O Τόνι, όπως μου συστήθηκε, στέκεται ιδρωμένος κάτω από το σκίαστρο της Πέτρου Ράλλη, μαζί με τον Σαφίκ και μετρούν τα χαρτιά τους. Είναι δώδεκα το μεσημέρι, ο ήλιος καίει, όμως οι δύο Σύροι σαραντάρηδες πρόσφυγες θέλουν να προχωρήσουν στη διαδικασία ταυτοποίησης, προκειμένου να μην βρεθούν στη δυσάρεστη θέση της σύλληψης. «Πιστεύετε ότι θα μπορώ να καταθέσω αίτηση ασύλου σε άλλη χώρα της Ε.Ε, αν απογραφώ εδώ;» με ρωτάει με την ευγένεια αυτού που σκέφτεται την ασφάλεια της οικογένειάς του, πριν απ’ όλα. Δεν θέλει να μείνει στην Ελλάδα, αλλά δεν θέλει και να ρισκάρει να συλλάβει η αστυνομία τον ίδιο ή τα παιδιά του στον δρόμο. Η απάντηση είναι ότι μπορεί πράγματι μια χώρα να αρνηθεί να του δώσει αυτό το δικαίωμα, βάσει της συνθήκης Δουβλίνο 3, όμως οι περισσότερες δέχονται τις αιτήσεις ασύλου.
Και έτσι όμως, πολλοί φοβούνται να απογραφούν και επιλέγουν να συνεχίσουν το ταξίδι. Ο δρόμος, άλλωστε, έχει ανοίξει –έστω ανεπίσημα– μετά τη δραματική αύξηση των προσφύγων στα νησιά, που οδήγησε σε κατάρρευση το σύστημα πρώτης ταυτοποίησης της αστυνομίας. Εως πρότινος οι πρόσφυγες και οι μετανάστες έπρεπε να περιμένουν ακόμα και 20 ημέρες προτού πάρουν την εξάμηνη εξαίρεση απέλασης που δικαιούνται οι Σύροι και τις 30 ημέρες που δικαιούνται οι υπόλοιποι. Τώρα λαμβάνουν ένα υπηρεσιακό σημείωμα που ορίζει ημέρα και ώρα ραντεβού στην Πέτρου Ράλλη, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Το διάστημα των ημερών αυτών, που κυμαίνεται από τρεις έως επτά, έχει μετατραπεί για πολλούς σε νόμιμο διάδρομο διέλευσης προς βορρά.
Αντί να έρθουν στην Αθήνα, ανεβαίνουν στα σύνορα και μπαίνουν σε ένα από τα περάσματα των Βαλκανίων. «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό. Κάποιοι φοβούνται ότι θα κρατηθούν, άλλους τούς εκβιάζουν τα κυκλώματα. Το ταξίδι από Τουρκία προς Ελλάδα κοστίζει 3.000-3.500 ευρώ. Το δεύτερο σκέλος κοστίζει 4.000 ευρώ», εξηγεί στην «Κ» η κ. Παρασκευή Χαμπερίδου από τη ΜΚΟ «Γέφυρες», που ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με Σύρους πρόσφυγες. Στην Πέτρου Ράλλη, οι αστυνομικοί μάς ενημερώνουν ότι ο αριθμός μειώνεται σταθερά. «Μετά τη Μυτιλήνη, έρχονταν εδώ περίπου 130 άνθρωποι κάθε μέρα. Τώρα είναι ζήτημα αν έρχονται είκοσι», λέει στην «Κ» αστυνόμος. «Φοβούνται να δακτυλοσκοπηθούν», συμπληρώνει.
Εντούτοις, ο αριθμός των Σύρων που αιτούνται άσυλο στην Ελλάδα δεν μειώνεται, αλλά μάλλον αυξάνεται αναλογικά με τον συνεχώς αυξανόμενο συνολικά αριθμό ανθρώπων που καταφεύγουν στη χώρα μας, εκτιμά η ΜΚΟ «Γέφυρες». Η υπηρεσία ασύλου υποφέρει από υποστελέχωση, αφού μετά την επανασύσταση της Δημοτικής Αστυνομίας έχασε πολύτιμο προσωπικό, την ώρα που τα κύματα μετανάστευσης και προσφυγιάς διευρύνονταν. Το υπουργείο είχε υποσχεθεί ότι θα λύσει το πρόβλημα του συνωστισμού εντός δύο εβδομάδων, όμως κατα τις πρωινές ώρες εξακολουθούν να συνωστίζονται πρόσφυγες και μετανάστες, ελπίζοντας να καταθέσουν μια αίτηση ή να πάρουν απάντηση.
Για να αντιμετωπίσει την πολιτική αστοχία, η υπηρεσία εισήγαγε τη διαδικασία αίτησης μέσω skype. Οι αιτούντες μπορούν να κλείσουν πλέον ραντεβού στη γλώσσα τους, να ενημερωθούν για τα χαρτιά που απαιτούνται και να προσέλθουν συγκεκριμένη ώρα και ημέρα. Οπως ο Μωχάμεντ, ένας πενηντάρης με μουστάκι που έφτασε Τετάρτη πρωί με καλοσιδερωμένο πουκάμισο, τη σύζυγο, το 7χρονο κοριτσάκι του και το 9χρονο αγόρι του. «Ήρθαμε για τη συνέντευξη», μου λέει και μου δείχνει το διαβατήριό του. Σκοπεύουν να μείνουν στην Ελλάδα, αφού είναι από τους τυχερούς που έχουν συγγενείς εδώ, και ούτως ή άλλως, ακόμα κι αν ήθελαν, δεν έχουν τα χρήματα για να πληρώσουν το ταξίδι προς τη Βόρεια Ευρώπη.
«Οι Σύροι ήταν η μόνη κοινότητα που δεν παρουσίαζε εξαθλίωση, και ο λόγος είναι γιατί έρχονταν εδώ μέλη της μεσαίας και ανώτερης τάξης που είχαν τα χρήματα να πληρώσουν, είτε για να νοικιάσουν σπίτι ή για να συνεχίσουν προς την Ευρώπη. Ο λόγος για τον οποίο αυξάνονται οι αιτήσεις ασύλου είναι επειδή έρχονται πλέον και άνθρωποι των χαμηλότερων τάξεων που δεν μπορούν να πληρώσουν τους δουλέμπορους και να πάνε πιο πέρα», λέει η κ. Χαμπερίδου.
Σύμφωνα με τους ίδιους, για πρώτη φορά, η κοινότητα μετρά αστέγους στην Ομόνοια και στα πάρκα του κέντρου της πόλης.