Τι σχέση μπορεί να έχει η ζωή ενός εργάτη στην άλλη άκρη του κόσμου με τη συνήθεια ενός Ελληνα να πίνει μια πορτοκαλάδα κάθε πρωί; Φως στην αόρατη γραμμή που ενώνει τους δύο αυτούς ανθρώπους ρίχνει έκθεση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής εκστρατείας «Supply Chainge» για δικαιότερα και βιωσιμότερα καταναλωτικά προϊόντα, με τη συμμετοχή και της Fair Trade Hellas.
Υπολογίζεται ότι ένας μέσος Ελληνας πίνει περίπου 11 λίτρα χυμό πορτοκαλιού ετησίως. Λίγοι γνωρίζουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της ποσότητας προέρχεται από τη Βραζιλία. Η χώρα είναι ο κορυφαίος παραγωγός χυμού πορτοκαλιού στον κόσμο, με τις εξαγωγές να φτάνουν σήμερα το 1,2 εκατ. τόνους συμπυκνωμένου χυμού ετησίως. Το 70% καταλήγει στην Ευρώπη και διοχετεύεται στην αγορά κυρίως ως προϊόν ιδιωτικής ετικέτας.
Η μελέτη «Squeeze Out» («Στύψε το») ρίχνει φως στις συνθήκες εργασίας στα χωράφια της Βραζιλίας όπου συλλέγονται τα πορτοκάλια, αλλά και τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις μιας υπερεντατικής παραγωγής. Η έρευνα πεδίου αποκάλυψε ότι οι εργαζόμενοι παράγουν περί τον 1,5 τόνο πορτοκάλια την ημέρα έναντι 10 ευρώ. Δεν τυγχάνουν προστασίας από τον ήλιο, ενώ συλλέγουν τους καρπούς σκαρφαλώνοντας σε ετοιμόρροπες σκάλες. Ανεβοκατεβαίνουν στο δέντρο μεταφέροντας έως και 30 κιλά πορτοκάλια τη φορά. «Η μελέτη διαπίστωσε συνθήκες μοντέρνας σκλαβιάς σε όλα τα στάδια παραγωγής χυμού», αναφέρει η πρόεδρος της Fair Trade Hellas κ. Marina Sarli.
Την ίδια στιγμή, η καλλιέργεια πορτοκαλιού απαιτεί τη μεγαλύτερη χρήση φυτοφαρμάκων ανά εκτάριο από όλες τις καλλιέργειες για εξαγωγή στη Βραζιλία. Πολλά από τα σκευάσματα είναι απαγορευμένα σε άλλες χώρες. Από το 2007 ο αριθμός των αναφορών για δηλητηριάσεις από φυτοφάρμακα έχει διπλασιαστεί σε 4.537 επεισόδια. Συχνά τα χημικά πέφτουν την ώρα που οι εργάτες δουλεύουν στα χωράφια.
Σύμφωνα με τις οργανώσεις, τα ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ, που αποτελούν την απόληξη αυτού του συστήματος, πρέπει να αναλάβουν άμεσα δράση. Μεταξύ άλλων προτείνονται αξιολογήσεις των επιπτώσεων των καλλιεργειών, εφαρμογή διαδικασίας ελέγχου σε συνεργασία με τα συνδικάτα των εργαζομένων και συγκρότηση επανορθωτικών σχεδίων δράσης.