Eνα χρόνο από τότε που ο Αντώνης Σαμαράς πήγε στην ανασκαφή της Αμφίπολης, δημιουργώντας με την παρουσία του μεγάλες προσδοκίες για το μνημείο κι ένα βασανιστικό τρίμηνο για την αρχαιολογία, ο εφιάλτης «ξύπνησε» πάλι. Με καινούργιες-παλιές διαφωνίες για τη χρονολόγηση του τύμβου στον λόφο Καστά, που ομάδα αρχαιολόγων χρονολογεί στην Υστερη Ελληνιστική εποχή, αντίθετα με την ανασκαφέα Κ. Περιστέρη, που επιμένει ότι κατασκευάστηκε στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα (325-300 π.Χ.) με διάρκεια ζωής μέχρι και τους Ρωμαϊκούς χρόνους.
Οι νέοι διαξιφισμοί δεν περιορίζονται μόνο στη χρονολόγηση, αλλά κυρίως έχουν να κάνουν με την έκθεση αυτοψίας, έπειτα από επίσκεψη στον τάφο και στο Μουσείο της Αμφίπολης που διενήργησαν αρχαιολόγοι του ΥΠΠΟ. Η ανασκαφέας ζητάει το υπηρεσιακό έγγραφο με το οποίο θα έπρεπε να την είχε ενημερώσει σχετικώς το υπουργείο Πολιτισμού, σημειώνοντας ότι δεν έφτασε ποτέ στα χέρια της, και ισχυρίζεται ότι δεν υπήρξε κανένα νομίμως ορισμένο κλιμάκιο και ότι ήταν μια φιλική επίσκεψη κατά την οποία συνόδευσε τις συναδέλφους της στο Μουσείο της Αμφίπολης «και στη συνέχεια τις ξενάγησα στο ταφικό μνημείο του Τύμβου Καστά για περίπου μισή ώρα». Αλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι αρχαιολόγοι με την αν. γ.γ. του ΥΠΠΟ έμειναν μισή μέρα, συζήτησαν με την ανασκαφέα εκτεταμένα, πήγαν μαζί της και στο μουσείο της περιοχής, εξέφρασαν τις θέσεις τους και διαφώνησαν με τρόπο επιστημονικό.
Νέος κύκλος, αυγουστιάτικος πάλι, αλλά με σκοπιμότητες που έχουν άλλο πολιτικό πρόσημο. Αν η βεβιασμένη αποκάλυψη και υπερ-προβολή της ανασκαφής βασίστηκαν σε πολιτικές σκοπιμότητες, σε παρόμοιες σκοπιμότητες μοιάζει να «ακουμπά» και η αποδόμησή τους. Γιατί τόση βιασύνη; Και εν πάση περιπτώσει, ας περιμένουμε την ανασκαφέα να κάνει τις ανακοινώσεις της το φθινόπωρο. Συμφωνούν ή διαφωνούν οι συνάδελφοί της, πρέπει να της δώσουν τον απαιτούμενο χρόνο να δημοσιοποιήσει και να τεκμηριώσει τα αποτελέσματα των ερευνών της.
Αντίθετα, επιστρέφουμε στα ίδια λάθη χάνοντας την ουσία, που είναι η διάσωση του μνημείου. Οποτε κι αν χρονολογείται, σε όποιον κι αν ανήκει, το αρχιτεκτόνημα είναι επιβλητικό είτε συνδέεται με τον βασιλικό οίκο των Μακεδόνων είτε όχι. Αυτό που προέχει είναι η στερέωση και η συντήρησή του. Οι μεγάλοι όγκοι χώματος που αφαιρέθηκαν το αποδυνάμωσαν στατικά, με αποτέλεσμα να κλονίζεται ο σκελετός του.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο θα εξετάσει όλες τις μελέτες που θα προστατεύσουν τον ταφικό περίβολο και το εσωτερικό του, αφού οι υποχωρήσεις του εδάφους παραμένουν ως κίνδυνος. Ο ίδιος ο αν. υπουργός Πολιτισμού, Νίκος Ξυδάκης, από το βήμα της Βουλής τον περασμένο Μάιο, υπογράμμισε πως η Αμφίπολη «αν δεν αναστηλωθεί εγκαίρως, θα ταφεί κάτω από την άμμο» και ότι «χρειάζονται επειγόντως έργα αποστράγγισης». Οι μελέτες θα έπρεπε να έχουν εκπονηθεί, να έχουν εγκριθεί, και να έχουν ξεκινήσει τα έργα. Εμείς, αντίθετα, στην κάψα του Αυγούστου ακόμη συζητάμε. Και ο χρόνος έχει ξεκινήσει ήδη και μετράει αντίστροφα.
Ανακοίνωση υπουργείου
Στο μεταξύ, το υπουργείο Πολιτισμού σε χθεσινή ανακοίνωσή του τονίζει ότι η «υποστύλωση που τοποθετήθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών λειτούργησε μεν ικανοποιητικά, αλλά αποτελεί προσωρινό μέτρο» και υποστηρίζει ότι «η αποχωμάτωση του λόφου-τύμβου και η εκτεταμένη χρήση εκσκαφικών μηχανημάτων έχουν αποδυναμώσει την αντιστήριξη του ταφικού μνημείου και έχουν διαταράξει τα πρανή». Σ’ αυτό, βέβαια, η ανασκαφέας έχει ήδη τοποθετηθεί υποστηρίζοντας ότι έτσι «αποφορτίστηκε η οροφή από πρόσθετο βάρος». Και όλο αυτό δεν έγινε με δική της απόφαση, «αλλά κατόπιν μελέτης και με τη σύμπραξη ειδικών μηχανικών, οι οποίοι συνεργάζονται χρόνια με το υπουργείο Πολιτισμού».
Στην ανακοίνωση του ΥΠΠΟ σημειώνεται αναλυτικότερα ότι προτεραιότητα είναι η λήψη άμεσων μέτρων προστασίας του μνημείου, με κύριο αντικείμενο τη συγκράτηση των μαλακών γαιών και την αποστράγγιση του λόφου-τύμβου και ότι «με συντονισμένες ενέργειες υπό τη γενική διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Εργων και αλλεπάλληλες αυτοψίες καταγράφηκαν τα προβλήματα, συντάχθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές για την εξασφάλιση του μνημείου, ανατέθηκε και είναι προς ανάθεση η εκπόνηση των σχετικών μελετών (εξασφάλιση πρανών, διευθέτηση απορροής ομβρίων, επικαιροποίηση της στερεωτικής διάταξης υποστηλωμάτων στο εσωτερικό του ταφικού μνημείου και εξασφάλιση της ευστάθειάς του) και προχώρησε η διαδικασία τοποθέτησης δικτύου ενόργανης παρακολούθησης των μικρομετακινήσεων».
Το έργο στερέωσης και αποκατάστασης θα προχωρήσει σύμφωνα με την επιστημονική δεοντολογία και με την ορθή διοικητική διαδικασία, και από αρχές Σεπτεμβρίου το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο θα εξετάζει κάθε ολοκληρωμένη μελέτη και ταυτόχρονα θα ξεκινά η υλοποίηση των αντίστοιχων έργων. Υπενθυμίζεται ότι ο δήμαρχος Αμφίπολης θα συνδράμει διαθέτοντας τα απαραίτητα μηχανήματα και εργατικό δυναμικό, καθώς και ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας με τις υπηρεσίες του. Οσο για το ποσόν των 200.000 ευρώ, που έχει εγκριθεί για επείγουσες μελέτες και έργα και βρίσκεται στην Τράπεζα της Ελλάδος, έχει αρχίσει να εκταμιεύεται σταδιακά.