Μία πρώτη προσπάθεια αντιμετώπισης των πολλαπλών παθογενειών που πλήττουν τον χώρο της επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων αποτελεί το νέο, κοινοτικά χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας, για τον κλάδο του τουρισμού.
Το πρόγραμμα, προϋπολογισμού 29,86 εκατ. ευρώ και με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο του 2017, σχεδιάστηκε και θα υλοποιηθεί σε στενή συνεργασία με το ΙΝΣΕΤΕ, το Ινστιτούτο Ερευνας του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων. Στον πρώτο κύκλο του, που περιλαμβάνει 80 ώρες θεωρητικής κατάρτισης και 420 ώρες πρακτικής άσκησης, θα συμμετάσχουν, ξεκινώντας πιθανότατα από τον επόμενο μήνα, 3.843 άνεργοι ηλικίας 18-29 ετών, που επελέγησαν με γνωσιακά και κοινωνικά κριτήρια μεταξύ 48.680 αιτήσεων. Συνολικά θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα 8.000 άνεργοι, εκ των οποίων 1.100 απόφοιτοι ΑΕΙ-ΤΕΙ και 6.900 απόφοιτοι υποχρεωτικής, δευτεροβάθμιας ή μετα-δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Μεταξύ των καινοτομιών του προγράμματος είναι το ειδικό μητρώο που θα δημιουργηθεί με τις επιχειρήσεις του κλάδου που αναζητούν ανέργους για πρακτική άσκηση, ανά ειδικότητα και περιοχή. Πρόκειται για ένα πρώτο βήμα στη λογική του οράματος της αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας Ράνιας Αντωνοπούλου για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Μέσω της πλατφόρμας αυτής οι άνεργοι θα μπορούν να αναζητούν διαθέσιμες δουλειές και επιχειρήσεις όλων των δραστηριοτήτων θα μπορούν να αναζητούν υποψηφίους με τα προσόντα που χρειάζονται (η ίδια πάντως παραδέχεται ότι το συγκεκριμένο εγχείρημα απέχει πολύ από την υλοποίησή του).
Το πρόγραμμα για τον τουρισμό αντιμετωπίζει επίσης το ζήτημα της υποκατάστασης εργασίας κατά την πρακτική άσκηση των ανέργων στις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα δεν θα επιτρέπεται να προβούν σε μείωση προσωπικού για όσο διαρκεί η πρακτική άσκηση των ανέργων. Επιπλέον, έχει μειωθεί η αμοιβή των παρόχων -των κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης και άλλων- και έχει αυξηθεί αντίστοιχα η αμοιβή των ωφελούμενων ανέργων.
Ο ρόλος του Ινστιτούτου
Η αμοιβή δεν ήταν το μόνο πρόβλημα με τους παρόχους. «Τα κριτήρια συμμετοχής τους στα προγράμματα αφορούσε τις κτιριακές υποδομές και την παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών στο παρελθόν. Δεν δινόταν καμία έμφαση στο περιεχόμενο της κατάρτισης», τονίζει η κ. Αντωνοπούλου. «Δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο ποιοτικής αξιολόγησης» εξηγεί, είτε των προγραμμάτων είτε του βαθμού παρακολούθησής τους από τους συμμετέχοντες.
Στο πρόγραμμα για τον τουρισμό, κεντρικό ρόλο στη διασφάλιση της ποιότητας και της ουσιώδους συμμετοχής στις δράσεις, θα έχει το ΙΝΣΕΤΕ. Οπως εξηγεί στην «Κ» ο διευθυντής του, Ηλίας Κικίλιας, το ινστιτούτο είναι υπεύθυνο για την κατάρτιση του εκπαιδευτικού υλικού που θα διδάξουν οι 550 και πλέον πάροχοι (όπως παραδέχεται, θα ήταν επιθυμητή η μείωση του αριθμού τους και ο έλεγχος της επάρκειας των εκπαιδευτών, αλλά αυτό επί του παρόντος είναι θεσμικά δυσχερές). Επιπλέον, το ΙΝΣΕΤΕ, όπως αναφέρει, είναι στη διαδικασία θέσπισης εξετάσεων βάσει διεθνών προτύπων για την πιστοποίηση των ανέργων που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα. Ως διοικητής του ΟΑΕΔ, ο κ. Κικίλιας είχε παρατηρήσει ότι στο προγράμματα αυτά «το προνοιακό στοιχείο για πολλούς συχνά υπερίσχυε το εκπαιδευτικού». Με άλλα λόγια, συμμετείχαν για τα χρήματα, όχι να μάθουν νέες δεξιότητες – μία τραγική σπατάλη χρόνου και πόρων.
Το εκπαιδευτικό υλικό και η πρακτική άσκηση θα βασιστούν στις επτά ειδικότητες που το Ινστιτούτο έχει εντοπίσει ως προτεραιότητες για τον εγχώριο κλάδο, βάσει έρευνας διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας που διενεργεί εδώ και 18 μήνες. Σε έναν τομέα πολιτικής που, όπως λέει ο κ. Κικίλιας, «τα πάντα είναι αποσπασματικά», θα έχει ενδιαφέρον αυτή η απόπειρα να ωφεληθούν πραγματικά οι άνεργοι – όχι με επιδοματική ελεημοσύνη, αλλά με δεξιότητες που θα τους αποφέρουν εργασία με προοπτικές.