπομονή μην έχοντας άλλη επιλογή. Περιμένει το ελάχιστο, έστω, για να βάλει μπρος τις μηχανές. Με κόστος μεγάλο αλλά με δίψα για το ξαναχτίσιμο της χώρας.
Ο,τι και να λένε οι λιγότερο ακραίοι του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση απεχθάνεται την ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα. Υπάρχει, δυστυχώς, μεγάλο πολιτισμικό σχίσμα. Αλλά διχασμός δεν υπάρχει. Η κυβέρνηση ευνόητα καλλιεργεί την εντύπωση ότι οι «απέναντί» της επιδιώκουν νέο εμφύλιο. Δεν είναι διχασμός. Είναι διαφωνία και ισχυρή αντίθεση. Οπως πρέπει να είναι σε κάθε δημοκρατία.