Τέσσερα ελληνικά ερευνητικά κέντρα βρίσκονται στην ελίτ της Ευρώπης, προσελκύοντας κονδύλια μέσω ανταγωνιστικών προγραμμάτων. Θα συνεχίσουν με τη δυναμική των προηγούμενων ετών, τη στιγμή που η «διαρροή μυαλών» συνεχίζεται; Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloοmberg σε πρόσφατη έρευνά του, την πενταετία 2009-2014 μετανάστευσαν από την Ελλάδα, προς αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος, συνολικά 20.281 επιστήμονες. Την αντίστοιχη περίοδο, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ο αριθμός ήταν 2.552. Για το θέμα αυτό το υπουργείο Παιδείας, Ερευνας και Τεχνολογίας σχεδιάζει τη χρηματοδότηση με 40 εκατομμύρια ευρώ των στρατηγικών σχεδίων των ερευνητικών κέντρων μέσα στην επόμενη τριετία. «Θέλουμε όχι μόνο να συγκρατήσουμε τους ερευνητές στην Ελλάδα, αλλά και να προσελκύσουμε άλλους που τώρα έχουν μεταναστεύσει. Η αριστεία προσελκύει την αριστεία», δήλωσε χθες στην «Κ» ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης. Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σχεδιάζεται από την αναπληρώτρια υπουργό Παιδείας Σία Αναγνωστοπούλου η χορήγηση περίπου 9.000 υποτροφιών την επόμενη τριετία σε υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδακτορικούς, οι οποίοι θα κάνουν εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο στα ΑΕΙ/ΤΕΙ.
Ειδικότερα, με βάση την κατάταξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χρηματοδότηση της έρευνας την περίοδο 2007-13, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας καταλαμβάνει τη 15η θέση, το Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης τη 16η θέση, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών την 30ή θέση και ο «Δημόκριτος» την 31η θέση. Τα τέσσερα ερευνητικά κέντρα προσείλκυσαν περίπου 271 εκατ. ευρώ. Το συνολικό ποσό που προσείλκυσαν επιστήμονες από ελληνικά ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα και από τον ιδιωτικό τομέα ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ. Μέχρι το 2014 η Ελλάδα συμμετείχε σε 2.470 συμβόλαια ερευνητικής συνεργασίας με 3.706 Ελληνες επιστήμονες, σε σύνολο 30.719 συμμετεχόντων από όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στις πρώτες θέσεις της κατάταξης, στον κλάδο των πανεπιστημίων είναι τα βρετανικά Κέμπριτζ, Οξφόρδη και Imperial College και στον κλάδο των ερευνητικών κέντρων το γαλλικό Centre National de la Recherche Scientifique, το γερμανικό Fraunhofer – Gesellschaft και η γαλλική Commissariat a l’ Energie Atomique et aux Energies Alternatives.
«Oι πόροι από την Ε.Ε. δεν θα είχαν εισρεύσει στην Ελλάδα χωρίς τις πρωτοβουλίες των επιστημόνων που εργάζονται σε αυτούς τους φορείς», αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων. Ετσι, το στοίχημα είναι η ανακοπή του brain drain. Για το θέμα σχεδιάζεται η δημιουργία ενός Ταμείου αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση της έρευνας στην Ελλάδα.
Το Ταμείο θα δημιουργηθεί με κονδύλια του ΕΣΠΑ και δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Στον σχεδιασμό είναι το Ταμείο να μετεξελιχθεί σε ανεξάρτητη αρχή, ώστε να λειτουργεί με ευελιξία για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων που βασίζονται σε ερευνητικές ιδέες και καινοτόμα προγράμματα.