Θα έκλειναν σταδιακά τα ψυχιατρεία, αφού οι ασθενείς θα μεταφέρονταν σε δομές αποασυλοποίησης (ξενώνες, οικοτροφεία). Εν συνεχεία θα μειωνόταν ο αριθμός των οικοτροφείων και θα αυξάνονταν τα προστατευόμενα διαμερίσματα. Αυτή ήταν η λογική σειρά της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης για την αποασυλοποίηση και επανένταξη στην κοινωνία των ψυχικά ασθενών. Οχι μόνο δεν ακολουθείται αυτή η σειρά, αλλά –χειρότερα– η υποχρηματοδότηση θέτει τις δομές αποασυλοποίησης στον σοβαρό κίνδυνο να μετατραπούν αυτές σε «μικρά άσυλα» ή ακόμα και να κλείσουν.
Για τους κινδύνους αυτούς προειδοποιεί η Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας «Αργώ», που εκπροσωπεί περί τις 250 δομές (οικοτροφεία, ξενώνες, διαμερίσματα, Κέντρα Ημέρας και Κινητές Μονάδες) που λειτουργούν ιδιωτικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με την «Αργώ», ο προϋπολογισμός λειτουργίας των μονάδων φαίνεται ότι μειώνεται δραματικά για το 2016, με αποτέλεσμα την αναμενόμενη συρρίκνωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οπως εξήγησε στην «Κ» ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μενέλαος Θεοδωρουλάκης, «στις 31/12/2015 ολοκληρώνεται η συγχρηματοδότηση του προγράμματος “Ψυχαργώς” από το ΕΣΠΑ, που είχε διασφαλιστεί με το σύμφωνο Αντόρ-Λυκουρέντζου, χωρίς όμως να έχουν εξασφαλιστεί οι αντίστοιχοι πόροι από τον τακτικό προϋπολογισμό. Οι ετήσιες δαπάνες για τη λειτουργία των μονάδων είναι περί τα 62 εκατ. ευρώ. Από αυτά, 23 εκατ. ευρώ καλύπτονται από τον τακτικό προϋπολογισμό, 18-20 εκατ. ευρώ από την παρακράτηση, 2% από τις προμήθειες του υπουργείου Υγείας και τα υπόλοιπα από το ΕΣΠΑ. Που σημαίνει ότι για το 2016 το ένα τρίτο των κονδυλίων για να καλυφθούν οι δαπάνες αναζητείται…», τονίζει ο κ. Θεοδωρουλάκης. Και προειδοποιεί ότι το κράτος είναι υποχρεωμένο να καλύψει όλο το ποσό, αλλιώς θα γίνει καταγγελία στην Ε.Ε.
Στην ερώτηση τι σημαίνει η υποχρηματοδότηση των δομών, ο κ. Θεοδωρουλάκης απαντά: «Περαιτέρω συρρίκνωση των υπηρεσιών». Οπως εξηγεί, ήδη τα οικοτροφεία και οι ξενώνες δουλεύουν με το μίνιμουμ του προσωπικού που οφείλουν να έχουν. Οι εργοθεραπευτές είναι ελάχιστοι, οι κοινωνικοί λειτουργοί δουλεύουν part time. Οι υπεύθυνοι των δομών έχουν περιορίσει τις δαπάνες τους κατά 20% από το 2009, με περικοπές προσωπικού και μειώσεις ενοικίων. Στο σύνολο των δομών της «Αργούς» απασχολούνται 3.050 επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οι οποίοι από το 2012 πληρώνονται με καθυστερήσεις έως και 12 μηνών. Σε οικοτροφεία και ξενώνες φιλοξενούνται 1.500 ψυχικά πάσχοντες, ενώ συνολικά εξυπηρετούνται 35.000 ασθενείς (Κέντρα Ημέρας κ.λπ.). «Θα πάμε σε αυτό που πολλοί λένε απλώς “μετεγκατάσταση”, από το ψυχιατρείο στη δομή. Η “επανένταξη” εξαφανίζεται από το πρόγραμμα, οι υπηρεσίες αποκατάστασης συρρικνώνονται. Θα γίνουμε μικρά άσυλα. Ηδη είμαστε στο όριο για να φτάσουμε σε αυτήν την κατάσταση», καταλήγει ο κ. Θεοδωρουλάκης.