Υπάρχει ένα αμερικανικό ρητό που μεταφράζεται δύσκολα στα ελληνικά: «Culture eats strategy for breakfast». Δηλαδή, η νοοτροπία κατατροπώνει τη στρατηγική. Τι κι αν προσπάθησαν οι Ευρωπαίοι εταίροι (και κάθε λογικός και καλοπροαίρετος φίλος της χώρας) να μας πείσουν να δούμε τη ζοφερή κατάσταση των δημοσιονομικών μας στοιχείων; Να μας πείσουν πόσο αναγκαίο είναι να πληρώνουμε τους φόρους; Να «κόψουμε» κράτος; Να βρούμε μια βιώσιμη λύση για το ασφαλιστικό σύστημα, που παρέπαιε ακόμα και πριν από την κρίση; Δεν μιλάμε για φιλελευθερισμό, αλλά για ευθυγράμμιση με την πραγματικότητα. Η στρατηγική τους απέτυχε παταγωδώς διότι υπερνίκησε η γνωστή νοοτροπία μας. Κοινώς, η σχιζοφρενική στάση για το κράτος μας, που είναι ταυτόχρονα άρπαγας αλλά και θύμα της δικής μας καχυποψίας, φοροαποφυγής, διαφθοράς κ.λπ.
Την ύστατη αυτή ώρα πληθαίνουν τα άρθρα στον ξένο Τύπο που προσπαθούν με μια αναδρομή στην Ιστορία μας να κατανοήσουν γιατί συμπεριφερόμαστε κατά τρόπο αυτοκαταστροφικό. Από τον βρετανικό Guardian μέχρι το αμερικανικό Newsweek δημοσιεύονται αναλύσεις που αναζητούν απαντήσεις στο ερώτημα: «What is wrong with this country? ». Με τοποθετήσεις για την Τουρκοκρατία, τις ξένες δυνάμεις, τον Εμφύλιο, τη χούντα κ.λπ.
Σωστά όλα αυτά. Αλλά ας μην ξεχνάμε κάτι πιο σπουδαίο. Οταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσισε να μας βάλει στην Ευρωπαϊκή Ενωση, στα τέλη της δεκαετίας του ’70, την ίδια Ιστορία είχαμε και τότε. Δεν άλλαξε μέσα σε 40 χρόνια. Απλώς ήμασταν τυχεροί να έχουμε έναν ηγέτη που πήρε την ευθύνη στην πλάτη του και αποφάφισε σε νηφαλιότητα και σοφία να σπρώξει το ελληνικό καραβάκι (της δραχμής) σε ένα ασφαλές λιμάνι. Ηξερε πολύ καλά πόσο συναισθηματικός λαός είμαστε, γνώριζε πώς σκεφτόμαστε. Και μας προστάτευσε από τις αδυναμίες μας.
Σήμερα το πρόβλημα δεν είναι οι κακοπαθησιές του παρελθόντος, αλλά η ηγεσία του τόπου που δεν είχε την παρρησία να σταθεί στο ύψος της και ανέθεσε σε ένα θυμωμένο και αδύναμο λαό να αποφασίσει για το μέλλον της χώρας του.