Οι άστεγοι «σκιές» στο κέντρο της πρωτεύουσας έχουν… ταυτότητα

Οι άστεγοι «σκιές» στο κέντρο της πρωτεύουσας έχουν… ταυτότητα

3' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

H Μαρία και η Χαρά κρατούν ντοσιέ γεμάτα φυλλάδια και δύο μεγάλες πάνινες τσάντες στον ώμο γεμάτες με μπισκότα και τρανζιστοράκια. Περπατάμε στην πλατεία Κλαυθμώνος, όπου κοιμούνται άστεγοι της Αθήνας. «Αυτό τον έχουμε καταγράψει;». Πλησιάζουν και τον ρωτούν εάν μπορούν να του μιλήσουν για το πρόγραμμα παροχής βοήθειας που εκπροσωπούν. «Δεν τους λέμε κατευθείαν ότι είμαστε από τον δήμο, επειδή πολλοί αντιδρούν μόλις ακούσουν ότι υπηρετείς κάποιον θεσμό – δεν τους εμπιστεύονται» λέει η Χαρά. Εάν κερδίσουν την εμπιστοσύνη του τότε προσπαθούν να τον πείσουν να καταφύγει σε κάποιον ξενώνα αστέγων, ωστόσο τα «ποσοστά επιτυχίας» είναι μικρά. «Αλλος δεν έχει χαρτιά, άλλος είναι τοξικομανής, ενώ πολλοί δεν θέλουν να φύγουν από τον δρόμο» εξηγεί η Μαρία.

Σύμφωνα με τελευταία έρευνα του ΤΕΙ Αθηνών, περίπου οι μισοί άστεγοι είναι τοξικοεξαρτημένοι, το 1/3 έχει ψυχιατρικά προβλήματα, ενώ η αστεγία μπορεί να είναι προσωρινή ή χρόνια. Η Μαρία Μουρτέζου και η Χαρά Βανικιώτη είναι οι δύο κοινωνικοί λειτουργοί σε ολόκληρη την πρωτεύουσα, που ασχολούνται συστηματικά με την παρακολούθηση και την καταγραφή των αστέγων, την παραπομπή τους σε ξενώνες και την παροχή βοήθειας. Το πρόγραμμα που υλοποιούν για λογαριασμό του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) είναι το μοναδικό αποκλειστικά αφιερωμένο στους αστέγους.

Στους δρόμους του κέντρου

Περπατώντας μαζί τους αντικρίζεις μια πραγματικότητα που έχουμε συνηθίσει να μην κοιτάμε πια: Από την Κλαυθμώνος ώς το Μοναστηράκι, μέσω της Ερμού μετρήσαμε περίπου 30 αστέγους σε λιγότερο από μία ώρα. Το 2013 η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης καταμέτρησε 450 αστέγους στο κέντρο.

Σήμερα η διευθύντρια του ΚΥΑΔΑ, Ελένη Κατσούλη, λέει ότι υπολογίζουν σε 1.600 τους «ορατούς» άστεγους. «Δεν γνωρίζουμε πόσοι ακόμα ζουν σε εγκαταλελειμμένα σπίτια ή κρύβονται, ενώ ακόμα και κάποιος που μένει σε σπίτι χωρίς ρεύμα για πολύ καιρό θεωρείται άστεγος», εξηγεί στην «Κ». Στον κόμβο αλληλοβοήθειας του δήμου έχουν καταγραφεί περίπου 20.000 δημότες χωρίς καθόλου εισοδήματα, αν και η καταμέτρηση δεν έχει ολοκληρωθεί. Οι «γνωστοί» άστεγοι είναι άντρες στη συντριπτική πλειονότητα (πάνω από 80%) και Ελληνες σε ποσοστό άνω του 60%.

Παρά το γεγονός ότι η κρίση μονοπωλεί τη δημόσια συζήτηση, οι επιπτώσεις στη στέγαση των Ελλήνων παραμένουν άγνωστες στη διοίκηση. Το ΕΚΚΑ υπολόγιζε τους αστέγους το 2009 σε 21.216 άτομα πανελλαδικά. Το ίδιο έτος το υπ. Υγείας υπολόγιζε τους αστέγους σε 7.720. Η διαφορά έγκειται στους διαφορετικούς ορισμούς της έννοιας «άστεγος». Εκτοτε έγινε μια μόνο έρευνα, το 2014, βάσει της οποίας 2.360 άνθρωποι βρίσκονταν στον δρόμο, 9.096 στερούνταν κατοικίας σε όλη την επικράτεια, ενώ σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης ζούσαν 119.320.

Το ΚΥΑΔΑ είναι ο μόνος φορέας που τηρεί αρχείο αστέγων, το οποίο ανανεώνεται, ωστόσο τόσο στους ξενώνες αστέγων του Δήμου Αθηναίων όσο και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) του υπ. Υγείας τα περισσότερα κρεβάτια μένουν άδεια. Οι λόγοι δεν αφορούν μόνο το αίσθημα ντροπής που αισθάνονται πολλοί, αλλά και τη γραφειοκρατία που επιβάλλει την κατάθεση ακόμη και εκκαθαριστικού για να γίνει κάποιος δεκτός για έξι μήνες. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι παρά το γεγονός πως ο δήμος έχει προκηρύξει τρεις φορές θέση γιατρού για την ομάδα των δύο κοινωνικών λειτουργών, δεν έχει παρουσιαστεί ουδείς ενδιαφερόμενος!

Σε επιφυλακή για το ψύχος

Τον χειμώνα, δημόσιοι χώροι ανοίγουν όταν η θερμοκρασία πέφτει στους 4 βαθμούς και μια σειρά από ΜΚΟ δραστηριοποιείται για την παροχή τροφής, ιατρικής φροντίδας και ρουχισμού. «Οπως και πέρυσι, αν προκύψει ανάγκη θα ανοίξουμε το Ρουφ, όμως είμαστε ήδη σε επιφυλακή να βγούμε στον δρόμο ακόμα και στους 8-10 βαθμούς», λέει η κ. Κατσούλη.

Στην πλ. Κουμουνδούρου, αργά το βράδυ, συναντάμε μια παρέα τοξικομανών του δρόμου. Οι δύο κοπέλες πλησιάζουν χωρίς φόβο και πιάνουν την κουβέντα.

Ενας από αυτούς παίρνει το τρανζιστοράκι και το βάζει στο αυτί του. Χαμογελάει πλατιά: «Γεια σου ρε Μαράκι. Μεγάλη χαρά μου έδωσες». Η Μαρία προλαβαίνει την ερώτησή μου. «Είναι απομονωμένοι στον δικό τους κόσμο. Το ραδιοφωνάκι τούς φέρνει σε επαφή με την πραγματικότητα».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή