«Ρε παιδιά, ασφυξία θα πάθω! Λίγο πιο πίσω κάντε, σας παρακαλώ…» Την περασμένη Τετάρτη, αφού απομακρύνθηκαν οι τηλεοπτικές κάμερες έξω από τράπεζα στην Καλλιθέα, ένας υπάλληλος του υποκαταστήματος συνέχισε στον ρόλο του πορτιέρη. Περίπου 40 συνταξιούχοι τον είχαν «κολλήσει» στην είσοδο, περιμένοντας με αριθμούς προτεραιότητας στα χέρια τη σειρά τους. Ηταν η πρώτη ημέρα που άνοιγαν οι τράπεζες –μόνο για συνταξιούχους– μετά την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και ο υπάλληλος εκαλείτο να ανταποκριθεί σε νέα, απρόσμενα καθήκοντα. Ρύθμιζε την κίνηση των πελατών, προσπαθούσε να τους ηρεμεί, απαντούσε σε ερωτήσεις τους για τις πολιτικές εξελίξεις σηκώνοντας ανήξερος τους ώμους. «Είμαι στην τσίτα, δεν θέλω τίποτα», είπε σε κάποιον συνάδελφό του που προσέφερε καφέ και νερό.
Για τους περίπου 35.000 υπαλλήλους των ελληνικών τραπεζών αυτή ήταν μια εβδομάδα αβεβαιότητας και αγωνίας για το τι θα συναντήσουν στα γκισέ. Περισσότεροι από δέκα τραπεζικοί υπάλληλοι στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις περιέγραψαν στην «Κ» τις πιέσεις που δέχθηκαν αυτές τις ημέρες μέσα και έξω από τη δουλειά τους.
Κάποιοι ανεφοδίαζαν τα ΑΤΜ είτε πολύ αργά τη νύχτα είτε πολύ νωρίς το πρωί, σε στιγμές που δεν σχηματίζονταν σε αυτά ουρές. Αλλοι ανησυχούσαν ότι θα δέχονταν πιέσεις από γνωστούς τους για αναλήψεις πέραν του επιτρεπομένου ορίου. Ορισμένοι είχαν ήδη επικοινωνήσει με την αστυνομία για να εξασφαλίσουν προληπτική φύλαξη των καταστημάτων ή ζητούσαν τη συνδρομή των συνδικαλιστικών τους φορέων.
Ψυχολόγος που συνεργάζεται με τράπεζα για την αντιμετώπιση της μετατραυματικής διαταραχής υπαλλήλων που υπήρξαν παλιότερα θύματα ληστείας λέει ότι στα προγραμματισμένα ραντεβού της άκουγε αντίστοιχους προβληματισμούς.
Το άνοιγμα
Η έλλειψη οργανωμένου σχεδίου μέχρι αργά το βράδυ της Τρίτης για το πώς και υπό ποιες συνθήκες θα άνοιγαν 968 καταστήματα την επόμενη ημέρα, αλλά και ο φόβος ότι από τη μεγάλη προσέλευση θα στέγνωναν από μετρητά, ενέτειναν την αγωνία. Αλλωστε, μετά το διάγγελμα του πρωθυπουργού για τη διενέργεια δημοψηφίσματος πολλοί πολίτες είχαν σπεύσει στα ΑΤΜ. Ενδεικτικά σε μία τράπεζα στο Γαλαξίδι των 2.000 μόνιμων κατοίκων μέσα σε δύο ημέρες καταθέτες έβγαλαν 400.000 ευρώ.
Συγκεκριμένη τακτική διαχείρισης του πλήθους, πάντως, δεν είχε προβλεφθεί για το μοίρασμα των συντάξεων. Τον ρόλο της διαλογής των πελατών, αλλά και του μοιράσματος μπουκαλιών με νερό, ανέλαβαν σε κάποιες περιπτώσεις μέλη του προσωπικού ασφαλείας των τραπεζών που φορούσαν πολιτικά ρούχα. Αστυνομική παρουσία δεν ήταν ορατή παντού και στα περισσότερα καταστήματα τηρήθηκαν σειρές προτεραιότητας αντί της οδηγίας για αλφαβητική εξυπηρέτηση.
«Περιμέναμε ότι οι συνταξιούχοι θα χτυπούσαν τα τζάμια με τις μαγκούρες», λέει υπάλληλος τράπεζας στο Παγκράτι που ανέλαβε τη συλλογή στοιχείων για την έκδοση χρεωστικών καρτών. «Τελικά δεν είδα διαπληκτισμούς, όλα κύλησαν ομαλά σε εμάς», προσθέτει. Στο κατάστημα όπου εργάζεται, όμως, δεν έλειψαν τα απρόοπτα. Σημειώθηκε βλάβη στους μηχανισμούς λειτουργίας στις αυτόματες πόρτες και στο μηχάνημα που εκδίδει χαρτιά με αριθμούς προτεραιότητας.
Δεκατέσσερα κλιμάκια συνδικαλιστικών ενώσεων τραπεζοϋπαλλήλων επιτηρούσαν από την περασμένη Τετάρτη την κίνηση στα ανοιχτά καταστήματα, έτοιμοι να κηρύξουν «τοπική στάση εργασίας» σε περίπτωση που διαπίστωναν προβλήματα και εντάσεις. «Τελικά δεν χρειάστηκε να επέμβουμε. Ηταν δύσκολη η πρώτη ημέρα. Αλλά ο κόσμος έδειχνε κατανόηση όταν του μιλούσαμε», λέει ο Τάσος Γκιάτης, πρόεδρος του συλλόγου υπαλλήλων της Alpha Bank. Κατά διαστήματα, όμως, κάποιοι συνταξιούχοι ανέβαζαν τους τόνους έπειτα από πολύωρη αναμονή. Οπως συνέβη σε υποκατάστημα της Καλλιθέας όταν ηλικιωμένος φώναξε «προσέξτε, θα πέσουν μπουνιές», για να του απαντήσει σε έντονο ύφος ο υπάλληλος: «Φταίω εγώ για ό,τι συμβαίνει σήμερα; Από τις 6.30 το πρωί βρίσκομαι εδώ για να σας εξυπηρετήσω».
Πιέσεις στη γειτονιά
Αρκετοί υπάλληλοι, ειδικά σε περιφερειακά καταστήματα, εισέπρατταν την αγωνία συμπολιτών τους στις γειτονιές από τη στιγμή που έγινε γνωστό το κλείσιμο των τραπεζών. «Με σταματούσαν στον δρόμο, σε μαγαζιά, ακόμα και στον φούρνο για να ρωτήσουν κάτι. Νόμιζαν ότι είχα πληροφορίες εκ των έσω, έστω κι αν δεν γνώριζα τι θα συμβεί», λέει στην «Κ» ο Θανάσης Κουλεντιανός, διευθυντής υποκαταστήματος τράπεζας στην Ιτέα. «Δεν έχω ζήσει ξανά τέτοια κατάσταση, ο κόσμος να κρέμεται από το στόμα σου, να περιμένει να του πεις μια κουβέντα».
Τραπεζικοί υπάλληλοι με πείρα ετών θυμούνται ότι νεύρα και εντάσεις υπήρχαν και πριν από δεκαετίες, στις πολυήμερες απεργίες του κλάδου τους που είχαν ξεπεράσει τον ένα μήνα στις αρχές της δεκαετίας του ’80. «Τότε όμως κάποιες ιδιωτικές τράπεζες δεν συμμετείχαν στις κινητοποιήσεις, ενώ λειτουργούσε και προσωπικό ασφαλείας για να εξυπηρετεί μισθούς και συντάξεις. Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι πρωτόγνωρο», λέει ο Σταύρος Κούκος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Τραπεζοϋπαλληλικών Οργανώσεων Ελλάδος.
Πέρα από την αγωνία των πολιτών που ρωτούσαν αυτές τις ημέρες πότε θα αρθούν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων, οι τραπεζοϋπάλληλοι είχαν να διαχειριστούν και προσωπικά τους άγχη. «Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί τις επόμενες ημέρες, εάν θα μπούμε σε καθεστώς εκκαθάρισης, εάν θα συνεχίσουμε να έχουμε τη δουλειά μας», λέει υπάλληλος με 15 χρόνια εμπειρίας που ζήτησε να μη δημοσιοποιηθεί το όνομά του.
«Νιώθεις έξω από τα νερά σου όταν δεν κάνεις αυτό για το οποίο πληρώνεσαι», λέει ο κ. Κουλεντιανός. «Είναι λυπηρές καταστάσεις, να είσαι σε άδειο κατάστημα, να εφοδιάζεις το ΑΤΜ και να περιμένει ο κόσμος έξω».