Με δεδομένη τη δραματική μείωση της κυκλοφορίας σε όλο το εθνικό οδικό δίκτυο τα προηγούμενα χρόνια, η οριακή αύξηση της κίνησης στην Εγνατία Οδό αποτελεί είδηση. Η αύξηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην ενίσχυση των μετακινήσεων από τους μεθοριακούς σταθμούς – μάλιστα σε μια περίπτωση η αύξηση της κίνησης φθάνει το 229%.
Το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού δημιουργήθηκε πριν από 15 χρόνια με στόχο την παρακολούθηση και αποτίμηση των επιδράσεων από την κατασκευή και λειτουργία του άξονα. Σήμερα παρουσιάζει σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη την 3η Εκθεση Χωρικών Επιδράσεων της Εγνατίας Οδού, σύμφωνα με την οποία:
• Το 2009-2014 η κυκλοφορία στην Εγνατία Οδό παρουσίασε μείωση 29%. Η μείωση κυμάνθηκε από -2,78% στο τμήμα μεταξύ των κόμβων Δυτ. Γρεβενών – Ανατ. Γρεβενών έως -41,84% στο τμήμα Ιάσμου – Δυτ. Κομοτηνής.
• Τη διετία (2013-2014) το κλίμα αντιστρέφεται, με την κυκλοφορία να σημειώνει οριακή αύξηση (+1%). Η μεγαλύτερη αύξηση κυκλοφοριακού φόρτου (21,88%) καταγράφεται στο τμήμα μεταξύ των δύο ανισόπεδων κόμβων Βασιλικού και Νεοχωρίου στη Θεσπρωτία. Η τάση αυτή συνεχίστηκε και φέτος. «Σύμφωνα με τα στοιχεία για το α’ δεκάμηνο του 2015, η αύξηση της κυκλοφορίας φθάνει στο 2%», λέει ο Βαγγέλης Βίσκος, υπεύθυνος του τομέα κυκλοφορίας της Εγνατίας Οδού. «Η αύξηση είναι μεγαλύτερη στον ανατολικό τομέα της Εγνατίας και σε μεγάλο βαθμό συνδέεται με την παράδοση σε κυκλοφορία του κάθετου άξονα Κομοτηνής – Νυμφαίας».
• Την περίοδο 2009-2014 μεγαλύτερος κυκλοφοριακός φόρτος παρατηρήθηκε ανάμεσα στους κόμβους Μαλγάρων και Αξιού, οπότε η μέση ημερήσια κυκλοφορία ήταν 24.400 οχήματα και ακολουθεί το τμήμα Ασπροβάλτας – Κερδυλλίων με μέση ημερήσια κυκλοφορία 10.400 οχήματα. Ο μικρότερος κυκλοφοριακός φόρτος παρατηρήθηκε μεταξύ των κόμβων Νεοχωρίου – Σελλών/Τυριάς (4.900 οχήματα). «Γενικότερα, οι υψηλότεροι κυκλοφοριακοί φόρτοι στην Εγνατία Οδό παρουσιάστηκαν στα τμήματα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Καλοχωρίου και Σερρών που λειτουργούν και ως εξωτερική περιφερειακή οδός για την πόλη της Θεσσαλονίκης και εξυπηρετούν, εκτός της διαμπερούς κυκλοφορίας, μεγάλο ποσοστό αστικών μετακινήσεων της μητροπολιτικής περιοχής Θεσσαλονίκης», παρατηρεί η έκθεση του Παρατηρητηρίου.
• Το 2014 τα βαρέα οχήματα αντιπροσωπεύουν το 11%-24% της κυκλοφορίας. Τα μεγαλύτερα ποσοστά βαρέων οχημάτων παρατηρήθηκαν στα τμήματα μεταξύ των κόμβων Μετσόβου – Ανήλιου – Παναγιάς στην Περιφέρεια Ηπείρου (24%) και στο τμήμα Δυτ. Γρεβενών – Ανατ. Γρεβενών στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (22%).
Κάθετοι άξονες προς τα σύνορα
Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία για την κίνηση από τους κάθετους άξονες της Εγνατίας προς τα σύνορα. Οπως αναφέρει η έκθεση του Παρατηρητηρίου:
• To 2013 τα περισσότερα οχήματα διήλθαν από τον σταθμό του Προμαχώνα (σύνορα Βουλγαρίας), ενώ στη 2η θέση ήταν ο σταθμός των Ευζώνων (σύνορα ΠΓΔΜ) και στην 3η ο σταθμός του Ορμενίου (σύνορα Βουλγαρίας). Ακολουθούσαν, κατά σειρά, ο νέος σταθμός της Νυμφαίας, στον νομό Κομοτηνής, που συνδέει την Εγνατία Οδό με τη γειτονική Βουλγαρία, ο σταθμός Κρυσταλλοπηγής (σύνορα με Αλβανία) και ο σταθμός Κήπων (σύνορα με Τουρκία).
• Συνολικά την περίοδο 2007-2013, η κίνηση πολλαπλασιάστηκε σε όλους τους μεθοριακούς σταθμούς, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται στους σταθμούς Νίκης (σύνορα με ΠΓΔΜ, 229,65%) και Καστανιών (σύνορα με Τουρκία, 189,83%). Σημαντικές αυξήσεις παρουσίασαν, επίσης, οι σταθμοί Κρυσταλλοπηγής και Κήπων, της τάξης του 73,10% και 38,06%, αντίστοιχα.
• Περισσότερο από το ένα τρίτο των συνολικών μετακινήσεων είναι καθημερινές ή πολύ συχνές (1-4 φορές εβδομαδιαίως). Ο κυριότερος λόγος μετακίνησης είναι ο τουρισμός-αναψυχή (45%), ωστόσο ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό (43%) αφορά μετακινήσεις είτε για εργασία.