Την Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου το μεσημέρι, μόνο επιφωνήματα ανακούφισης δεν ακούστηκαν από το κτίριο του υπουργείου Εξωτερικών, στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας, όταν ήρθε η είδηση από τη Σόφια ότι η Βουλγαρία αρνήθηκε να χορηγήσει άδεια στη Ρωσία, προκειμένου να χρησιμοποιήσει τον βουλγαρικό εναέριο χώρο για πτήσεις οι οποίες είχαν ως τελικό προορισμό τη Συρία.
Είχε προηγηθεί ένα διπλωματικό θρίλερ, που εκτυλίχθηκε μεταξύ Αθήνας, Ουάσιγκτον, Μόσχας και τελείωσε στη Σόφια με τον καλύτερο τρόπο για την υπηρεσιακή ελληνική κυβέρνηση. Η Μόσχα είχε υποβάλει αίτημα και στην Αθήνα, αλλά η άρνηση της Βουλγαρίας ακύρωσε τυπικά και ουσιαστικά τα δρομολόγια των ρωσικών αεροσκαφών και απάλλαξε την Ελλάδα από μια απόφαση που θα μπορούσε να προκαλέσει τριβές και με τη Μόσχα και με την Ουάσιγκτον. Η υπόθεση αυτή δεν ήταν καθόλου εύκολη στον χειρισμό της, δεδομένης της ανάμειξης δύο εκ των ισχυρότερων χωρών του κόσμου, των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Ανάμειξη που, σημειωτέον, αφορά μία από τις πιο «καυτές» περιοχές του πλανήτη, τη Συρία.
Σύμφωνα με αξιόπιστες διπλωματικές πηγές, από τα μέσα Αυγούστου, η Μόσχα είχε υποβάλει δύο αιτήματα προς την Αθήνα για τη χορήγηση αδειών διέλευσης από τον ελληνικό εναέριο χώρο σε ρωσικά αεροσκάφη με προορισμό τη Συρία, προκειμένου να μεταφέρουν το πρώτο δρομολόγιο ανθρωπιστική βοήθεια και το δεύτερο διπλωματική αποστολή. Τα δρομολόγια αυτά εκτελέστηκαν χωρίς πρόβλημα.
Τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου, η ρωσική κυβέρνηση επανήλθε και ζήτησε άδεια από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών για την πραγματοποίηση πέντε ακόμη δρομολογίων για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία, σύμφωνα με το επίσημο αίτημα. Το υπουργείο Εξωτερικών κατά πάγια τακτική, όπως συνέβη και με τις προηγούμενες αιτήσεις, διαβίβασε το αίτημα στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, το οποίο έδωσε τη συγκατάθεσή του. Οι πτήσεις των «Ιλιούσιν» θα πραγματοποιούνταν μεταξύ 1ης και 30ής Σεπτεμβρίου, χωρίς δηλαδή να έχουν δοθεί ακριβείς ημερομηνίες.
Αμερικανική παρέμβαση
Αμέσως μετά την επίδοση του ρωσικού αιτήματος και ενώ το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δεν είχε απαντήσει ακόμη στη Μόσχα, υπήρξε παρέμβαση από την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα, σύμφωνα με την οποία η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να απορρίψει το ρωσικό αίτημα, γιατί οι Ρώσοι θα μετέφεραν οπλισμό και όχι ανθρωπιστική βοήθεια. Το υπουργείο Εξωτερικών απάντησε ότι θα ερευνήσει το όλο θέμα και θα απαντήσει.
Σε συσκέψεις που έγιναν στο κτίριο της οδού Βασιλίσσης Σοφίας για να εκτιμηθεί η κατάσταση, διατυπώθηκαν επιφυλάξεις τόσο για τις κινήσεις της Μόσχας όσο και για την ακρίβεια των πληροφοριών των ΗΠΑ.
Εγινε, μάλιστα, αναφορά στην απόφαση των τουρκικών αρχών πριν από περίπου έναν χρόνο να αναγκάσουν ρωσικό αεροσκάφος να προσγειωθεί, χωρίς όμως να διαπιστωθεί οποιαδήποτε παρανομία, κάτι που ανάγκασε τον Ταγίπ Ερντογάν να επικοινωνήσει με τον Πούτιν και να ζητήσει συγγνώμη. Η Αθήνα δεν ήθελε ούτε να αγνοήσει τις ΗΠΑ, πόσο μάλλον που η Ουάσιγκτον διατύπωνε ένα αίτημα ύστερα από στενή συνεργασία των δύο χωρών στις διαπραγματεύσεις για την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, αλλά ταυτόχρονα δεν ήθελε να δυσαρεστήσει ούτε τη Μόσχα.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι υπήρξε και δεύτερη κρούση από πλευράς ΗΠΑ σχετικά με το ίδιο θέμα, αλλά και πάλι η Αθήνα περίμενε διευκρινίσεις από τη Μόσχα, προκειμένου να πάρει τις αποφάσεις της. Και ενώ όλα εκτυλίσσονταν σε στενά χρονικά περιθώρια και υπό την πίεση των γεγονότων, το βουλγαρικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε στις 8 Σεπτεμβρίου την απαγόρευση διέλευσης των ρωσικών αεροσκαφών λόγω «ανησυχιών» για το φορτίο που θα μετέφεραν. Ετσι, η Αθήνα δεν χρειάστηκε να απαντήσει στη Μόσχα ούτε αρνητικά ούτε θετικά.
Μετά την εξέλιξη αυτή, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Κ. Κούτρας, σε μια ανακοίνωσή του με αφορμή κάποια δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για δυσφορία είτε των ΗΠΑ είτε της Ρωσίας, τόνισε ότι «όχι μόνον δεν εξεφράσθη δυσφορία ή οποιοδήποτε άλλο αρνητικό σχόλιο προς την ελληνική κυβέρνηση, από οιαδήποτε πλευρά, σχετικά με το ζήτημα χορήγησης άδειας υπέρπτησης του ελληνικού εναερίου χώρου, αλλά, αντιθέτως, εκτιμήθηκαν ιδιαιτέρως οι χειρισμοί της Ελλάδας στο θέμα αυτό».