Λένε ότι δεν μπορείς να γνωρίσεις έναν τόπο, αν δεν τον περπατήσεις. Στην περίπτωση της Ανδρου, αν περπατήσεις στα μονοπάτια της, θα γνωρίσεις έναν άλλο τόπο. Μαγευτικά τοπία, κελαρυστά νερά, πλούσια βλάστηση, μνημεία, μια φύση που χαρίζεται απλόχερα σε όποιον είναι διατεθειμένος να τη δει. Και αυτοί δεν είναι λίγοι. Χάρη στις προσπάθειες που έκανε η Περιφέρεια και ο δήμος την προηγούμενη δεκαετία και τα τελευταία χρόνια μια ομάδα ανθρώπων που ζουν στο νησί και αγαπούν την πεζοπορία, η Ανδρος μπαίνει δυναμικά στον ευρωπαϊκό «χάρτη» ως πεζοπορικός προορισμός. Ως επιστέγασμα των προσπαθειών αυτών σήμερα απονέμεται το ευρωπαϊκό σήμα ποιότητας στις πεζοπορικές διαδρομές της Ανδρου, ένα είδος πιστοποίησης που απονέμει η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπορικών Συλλόγων.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Ανδρος, το δεύτερο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων, διαθέτει ένα δίκτυο μονοπατιών που ξεπερνά σε μήκος τα 300 χιλιόμετρα. Η πρώτη προσπάθεια για την ανάδειξή τους ήταν η εκπόνηση, στα μέσα της δεκαετίας του ’90 από το Επαρχείο Ανδρου μιας μελέτης πεζοπορικού τουρισμού. Τα επόμενα χρόνια έγιναν διάφορες -αποσπασματικές- προσπάθειες από τη νομαρχία Κυκλάδων και αργότερα την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, την Αναπτυξιακή Εταιρεία Ανδρου, την τοπική αυτοδιοίκηση, όλες στην ίδια κατεύθυνση. Τα τελευταία χρόνια η Περιφέρεια δημιούργησε ένα «δίκτυο διαδρομών πολιτιστικού ενδιαφέροντος» σε κάθε Κυκλαδονήσι, με πρωταρχικό στόχο τη διάσωση του φυσικού και ιστορικού τοπίου της νησιωτικής υπαίθρου από την αλόγιστη οικιστική ανάπτυξη. Η Ανδρος διαθέτει 18 σηματοδοτημένες διαδρομές στο δίκτυο αυτό.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια μπήκε δυναμικά στην υπόθεση μια παρέα εθελοντών, που δημιούργησαν το Ερευνητικό Κέντρο Ανδρου και τις «Ανδρου Διαδρομές» (www.androsroutes.gr), μια προσπάθεια συνδυασμού έρευνας και δράσεων για το περιβάλλον, τον πολιτισμό και τη βιώσιμη τουριστική εξέλιξη της Ανδρου. Βασικός άξονας δράσης των εθελοντών αποτελεί η καταγραφή, συντήρηση και ανάδειξη των παλαιών πεζοπορικών διαδρομών του νησιού, καθώς και η καταγραφή της προφορικής ιστορίας. Η ομάδα δημιούργησε και τον πλέον ενημερωμένο χάρτη για τις πεζοπορικές και ποδηλατικές διαδρομές του νησιού.
«Επειδή η Ανδρος δεν αναπτύχθηκε τουριστικά όπως άλλα Κυκλαδονήσια, για διάφορους λόγους που έχουν να κάνουν με τις τοπικές της ιδιαιτερότητες, κράτησε έναν άσο στο μανίκι της» λέει η κ. Ολγα Καραγιάννη, ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Ανδρου Διαδρομές». «Τα μονοπάτια είναι ο κορυφαίος τρόπος να γνωρίσεις την Ανδρο. Μόνο περπατώντας μπορεί κανείς να δει στ’ αλήθεια την ψυχή του τόπου αυτού, να βιώσει την πλούσια φύση και να γνωρίσει τον απίστευτο πλούτο μνημείων που διαθέτει το νησί, μάρτυρα της αδιάλειπτης ανθρώπινης παρουσίας στο νησί ανά τους αιώνες. Η Ανδρος μπορεί να αποτελέσει έναν πολύ σημαντικό χώρο για τον περιπατητικό τουρισμό».
Την τελευταία διετία, η ομάδα «Ανδρου Διαδρομές», με τη συνεργασία της Περιφέρειας, ασχολείται με τη βελτίωση και σήμανση περίπου 150 χλμ. μονοπατιών στο νησί. Παράλληλα ανέλαβε τη διαδικασία για την πιστοποίηση του δικτύου των μονοπατιών, που στέφθηκε με επιτυχία.
Εκτεταμένη συνεργασία
Σήμερα, στη Χώρα η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Πεζοπορικών Συλλόγων κ. Lis Nielsen θα απονείμει το σήμα ποιότητας σε μια διαδρομή που φθάνει τα 100 χλμ. «Η πιστοποίηση λειτουργεί ως εχέγγυο για τους περιπατητές από το εξωτερικό» λέει η κ. Καραγιάννη. «Για εμάς ήταν μια πολύτιμη διαδικασία, που ολοκληρώθηκε με την εκτεταμένη συνεργασία των τοπικών κοινωνιών. Χωρίς τη δική τους συναίνεση, άλλωστε, δεν έχει νόημα».